Iraklılar, sıkı güvenlik önlemleri altında, geniş Sadr Hareketi seçmenlerinin boykot ettiği parlamento seçimleri için salı günü oy kullandı.
Gün boyunca ciddi bir şiddet olayıyla ilgili olarak gelen tek haber, kuzeydeki Kerkük kentinde gece yarısı rakip partiler arasında çıkan ve iki polis memurunun hayatını kaybettiği çatışma oldu.
Associated Press (AP) haberine göre, birçok oy kullanma merkezinde katılım düşüktü. Sandıklar kapandıktan sonra, seçim yetkilileri kayıtlı seçmenlerden yüzde 55'inin oy kullandığını açıkladı.
Ancak, 32 milyon seçmenin çoğu kayıt yaptırmamıştı. Seçim öncesinde yalnızca 21,4 milyon kişi bilgilerini güncelledi ve seçmen kartı aldı; bu sayı, 2021'de, son parlamento seçimlerindeki 24 milyon kayıtlı seçmenin gerisinde kaldı.
Bu arada, ABD'nin Irak hükümetine, salı günkü seçimlerde aday gösteren İran yanlısı silahlı grupların etkisini kırmasına yönelik baskısı yoğunlaşıyor.
İkinci dönem için adaylığını koyan Başbakan Muhammed Şii el-Sudani, seçimlerin, "halkın bu demokratik uygulamaya bağlılığını" ortaya koyduğunu söyledi. 2003'ten bu yana Irak'ta yalnızca bir başbakan birden çok dönem görev yaptı.
Sadr boykotu katılımı düşürdü
Etkin Şii imam Mukteda el-Sadr liderliğindeki popüler Sadr Hareketi, seçimleri boykot etti. El-Sadr'ın ittifakı, 2021 seçimlerinde en fazla sandalyeyi kazanmış, ancak rakip Şii partilerle baş gösteren gerilim üzerine hükümet kurma müzakerelerinin başarısızlığa uğramasının ardından siyasetten çekilmişti. Muktada El-Sadr o günden bu yana siyasal sistemi boykot ediyor.
Irak | Sadr’a bağlı milletvekilleri istifa etti
Sadr hareketinin Bağdat'ın dış mahallelerindeki kalesi Sadr Şehri'nin girişinde, başkentin diğer bölgelerine göre belirgin şekilde daha sıkı güvenlik önlemleri alındı. Bu bölgede Irak özel kuvvetleri ve federal polis konuşlandırılırken, ana yollar boyunca zırhlı araçlar ve Humvee'ler konuşlandırıldı.
Kentte "Sadr Şehri'ndeki halkım boykot ediyor" yazan, El-Sadr'ın üzerinde askeri üniformayla elinde silah taşırken resmedildiği bir dev pankart asılıydı. Ana caddelerden birinde tüm dükkanlar kepenk indirmiş ve duvarlar öldürülen Sadr yanlılarının posterleriyla kaplanmıştı.
Sandıklar açık olsa da oy kullanmaya gelen olmamıştı. 3 bin 300 seçmenin oy kullanacağı bir seçim bölgesinde, seçim merkezi müdürü Ahmed el-Musavi, oylamanın başlamasından birkaç saat sonra oy kullananlarının sayısının 60'ın altında kaldığını söyledi.
El-Musavi, "Sadr boykotu büyük bir etki yarattı," dedi. "Önceki seçimlerde sabahın erken saatlerinden itibaren uzun kuyruklar oluşurdu."
Çağrının etkisi
Boykot çağrısına aldırmayan az sayıdaki seçmenden 54 yaşındaki Sabih Dakhel, yeni seçilecek yetkililerin yaşam koşullarını iyileştirebileceği umuduyla eşiyle birlikte oy kullanmaya karar verdiklerini söyledi.
Dakhel, "Muktada el-Sadr'ın takipçilerine evde kalma çağrısı nedeniyle Sadr Şehri neredeyse karantinada gibi hissettiriyor," dedi.
Boykot çağrısına uyan Refid Ecil, "Bizim için bu hükümet yozlaşmış bir hükümet, bundan sonra gelecek olan da yozlaşmış bir hükümet olacak ve bundan önceki de yozlaşmış bir hükümetti," dedi.
Kerkük'te gerginlik ve ilgisizlik
Seçimler öncesinde Kerkük'te gece yarısı şiddet olayları çıktı.
Sünni, Şii, Kürt ve Türkmenlerden oluşan karmaşık bir nüfusa ev sahipliği yapan kent, yıllardır merkezi hükümet ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasında bitmeyen bir sınır anlaşmazlığına sahne oluyor. 2023'te bu nedenle şiddetli protestolar patlak vermişti.
Irak güvenlik güçlerinca yapılan açıklamada, Salı sabah saat 02:00 dolayında iki grup arasında çıkan kavganın silahlı çatışmaya dönüştüğü belirtildi. İki güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiği, iki sivilin de yaralandığı açıklandı. 14 kişi tutuklandı.
Açıklamada kavganın nedeniyle ilgili beilgi verilmezken, çatışmalara tanık olan ve güvenlik açısından adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir bölge sakini, Irak'ın iki ana Kürt partisinden Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ve Irak Türkmen Cephesi (IKB) arasında, Türkmen partisinin destekçilerinin partinin genel merkezi önündeki yolu kapatması nedeniyle kavga çıktığını söyledi.
Oy verme merkezleri açılırken ortalık yatışmış ve seçmenler düzenli bir biçimde sıraya girmişti; ancak seçmenlerin çoğu süreçle ilgilenmediklerini söylediler.
KYB'ye oy veren 60 yaşındaki Nureddin Salih, "Meclisteki temsilcilerimizin yüzlerinin değişmesi dışında pek bir şey beklemiyoruz, ancak oy kullanmak, tıpkı insanların sadece rutininin bir parçası olduğu için dua etmesi gibi, alışkanlıktan yaptığımız bir şeye dönüştü," dedi.
Asuri azınlık mensubu 40 yaşındaki Ban Bahnam da seçimlerden pek bir şey beklemediğini söyledi: "Halkımız hâlâ umutsuzca ülkeyi terk ediyor. Hiçbir umudumuz veya beklentimiz olmasa bile, gelip oy kullanıyoruz."
Hukuki itirazlar
Seçim sonuçlarına yönelik yasal itirazlar olabileceğine ilişkin görüşler yaygın. Irak Yüksek Yargı Konseyi Başkanı, konseyin web sitesinde yayınlanan bir açıklamada, oylama tarihinin başlangıçta 24 Kasım olarak planlandığını ancak seçim tarihinin Salı günü olarak belirlenmesinin anayasaya aykırı olduğunu belirtti.
(AEK)
