Fotoğraf: ILO Asia-Pacific / Flickr
Haberin İngilizcesi için tıklayın
DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası’nın “Covid-19 salgınının üyeler üzerindeki etkileri araştırması” sonuçları yayınlandı.
Sendikaya üye 1308 işçi üzerinde yapılan araştırmaya göre salgın süreci işçilerin çalışma koşullarını, ücretlerini, geçim düzeylerini ve tüketim alışkanlıklarını etkiledi.
Üyelerin yüzde 50’sinin çalışma biçimi değişti
“Mart 2020 ve Haziran 2020 dönemini düşündüğünüzde çalışma biçiminiz koronavirüs salgınından nasıl etkilendi?” sorusuna araştırmaya katılanların yüzde 49,8’i çalışma biçiminin değişmediğini yönünde cevap verdi. Yüzde 21,8’i işe dönüşümlü gittiğini, yüzde 11’i kısa çalışmaya geçtiğini, yüzde 6,2’si ücretli mazeret iznine çıkarıldığını, yüzde 5,3’ü ise evden çalıştırıldığını belirtti.
Araştırma sonuç raporunda çalışma biçiminde değişimin az olmasının sebebi salgın sürecinde zorunlu işlerden olan belediye hizmetlerinin aralıksız devam etmesi gösterildi.
Çalışma süresi azaldı
“Salgın nedeni ile çalışma biçimlerinin değişmesi üyelerin çalışma sürelerini de etkiledi” denilen sonuç raporunda üyelerin yüzde 35,4’ü çalışma sürelerinin azaldığını yüzde 13,8’i ise çalışma süresinin attığı kaydetti.
Yüzde 47,9’u ise çalışma süresinin değişmediği belirtti.
Üyelerin yüzde 82’i tam maaş aldı
“Aylık ortalama net geliriniz normal koşullar altında ne kadar?” sorusuna yanıt veren işçilerin yüzde 60,1’i asgari ücret ile 3.500 TL arasında aldığını söylerken, yüzde 15,9’u 3.501-4.000 TL arasında, yüzde 14’ü 4.001-5.000 TL arasında, yüzde 6,7’si asgari ücret, yüzde 10’u ise 5.000 TL’nin üstünde ücret aldığını belirtti.
Ankete katılan üyelerin yüzde 81,9’u Mayıs’ta ücretlerinin tamamını aldığını belirtirken, yüzde 1,6’sı ücretini aldığını fakat mesai ücretini alamadığını aktardı. Yüzde 5,1’i ise fazla mesai veya kısa çalışma ödeneği ile birlikte ücretinden fazlasını aldığını söyledi.
Yüzde 10’u İŞKUR ödeneklerin faydalandı
Anket sonuçlarına göre üyelerin yüzde 88,8’i İŞKUR’dan yardım almadığını belirtti. Bazı işyerlerinde kısa çalışmaya geçilmesi ile ankete katılan üyelerin yüzde 9,3’ü İŞKUR’dan ödenek aldığını aktardı.
Salgın sürecinde üyelerin ücretlerinden kesintinin az olmasının, İŞKUR’a başvuruları azalttığı ifade edildi.
Borçlanma arttı, birikimler yetersiz
Ankete katılan üyeler “Koronavirüs salgınının ekonomik durumunuza etkisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?” sorusuna yüzde 57,1 oranında ‘Salgın döneminde çeşitli ekonomik zorluklar yaşadım’ cevabını verdi.
‘Gelir kaybı yaşamadım’ diyenlerin oranı yüzde 39,6, ‘Gelirim arttı’ diyenlerin oranı gelir kaybı yaşamadım yüzde 1,4’ünün oldu.
Üyelerin yüzde 14,3’ü borçlarının arttığını, yüzde 21,3’ü kredi kartı borcunu ödeyemediğini veya alt limitini ödeyebildiğini, yüzde 9,4’ü ise faturalarını ödemekte sıkıntı çektiğini belirtti.
Üyelerin yüzde 69’unun 1 aydan daha az geçinecek parası var
Ankete katılan üyelerin yüzde 68,7’si 1 aydan daha az geçinebilecekleri ücreti olduğunu beyan etti. İşçilerin yüzde 23,8’i ise ancak 1 ila 3 ay arası geçinebileceğini belirtti.
Alım gücü düştü, üyeler daha ucuz besinlere yöneldi
Salgın sürecinde üyelerin yüzde 42’si daha ucuz besin aldığını belirtirken, yüzde 32,9’u bir değişiklik olmadığını, yüzde 21,7’si ise salgın sürecinde daha sağlıklı besinlere yöneldiğini söyledi.
Raporda “Salgın nedeni ile ulusal ekonomide yaşanan kriz ile birlikte enflasyonun artması, üyelerimizin en temel ihtiyaçlardan olan gıda harcamalarında tasarruf yapmaya yöneltti” yorumu yapıldı.
Covid-19’a yakalananlar
Araştırma kapsamında koronavirüse yakalanma durumlarına ilişkin sorulan soruya üyelerin yüzde 0,4’ü kendisinin yakalandığı, yüzde 25,5’nin çalışma arkadaşım/arkadaşlarım yakalandı yanıtlarını verdi. Üyelerin yüzde 73,6’sı ise Covid’e yakalanmadığını belirtti.
İşyerlerinde en çok Covid-19 vakasının görüldüğü birimler ise temizlik işleri, zabıta, park-bahçeler ve idari-mali hizmetler oldu.
İşyerlerinin yüzde 10’unda üretim durdu
İşyerlerinde Covid-19 vakası görüldükten sonra üretimin durup durmadığına ilişkin soruya; üyelerin yüzde 7,5’i “Üretim durdu, Covid-19’a yakalanan işçinin bulunduğu bölüm kapatıldı ve karantinaya alındı, diğer kısımlar çalışmaya devam etti”, yüzde 2,5’i ise “Durdu-işveren iş durdurdu” şeklinde yanıtlar verdi.
Yüzde 21,4 ise vaka görülmesine karşı üretimin durmadığını belirti. Yüzde 1,1’i de 6331 sayılı Yasa’nın 13. Maddesine dayanarak işe gitmeme, işten kaçınma hakkını kullandığı sonucu çıktı. İşyerlerinin yüzde 63,2’sinde de Covid-19 vakası görülmedi.
Üyelerin yüzde 35,3’ü işyerlerinde alınan önlemlerin yetersiz olduğunu belirtti. Yüzde 15,5’i “yetersiz”, yüzde 19,8’i “çok yetersiz”, yüzde 27,2’si “ne yeterli ne değil” yanıtlarını verdi. Olumlu düşünenlerin oranı ise yüzde 36,7 oldu.
"Borçlara faiz işletilmemeli"
Ayrıca araştırmaya katılan üyelerin verdiği cevaplarda uygulanması talep edilen politikalar arasında ilk sıralarda işyeri koşulları ve işçi sağlığı ve iş güvenliğine yönelik önlemlere verilen cevaplar geldi.
“İşveren tarafından salgının risk ve tehlikeleri konusunda işçilere bilgi verilmelidir” şeklindeki soruya ankete katılanların yüzde 94,9 katılıyorum dedi.
“Kendisine ya da ailesinden birine virüs bulaşan işçiye ücretli izin verilmelidir” sorusuna ise yüzde 94,8 katılıyorum dedi.
“İşyerinde düzenli ateş ölçümü yapılmalıdır” diyenlerin oranı yüzde 94,2 oldu. “İşyerlerinde ortak kullanım alanları işçileri korumak üzere yeniden düzenlenmelidir” sorusuna yüzde 93,5 katılıyorum cevabını verdi.
Bununla birlikte salgın döneminde borçlanmanın artmasının da bir sonucu olarak “Salgın süresince tüketici, konut ve taşıt kredileri ile kredi kartı borçları ve elektrik, su doğalgaz ile iletişim faturaları faiz işletilmeden ertelenmelidir” cevabı da ilk sırada yer aldı.
