Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), İran'daki Halkın Mücahitleri Örgütü'nden ayrıldıktan sonra can güvenlikleri olmadığı gerekçesiyle sığındıkları halde kendilerini sınırdışı eden Türkiye'yi, iki İranlı sığınmacıya 40 bin avro (yaklaşık 88 bin TL) tazminat ödemeye mahkum etti.
AİHM, şu an Kırklareli'deki Gaziosmanpaşa Yabancılar Kabul Merkezi'nde kalan rejim muhalifi iki İranlı olan Mohsen Abdolkhani ve Hamid Karimnia'nın sınırdışı edilmesine yeniden kalkışılması halinde Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni (AİHS) ihlal etmiş sayılacağına karar verdi.
"Hayatımız tehlikede" dediler, mahkum oldular
Aralarında Türkiye'den Işıl Karakaş'ın da bulunduğu yedi yargıçlı heyetin verdiği ve dün (22 Eylül) açıklanan kararda, Türkiye'nin AİHS'nin 3, 13 ve 5. maddelerinde tanımlanan "onurkırıcı muamele yasağı", "mahkemeye etkin başvuru hakkı" ve "özgürlük ve güvenlik hakları"nı çiğnediğine hükmeti.
2006 ve 2007 yıllarında Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) her iki başvuru sahibine de sığınmacı statüsü tanımıştı.
Nisan 2008'de İran'da kaldıkları kampın kapatılması üzerine iki kişi, 17 Haziran 2008'de Irak'a doğru sınırdışı edildiler; ancak yeniden Türkiye'ye girmek zorunda kalınca 21 Haziran 2008'de gözaltına alınarak "ülkeye yasadışı yollardan girdikleri" iddiasıyla yargılandılar.
İran'a geri gönderilmeleri halinde hayatlarının tehlike altına sokulacağını ifade etmelerine rağmen iki kişi, iki gün sonra mahkum oldular ve cezaları da beş yıl süreyle ertelendi. Mahkeme kararına ve gerekçelerine ulaşamadan Abdolkhani ve Karimnia, 28 Haziran 2008'de sınır dışı edilerek İran'a gönderildi. Ancak İran'a bu kişileri ülkeye sokmayı reddetti.
AİHM, Türkiye hükümetinden 4 Ağustos 2008'e kadar iki kişiyi sınırdışı etmemesini istemişti. Son olarak bu süre, belirsiz bir zamana kadar ertelenmişti.
AİHM, UAÖ ve HRW raporlarını dikkate aldı
AİHM, Türkiyeli yetkililerin başvuru sahiplerinin İran'a gönderilmeleri halinde işkence ve kötü muameleye uğrabileceklerine dair durumla ilgili en ufak bir argümanda bulunmayıp belgelendirmemesine tepki gösterdi.
Kararda da, "Devlet ve yargı yetkililerinin başvuru sahiplerinin ilettikleri iddialar karşısında tamamen pasif bir konumda kalmasını şaşkınlıkla karşılıyoruz. Geçici sığınma başvurularını değerlendirmeyerek, Muş'ta gözaltında tutulduklarında onlara avukat sağlamayarak devlet, başvurucuların kötü muamaleye dair iddialarını kanıtlamasına engel oldu" denildi.
Af Örgütü (UAÖ) ve Human Rights Watch (HRW) raporlarına dayanarak İran ve Irak'a iadenin işkence ve kötü muameleye neden olabileceğine kanaat getirdi.
AİHM: Ankara mülkiyet hakkını ihlal etti
Ayrıca AİHM, 18 Kıbrıslı Rum vatandaşının açtığı davada "mülkiyet hakkını ihlal ettiği" gerekçesiyle Ankara'yı mahkum etti. AİHM, tazminat tutarlarıyla ilgili kararın ileri bir tarihte açıklayacak. (EÖ)
