*Kabil'deki saldırılarda 13'ü ABD askeri en az 85 kişi hayatını kaybetti.
IŞİD-K (ISIS-K) olarak bilinen IŞİD'in Horasan kolu, uluslararası istihbarat bilgilerine gre uzun süredir Afganistan'daki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) personeline ve diğerlerine yönelik saldırılar planlıyordu.
NPR'ın yorumuna göre Başkan Biden'ın ABD'nin Afganistan'dan çekilme süresini sınırlamak istediğini söylemesinin bir nedeni de bu.
Perşembe günü, İslam Devleti'nin bu bölgesel kolu, Kabil'in göbeğinde saldırı gerçekleştirdi ve Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nın dışında ve yakındaki Baron Otel'de bir patlama daha meydana getirdi.
Saldırılar düzinelerce sivili ve en az 13 ABD askerini öldürdü.
Perşembe günkü bombalamaların sorumluluğunu üstlendiği bildirilen grup hakkında bilinenler şöyle:
İslam Devleti iştiraki nedir?
İslam Devleti Horasan 2014 yılının sonlarında kuruldu ve Afganistan ve Pakistan'da bir IŞİD üyesi olarak faaliyet gösteriyor.
Horasan, günümüz Afganistan'ını ve Orta Doğu ve Orta Asya'nın bazı kısımlarını içeren bir bölge için tarihi bir terim. Grup, IŞİD-K veya IS-K olarak da biliniyor.
Kurucu üyeler, hem Afgan Taliban'ını hem de Pakistan Talibanını terk eden militanları içeriyordu.
- Afganistan uzmanı Seth Jones, "IŞİD, hem Pakistan'a hem de Afganistan'a temsilciler göndermişti. Esasen, bazı hoşnutsuz Pakistanlı Taliban'ı ve birkaç Afgan Taliban (üyesini) amaçlarına katılmaya ikna edebildiler" diyor.
Bağdadi'ye bağlılık yemini
2015 yılında yayınlanan bir videoda, grubun o zamanki lideri Hafız Saeed Khan ve diğer üst düzey komutanlar, o zamanlar IŞİD'in lideri olan Ebu Bekir el-Bağdadi'ye bağlılık yemini ettiler ve kendilerini Afganistan'daki yeni bir IŞİD bölgesinin yöneticileri ilan ettiler.
Şeriatın katı bir yorumu
Stanford Üniversitesi Uluslararası Güvenlik ve İşbirliği Merkezi'ne göre, bölgesel örgüt, İslami şeriatın katı bir yorumuyla yönetildi ve halka açık infazlar yapmak, kabile büyüklerini öldürmek ve okulları kapatmak gibi şiddetli yaptırım taktikleri kullandı.
Khan, 2016 yılında bir ABD insansız hava aracı saldırısı sırasında öldürüldü. Bağdadi, 2019'da ABD güçlerinin düzenlediği bir baskında patlayıcı yelek açmasının ardından hayatını kaybetmişti.
Taliban ile ilişkileri ne?
Biden'ın Perşembe günü televizyonda yayınlanan konuşmasında belirttiği gibi, ikisi aslında düşman. Kuruluşundan bu yana, İslam Devleti üyesi olan grup, şu anda Afganistan'ı kontrol eden Taliban ile çelişiyor.
Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'nden Jones, "Hedefleri gerçekten bir İslami emirlik ve hem El Kaide hem de Taliban'ın rakibiler" dedi.
Birçok Taliban militanı IŞİD'e katılmak için kaçtı ve iki grup kaynaklar ve topraklar için savaştı.
Stanford merkezine göre farklılıkları da ideolojik.
İdeolojik fark ve rekabet
Merkez, "İki grup arasındaki düşmanlık hem ideolojik farklılıklardan hem de kaynak rekabetinden kaynaklandı. IŞİD, Taliban'ı meşruiyetini evrensel bir İslami inançtan ziyade dar bir etnik ve milliyetçi tabandan almakla suçladı."
Associated Press'in bildirdiği gibi, Taliban son yıllarda ABD ile müzakere etmeye çalışırken, müzakerelere karşı çıkanların çoğu daha aşırıcı İslam Devletine geçti.
Taliban Perşembe günü havaalanı dışındaki patlamaları kınadı ve ABD'nin saldırıların meydana geldiği bölgeyi kontrol ettiğini söyledi.
Biden Perşembe günü odağı tekrar Taliban'a çevirerek, "IŞİD-K'nin metastaz yapmaması Taliban'ın çıkarınadır" dedi.
Ne kadar büyük bir tehdit?
2017 itibariyle, ABD ordusu, bazı üst düzey liderleri de dahil olmak üzere İslam Devleti bağlantılı savaşçılarının %75'ini öldürdüğünü tahmin ediyor.
Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi, 2018 yılına kadar grubun Afganistan ve Pakistan'daki yaklaşık 100 saldırısını ve ABD, Afgan veya Pakistan güçleriyle yüzlerce çatışmayı saydı.
Afganistan'da 2 bin militan
BM yaptırımlarını izleyenler, örgütün doğu ve kuzey Afganistan'da yaklaşık 2 bin savaşçısı olduğuna inanıyor, ancak grubun önemli toprak kayıplarının ardından "merkezi olmaktan çıkmak" zorunda kaldığını da kaydetti.
Ancak Perşembe günü gerçekleşen saldırıların ardından Pentagon'a verdiği brifingde, ABD Merkez Komutanlığı başkanı General Kenneth McKenzie, "IŞİD'den gelen tehdidin son derece gerçek" olduğunu ve Kabil'deki hava sahasına yönelik başka aktif tehditler olduğunu söyledi.
"Saldırıyı durduramadılar"
Kongre Araştırma Servisi'ne göre grup, Mayıs ayında Kabil'deki bir kız okulunun bombalanması da dahil olmak üzere bir dizi yüksek profilli saldırının sorumluluğunu üstlendi.
Ancak Perşembe günkü saldırılar, NPR'ın haberine konuşan uzmanlara göre Taliban'ın yeteneklerindeki delikleri de ortaya çıkarabilir.
Jones, All Things Thoughd'da, "Bu arada, bunun gösterdiği şey, Taliban'ın karşı istihbarat ve terörle mücadele yeteneklerinin aslında bir şekilde sınırlı olduğudur" dedi ve ekledi: "Saldırıyı tanımlayamadılar veya durduramadılar."
TIKLAYIN - IŞİD "yeni başkentinde" para ve mühimmat topluyor
(PT)
