Avrupa Parlamentosu'nun her yıl insan hakları alanında verdiği Sakharov Ödülü’nün bu yılki adayları arasında Temmuz’da Azerbaycan’da tutuklanan Yeşiller ve Avrupa Serbest İttifakı’nın adayı Barış ve Demokrasi Enstitüsü’nün (IPD) kurucusu Leyla Yunus da var.
Avrupa Muhafazakârlar grubu, 1988’den beri verilen ödüle, IŞİD’in Musul Hıristiyanlarını şehirden sürmesine karşı çıkan Müslümanlardan olan ve bu yüzden öldürülen Musul Üniversitesi Hukuk Profesörü Mahmud Al’Asali’yi aday gösterdi.
İkinci Kongo Savaşı süresince toplu tecavüze uğrayan kadınların tedavisi için çalışan ve bu alanın önde gelen uzmanlarından biri olan Kongolu jinekolog Denis Mukwege, kadın sünneti karşıtı çalışmaları ve ateizm ve kadın hakları savunuculuğuyla tanınan Somalili aktivist Ayaan Hirsi Ali de bu yılki adaylardan.
Sakharov Ödülü töreni 26 Kasım’da
Bu yılın yedi adayı, Parlamentonun Dış İlişkiler Komisyonu ve İnsan hakları Alt Komisyonu’nun ortak toplantısında bugün kamuoyuna açıklanacak. Komisyonların 7 Ekim’de bu adaylardan seçeceği üç aday, 16 Ekim’de Parlamento Başkanı ve politik grup başkanlarınca bire indirilecek.
Sakharov Ödülü’nü kazanan kişiye ödülü 26 Kasım’da Strasbourg’da düzenlenecek olan bir törenle takdim edilecek.
Yeşiller ve Avrupa Serbest İttifakı’nın aday gösterdiği Leyla Yunus dışında, bu yıl siyasi gruplarca aday gösterilenler ve mücadeleleriyle insan haklarını ilerletme konusunda çaba gösterenler arasında Katolik Patrik de, hukuk profesörü de, rapçi de, insan hakları aktivisti de, jinekolog da var.
2014 adayları
Avrupa Muhafazakârlar grubu, IŞİD’in Musul Hıristiyanlarını şehirden sürmesine karşı çıkan Müslümanlardan olan ve bu yüzden öldürülen Musul Üniversitesi Hukuk Profesörü Mahmud Al’Asali ile Kerkük’teki dini grupların uzlaşısı için çaba gösteren Babil Keldani Katolik Patriği Louis Raphael Sako’yu (I. Louis Raphael) aday gösterdi.
Avrupa Birleşik Solu/İskandinav Yeşil Sol grubunun adayları, şarkılarında polis şiddetini konu alan ve bundan dolayı Temmuz ayında dört ay hapis cezasına çarptırılan Tunuslu müzisyen Mouad Belghouate (El Haqed), geçen yıl ‘Polisler köpektir’ şarkısından ötürü iki yıl hapis cezasına çarptırılan Tunuslu rapçi Ala Yakubi (Weld El 15) ile Mısır’daki son beş yönetimce de çeşitli gerekçelerle tutuklanan 2011 Devrimi’nin sembol isimlerinden blogger Alaa Abdülfettah oldu.
Eylül 2013’te Fransa’daki Doğu kiliseleri temsilcilerince kurulan “Tehlike Altındaki Doğu Hıristiyanları Koordinasyonu” (CHREDO), 60’ı aşkın ülkede faaliyet gösteren ve baskı altında yaşayan Hıristiyan gruplara destek veren Open Doors, 1856’da Fransa Katolik Başepiskoposluğu tarafından Doğu Hıristiyanlarına yardım için kurulan Oeuvre d'Orient ile 1947 yılında Hollandalı peder Werenfried van Straaten tarafından ihtiyacı olan Katolik kiliselerini desteklemek için kurulan Aid to the Church in Need, Hıristiyan Demokratlar’dan Phillippe Juvin ve 60 parlamenter tarafından aday gösterildiler.
Avrupa Halk Partisi’nden Jacek Saryusz-Wolski ve 52 parlamenter, 21 Kasım 2013’te Ukrayna hükümetinin Ukrayna–Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması imzalamayı reddetmesi üzerine başlayan AB yanlısı protesto hareketi EuroMaidan’ı temsilen Mustafa Nayem, Ruslana Lyzhychko, Yelyzaveta Schepetylnykova ve Tetiana Chornovo’yu aday gösterdi.
Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Avrupası (EFDD) grubunun adayı ise kadın sünneti karşıtı çalışmaları ve ateizm ve kadın hakları savunuculuğuyla tanınan Somalili aktivist Ayaan Hirsi Ali. Ali, aynı zamanda 2004 yılında Hollandalı yönetmen Theo van Gogh tarafından çekilen ve İslam karşıtı olmakla suçlanan ‘Submission’ filminin senaristi. Van Gogh, filmin gösterime girdiği yıl öldürülmüştü.
Sosyalistler ve Demokratlar İttifakı ile Avrupa için Liberaller ve Demokratlar İttifakı’nın ortak adayı ise özellikle 1998-2003 yılları arasındaki İkinci Kongo Savaşı süresince toplu tecavüze uğrayan kadınların tedavisi için çalışan ve bu alanın önde gelen uzmanlarından biri olan Kongolu jinekolog Denis Mukwege oldu.
Son olarak, Azerbaycan’daki insan hakları ihlallerine karşı mücadele eden Barış ve Demokrasi Enstitüsü’nün (IPD) kurucusu olan ve bu yönde düzenlediği protestolar sebebiyle Temmuz ayında tutuklanan Leyla Yunus, Yeşiller ve Avrupa Serbest İttifakı tarafından aday gösterildi. (EÖ/AS)
(*) Aday tanıtımlarında agos.com.tr’den yararlanıldı.
