Catherine Connolly, 914 bin 143 oyla aldığı muazzam sonuçla İrlanda rekorunu kıran bir zafer kazandı.
Connolly'nin zaferi, canlı olduğu kadar da disiplinli bir kampanyanın doruk noktasıydı. Yaz başında aday olan Connoly başkanlık seçimlerinin tehlikelerini ve tuzaklarını büyük bir siyasal beceriyle aştı. Kişiliğinin didik didik edilmesine sükunetle katlandı, temel mesajından hemen hiç sapmadı. Büyük bölümü bütün seçmenlerce paylaşılmasa da yıllardır savuna geldiği görüşlerinden asla vazgeçmedi. Seçmenler içinse, sahiciydi.
Gelecek adaylara dersler
Başarısından gelecekte aday olacaklar için alınacak dersler var. Erken karar ve örgütlenme önemliydi. 8 Kasım 1990’da Cumhurbaşkanı seçilen Mary Robinson, başkan adaylığını Nisan 1990'da, 11 Kasım 2011’de Cumhurbaşkanı seçilen Michael D. Higgins ise Haziran 2011'de açıklamıştı. Başkanlık seçimlerinin acımasızlığının yanında adayların kişiliklerinin irdelenmesi dayanılmazdır, ancak sürekli sorgulamalara zarafetle katlanabilen ve tutarlı cevaplar verebilen bir aday, seçmenlerin bir başkanda aradığı önemli nitelikler olan karakter ve muhakeme yeteneğini de sergilemiş olur.
Sol için dersler
Connolly'nin zaferinin gerisinde bu seçimde oluşan bir yeni sol koalisyon var. Solun siyasi ortamı, her zaman benzer ideolojik konumlardaki birçok partinin rekabeti dolayısıyla parçalıdır. Kaldı ki, sol partiler ideolojiye önem verir, bağlılıkları samimidir ve bu yüzden uzlaşmaları genellikle daha zordur. Merkez partilerse daha çok pragmatik olmaya eğilimlidir.
İlerleme kaydedildi, ilişkiler geliştirildi ve artık iş birliği yapıları var. Ama bu işin kolay kısmıydı. Şimdi partilerin ortak bir platform geliştirmeleri gerekiyor. Hepsinin kendi adayları ve politikaları olan ayrı partiler varlıklarını sürdürecek, ancak hepsinin çevresinde birleşip anlaşabilecekleri ortak ilkeler belirlemeleri gerekiyor. Bundan önce, Connolly'nin Cumhurbaşkanı olarak boşalttığı iki meclisli İrlanda Cumhuriyeti’nin yasama organı olan Oireachtas’ın alt meclisi Dáil Éireann’daki koltuğu için seçim bölgesi Galway'de bir ara seçim yapılması gerekiyor. Bir sonraki operasyonel adım, partiler arasında pratik anlamı olan bir transfer anlaşması yapmak. Partiler ancak bu tür özel anlaşmalarla oylarını birleştirirlerse merkeze meydan okuyabilecekler.
Hükümet için dersler
Seçim sonucu, hükümet için sert bir uyarı oldu. İktidar partisi Fine Gael’in adayı başkan yardımcısı Heather Humphreys, etkili olmakta zorlandı. Seçim boyunca iktidarda geçirdiği yılların etkisinden kurtulamadı ve sürekli olarak hükümet politikalarını savundu. 2024 genel seçimlerinde, Fianna Fáil ve Fine Gael koalisyonu az farkla onay kazanmışlardı ama işbaşı yapmalarından yalnızca 12 ay sonra, hava onlar için daha da serinledi.
Orta sınıf seçmenler arasında büyük bir mutsuzluk kol geziyor. Bütçe bir işe yaramadı. Hükümet neredeyse 9 milyar avroluk olağanüstü bir kamu harcaması yapmış olsa da orta İrlanda bundan hiçbir yarar görmemiş gibi hissediyor. Bunun doğru olup olmadığının bir önemi yok. Siyasette algılanan şey gerçektir.
Cumhurbaşkanlığı seçimi ikincil öneme sahip bir seçimdi ve bu seçimlerin kendine özgü özellikleri var. Hükümetler her zaman zorlanır, küçük partilerin adayları daha iyi performans gösterir ve tartışılan konular genellikle vergilerin, kamu harcamalarının ve ekonominin ön planda olduğu genel seçimlerden oldukça farklıdır. Bir sonraki seçim dört yıl sonra olabilir, ancak Hükümet mevcut gidişatının devam etmesine izin veremez.
Öfkeli seçmenler
Ve bir de öfkeli seçmenlerden oluşan küçük ama sesi çok çıkan bir azınlık var. Toplam 213 bin 738 kişi boş oy kullandı. Bu sayı boş oyları muhtemelen olduğundan az gösteriyordur. Çünkü Ireland Thinks anketinin gösterdiğine göre, bazı seçmenler boş oy kullanma anlamına geleceği düşüncesiyle Fianna Fáil adayı Jim Gavin için oy kullanmışlardı.
Bu homojen bir grup değil. İçinde Katolik sağ ve göçmen karşıtı aşırı sağdan oluşan iki küme var. Bu iki iki küme arasında örtüşme olduğu gibi irili ufaklı başka eğilimler de mevcut. Bu seçmenlerin çoğu, sadece iki adayın seçime katılmasından dolayı çok öfkeliydi. Bu senaryo düzeltilebilir. Referanduma gerek yok. Süreç işliyor. Partiler ve Bağımsızlar, 2025'te bu öfkeyi bastırmaya çalıştı. Öfkeye kulak vermeli ve karşılık vermeliler.
Ancak bu seçmen grupları arasında çok daha derin bir öfke de var; İrlanda'nın nasıl değiştiğine öfkeliler.
Ulusal Seçim ve Demokrasi Çalışması'ndan elde edilen kanıtlar gösteriyor ki: Bu grupların göçmenlere düşman olduğu, liberal toplumsal değişimlerden rahatsız olduğu, cinsiyet eşitliğinden rahatsız olduğu ve birçoğunun Covid ve aşılarla ilgili tıbbi komplo teorilerine ve dünyayı kimin yönettiğine dair tuhaf teorilere inandığı ortaya çıktı. Bu sorunların ele alınması çok daha zor.
Hafta sonu bu küme içindeki aşırılıklardan ortaya çıkan son derece tehlikeli bir düşünce, seçim sonucunu gayrimeşrulaştırma, seçimlerin hileli veya bir şekilde hileli olduğunu öne sürme girişimiydi. Bu çirkin ve haince bir iddianın çürütülmesi gerekiyor.
Connolly'nin temiz zaferi
Connolly seçimi adil ve dürüst bir şekilde kazandı. Anayasanın her kelimesine ve yasanın her harfine bağlı kalınarak seçildi. 11 Kasım'da Uachtarán na hÉireann (İrlanda Cumhurbaşkanı) olacak ve bundan böyle İrlanda'da ve dünya genelinde tüm İrlanda halkının temsilcisi olacak.
(AEK)
