Irak genel seçim sonuçlarıyla ilgili olarak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonunun yaptığı resmi açıklamaya göre, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin liderliğini yaptığı İmar ve Kalkınma İttifakı en yüksek oyu alarak birinci parti oldu.
Başlıca sonuçlar
▶ Irak genelinde İmar ve Kalkınma Koalisyonu ile Kürdistan Demokrat Partisi bir milyon oyu aşabilen iki siyasi güç oldu, diğer siyasi güçler bir milyon oyun altında kaldı.
▶Türkmenler Irak siyasi tarihinde bir ilke imza atarak Bağdat'tan da bir vekil (kadın) çıkarmayı başardı
▶ Arap nüfusun yoğun olduğu Musul seçim bölgesinde Mesud Barzani liderliğindeki KDP en çok oyu alarak sürpriz bir çıkış yaptı
▶ Ülkede en çok katılım Duhok seçim bölgesinde gerçekleşirken ez az katılım ise Bağdat'taki Rusafa seçim bölgesinde oldu
▶ Seçimden birinci çıkan Muhammed Şiya Sudani, sonuçların açıklanmasının ardından, tüm taraflarla görüşme ve müzakerelere açık olduğunu duyurdu
Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği (IBYSK), genel seçimlere katılım oranını yüzde 56 olarak açıkladı. Seçimlerde 329 sandalyeli Irak Meclisine girebilmek için 7 bin 744 aday yarıştı.
IBYSK verilerine göre, Irak'ın mevcut Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'nin İmar ve Kalkınma Koalisyonu 1 milyon 317 binden fazla oyla seçimde birinci parti oldu. Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) de 1 milyon 99 bin 826 ile en çok oyu alan ikinci parti oldu.
Bu iki partiyi 900 binden fazla oyla eski Meclis Başkanı Muhammed Halbusi'nin Takaddüm Partisi ve 700 binden fazla oyla eski Başbakanlardan Nuri el-Maliki'nin Kanun Devleti Koalisyonu izledi.
Bir milyon oyu geçebilen iki parti
Irak genelinde bir milyondan çok oy alabilen partiler İmar ve Kalkınma Koalisyonu ile Kürdistan Demokrat Partisi oldu. Diğer siyasi parti ve koalisyonlar bir milyon oyun altında kaldı.
Seçime katılım oranlarının bölgeden bölgeye değişmesi dolayısıyla alınan oy sayılarıyla mecliste kazanılan sandalye sayıları orantılı değil.
Partilerin kazandığı milletvekili sayıları
Henüz kesinleşmemiş sonuçlara göre partiler kazandıkları milletvekillikleri itibariyle şöyle sıralandı:
İmar ve Kalkınma Koalisyonu 45,
Kanun Devleti Koalisyonu 30,
KDP 27,
Takaddüm Partisi 27,
Sadikun Listesi 26,
Bedir Hareketi 19,
Ulusal Devlet Güçleri Koalisyonu 18,
Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 18,
Azim Koalisyonu 16,
Siyade İttifakı 9,
Hizmet Listesi 8,
Hukuk Koalisyonu 6,
Helwest Hareketi 5,
Kürdistan İslami Birlik Partisi 4,
Irak Türkmen Cephesi (ITC) 4,
Yeni Nesil Hareketi 3
Musul'da birinci parti KDP
Arap nüfusun yoğun olduğu Musul seçim bölgesinde Barzani liderliğindeki KDP en çok oyu alarak sürpriz bir çıkış yaptı. Halbusi'nin Takaddüm Partisi ikinci olurken Sudani'nin İmar ve Kalkınma Koalisyonu üçüncü sırada yer aldı.
Türkmenler ise Kerkük'te Irak Türkmen Cephesi (ITC) listesinden biri erkek, biri kadın olmak üzere 2 vekil çıkarabildi. Musul'dan da yine Türkmenlerin başka ittifaktaki kadın adayı kazandı. Türkmenler Irak siyasi tarihinde bir ilke imza atarak Bağdat'tan da bir vekil (kadın) çıkarmayı başardı.
Kürt partilerin durumu
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) toplam 27 milletvekili, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 18 milletvekili kazandı. Önde gelen partilerin mecliste 45 milletvekili var ve koalisyonlarda kilit rol oynamaya adaylar.
KYB, geçen seçimlere göre bir vekil geriye düştü. KYB resmi web sitesinde, vekil çıkartma olasılığı olmayan partilerin uyarılara karşın seçime girmekteki ısrarının kazanılabilecek bir vekilliğin kaybedilmesine yol açtığı yönünde bir eleştiriye yer verildi.
Bu iki parti dışında Ali Heme Salih liderliğindeki Helwest Hareketi, Kürdistan'da 5 sandalye Salahaddin Bahaddin liderliğindeki Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgirtu) da 4 sandalye kazandı.
2021'de 9 milletvekilliği kazanan Şahsuwar Abdulvahid liderliğindeki Yeni Nesil Hareketi, 2025'te 3 milletvekilliğine geriledi. Ali Bapir’in liderliğindeki Kürdistan Adalet Topluluğu (Komel) ise yalnızca 1 sandalye kazandı.
En çok oy alan adaylar
KYB listesinden Kerkük'te aday olan mevcut Vali Rebıvar Taha, 96 binden fazla oy alarak ülkede en çok oy alan aday olmayı başardı.
İmar ve Kalkınma listesi lideri Muhammed Şiya Sudani 92 binden fazla oyla ikinci sıradayken, Takaddüm Partisi lideri Muhammed Halbusi de 72 bine yakın oyla üçüncü, eski Başbakanlardan Nuri Maliki 68 binden fazla oyla dördüncü, Kürdistan İslami Birlik Partisi adayı Cemal Koçer de 58 binden fazla oyla beşinci sırada yer aldı.
En çok ve en az katılım
Ülkede en çok katılım Duhok seçim bölgesinde gerçekleşirken ez az katılım ise Bağdat'taki Rusafa seçim bölgesinde oldu.
Duhok'ta katılım yüzde 77.47, Erbil'de yüzde 71.65, Salahaddin'de yüzde 66.98 oldu.
Katılımın en düşük olduğu Bağdat-Rusafa'da seçime katılım oranı ise yüzde 41.55, Meysan’da ise yüzde 42.15 oldu.
Dinsel azınlık kotaları
Azınlık kotalarından meclise Hristiyan adaylardan Sami Uşana, Esir İbrahim, Kildo Remzi, İmad Yuhanna, Heba Cercis, Ezidi aday Halid Seydo, Feyli aday Haydar Ali, Şabek aday Waad Kado, Sabii Mandei aday Bessam Zuheyri girdi.
(AEK)
