İstanbul Planlama Ajansı (İPA), İstanbul’daki konut fiyatlarındaki artışa ilişkin raporunu paylaştı. Kasım 2023 verilerine göre İstanbul’da son bir yıl içerisinde konut satış fiyatları yüzde 84,14 oranında, kira fiyatları yüzde 75,56 arttı.
İPA tarafından 3 Ağustos – 1 Eylül 2023 tarihleri arasında İstanbul’da yaşayan 317 kişiyle yapılan araştırmaya göre; katılımcıların yüzde 84,7’si binalarında kentsel dönüşümün gerekli olduğunu düşünüyor. Kentsel dönüşümün gerekli olduğunu düşünen katılımcıların yüzde 93,4’ü 30 yıl ve üzeri binalarda yaşıyor.
Türkiye, konut fiyatlarındaki artışta dünyada ilk sırada
Raporda, pandeminin etkisi ile birlikte kira fiyatlarının 2020 ile 2022 arasında tüm ülkelerde artış gösterdiğine dikkat çekildi. Ayrıca, dünya genelinde kiraların 1,6, İstanbul’da 5,2 kat arttığı aktarıldı.
Artışa ilişkin yapılan değerlendirmede "2000’li yıllarda İstanbul genelinde konut sunumunda yaşanan artışa rağmen, orta ve düşük gelir grubu için konut satın alımı imkansızlaştı. Kent genelinde sunulan kiralık konutlar da düşük ve orta gelir grubu için ödenebilir olma niteliğini kaybetti" denildi.
Kira artışları: Hükümet elini taşın altına sokmuyor
2019 yılından itibaren son dört yılda kira fiyatlarının en çok arttığı ilçeler şöyle sıralandı:
- Üsküdar: Yüzde 961
Kağıthane: Yüzde 954
Beykoz: Yüzde 889
Başakşehir: Yüzde 879
Küçükçekmece: Yüzde 861
Eyüpsultan: Yüzde 804
Kiralar ve ev tahliyeleri: İki tarafın da hakları neler?
Raporda öne çıkanlar şu şekilde:
- Asgari ücrette yaşanan artış ve kira fiyatlarında yaşanan artış karşılaştırıldığında asgari ücret zamlarının kiralardan çok daha az arttığı görülüyor.
- Hane halkı bütçesine aşırı yük getirmeyen bir fiyat veya kira düzeyinde ve belirli standartlarda konut, ödenebilir konut olarak nitelendiriliyor.
- Hane halklarının, aylık gelirlerinin yüzde 30’undan az bir kısmını konut harcamalarına tahsis etmeleri, oturdukları konutların hane halkı için ödenebilir olduğuna işaret etmektedir.
- TÜİK’e göre ortalama hane halkı gelirinin 2023 yılında yaklaşık 13 bin TL olduğu düşünüldüğünde, konut kredilerinden yalnızca ayda 100 bin TL üzeri geliri olanların, yani toplumun en çok gelir elde eden yüzde 5’inin yararlanabildiği görülüyor.
- Toplumun yüzde 95’inin konut kredisinden faydalanamadığı bu dönem kredili konut satışlarının da ülke genelinde tarihin dip noktasına düşmesi, evin bir barınma değil finansal yatırım aracına dönüşmesine yol açıyor.
(RT)