İRAN İNSAN HAKLARI ÖRGÜTÜ

İran’daki protestolarda ölü sayısı 378’e yükseldi

Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü, Jîna Mahsa Amini’nin ölümüyle başlayan protestolarda son bir hafta içinde yaklaşık 40 kişinin daha hayatını kaybettiğini açıkladı.

İstanbul

İran’daki protestolarda ölü sayısı 378’e yükseldi

* Fotoğraf ve haber: Anadolu Ajansı (AA) - Arşiv

İran İnsan Hakları Örgütü (IHR) Jîna Mahsa Amini'nin "ahlak polisi" tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesiyle başlayan protestolarla ilgili dün (19 Kasım) bir rapor açıkladı.

IHR'nin raporuna göre, son bir haftada güvenlik güçlerinin protestoculara yönelik saldırıları sonucu yaklaşık 40 kişinin hayatını kaybetmesiyle, üçüncü ayına giren protestolarda ölü sayısı 378'e yükseldi.

Ülkedeki 31 eyaletten 25'ine dair verilerin yer aldığı IHR raporunda, en fazla can kaybının Sistan-Beluçistan eyaletinde yaşandığı belirtildi.

Raporda, Sistan-Beluçistan'da 123, Tahran ve Kürdistan'da 40, Batı Azerbaycan'da 39, Mazenderan'da 33, Gilan 23, Elborz'da 15, Kirmanşah'ta 14, Huzistan'da dokuz, Horasan-ı Rezevi ve İsfahan'da beşer, Zencan ve Doğu Azerbaycan'da dörder, Merkezi, Kazvin ve Loristan'da üçer, Kohgiluye-Buyer Ahmed, Erdebil, İylam, Buşehr, Fars ve Hemedan'da ikişer, Hürmüzgan, Simnan ve Kirman'da da birer göstericinin öldüğü kaydedildi.

IHR'nin raporuna göre, hayatını kaybeden göstericilerden 47'si 18 yaş altında, 27'si kadın ve 351'i erkekti.

Protestoculara ateşli silahlarla saldırı

Öte yandan, İran'ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Mahabad kentinde düzenlenen protestolara emniyet güçleri ateşli silahlarla saldırdı.

Sosyal medyaya yansıyan görüntülere göre, dün gece Mahabad'da yaşanan olaylarda polis protestoculara karşı silah ve patlayıcılar kullandı.

Kentte rejim aleyhine sloganlar atan göstericiler, bazı caddeleri tuğla ve taşlarla kapattı. Emniyet güçlerinin göstericilere ateşli silahlarla saldırdığı kentte, yer yer patlama sesleri duyuldu.

Kente çok sayıda polisin sevk edildiği belirtilirken, rejim karşıtları sosyal medyadan yaptıkları paylaşımlarla "Mahabad halkına yardım" çağrılarında bulunuyor. Çıkan olaylarda can kaybı ya da yaralı olup olmadığına ilişkin resmi makamlar tarafından henüz bir açıklama yapılmadı.

Ne olmuştu?

Doğu Kürdistan'ın Sakız kentinden başkent Tahran'a akrabalarını ziyarete gelen 22 yaşındaki Jîna Mahsa Amini, erkek kardeşinin kullandığı aracı durduran ahlâk polisince gözaltına alınmıştı. Kardeşine, nasihat edilip serbest bırakılacağı söylenerek götürülen genç kadının, gözaltına alındıktan iki saat sonra komaya girdiği ve kaldırıldığı hastanede öldüğü ortaya çıktı.

İran devlet televizyonu Amini'nin dövüldüğü iddialarını yalanlayarak, polisin genç kadını "nasihat etmek ve eğitmek" üzere karakola götürdüğünü ve orada kalp krizi geçirdiğini söyledi. Amini'nin akrabaları, kadının herhangi bir kalp rahatsızlığı olmadığını açıkladı.

Devlet televizyonu bir polis karakolunda Amini olduğu söylenen bir kadının oturduğu koltuktan bir yetkiliyle konuşmak üzere kalktıktan sonra yere düştüğünü gösteren güvenlik kamerası kayıtları yayınladı. Ancak, görüntülerden kadının Amini olduğu doğrulanamadı.

Amini'nin dövülerek öldürüldüğü yolunda sosyal medyada yayılan iddialarını reddeden Tahran emniyeti ise konuyla ilgili açıklamasında, "Ayrıntılı araştırmalara göre, Amini'nin araca alınması sonrasında ve tutulduğu karakolda fiziksel bir temas olduğunu" reddetti.

Ancak, İran'ın yarı resmi Fars haber ajansı, Amini'nin ahlâk polisince dövülmesi nedeniyle komaya girdiğini duyurdu.

VoA'nın haberine göre genç kadının karakolda ölümünü eleştiren sosyal medya yorumcuları arasında, sözünü sakınmamasıyla tanınan reformcu eski milletvekili Mahmud Sadıki, Ayetullah Ali Hamaney'i olayla ilgili kamuoyuna açıklama yapmaya çağırdı.