İnternette telif hazırlığı: Dijital Mecralar Komisyonu Google'ı dinledi

Meclis’in gündeminde ‘dijital telif’ var. İnternet platformlarının haber mecralarına telif ücreti ödemesini isteyen hükümet, Dijital Mecralar Komisyonu’nu topladı. Google yetkililerini dinledi.

Toplantıyı Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Ankara Şube Başkanı Sinan Tartanoğlu da takip etti. 

Komisyonun başkanlığını yapan AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, açılış konuşmasında dijital telif konusunu çok önemsediklerini söyledi. "Dijital telif, Türkiye’de basın-yayın sektörünün, basın emekçilerinin emek istismarına, emek hırsızlığına karşı atılması gereken adımlar noktasında taleplereden bir tanesidir" dedi.

Yaman, komisyon üyelerine toplantının amacını "Bir tarafta bir emek vererek üretilen bir içerik; bu bir haber, değer eser olabilir; karşısında da bu içeriğin izinsiz bir biçimde alınması, kullanılması var. Bu, kurumların reklam geliri başta olmak üzere gelirlerinin azalmasına neden oluyor. Haliyle de çok ciddi bir problem alanı oluşturuyor. Bizim öncelikli konuşmamız, tartışmamız gereken konulardan bir tanesi haberin Avrupa normlarında olduğu gibi bir telif sayılması. İkincisi ise bununla ilgili Google ve diğer arama motorlarıyla bir anlaşmaya varılmasını ve bu konuda gerçekten emeğin karşılığını bulması…" diye anlattı.

"Türkiye'deki şirket, Google LLC'den bağımsız ve ayrı" 

Google Reklamcılık ve Pazarlama Limited Şirketi Hükümetle İlişkiler ve Kamu Politikası Birimi Başkanı Tolga Sobacı, Google Arama Motoru, G-Mail, YouTube gibi hizmetlerin sahibi ve sağlayıcısı olan Google Reklamcılık'ın, ABD'de yerleşik Google LLC Şirketinden bağımsız ve ayrı bir şirket olduğunu belirtti.

Sobacı, "Google Reklamcılık, Google LLC'nin Türkiye'deki şubesi, tüzel kişisi, temsilcisi veya irtibat bürosu değildir ve Google LLC şirketine ait ürün ve hizmetler üzerinde herhangi bir tasarruf yetkisi bulunmamaktadır. Bu şirket 18 yıldır Türkiye'de reklamcılık, satış ve pazarlama desteği alanında faaliyet göstermektedir" dedi.

2023 sonu itibarıyla Türkiye'de 100'den fazla çalışanlarının bulunduğunu, ofislerinin İstanbul Levent'te olduğunu anlattı.

2021'deki bir araştırmaya göre, Google Ekosistemi üzerinden ürün ve hizmetlerin oluşturduğu 1,9 milyonluk bir istihdam olduğunu ve bu rakamın 2025'te 2,3 milyona yükselmesinin planlanlandığını dile getiren Sobacı, aynı rapora göre 2021'de 700 binden fazla mikro ve küçük işletmenin Google işletme profil kullanımıyla ek gelir artışı elde ettiğini söyledi.

Sobacı, "TBMM'nin gerekli gördüğü tüm alanlarda bağlayıcı yasal düzenlemeler yapma yetkisini Google olarak tanıyor ve saygı duyuyoruz. Türkiye dahil faaliyet gösterdiğimiz tüm ülkelerde yasalara ve bağlayıcı kurallara uymakta azami gayret gösteriyoruz. Bu bağlamda, haber içerik üreticileri ve yayıncılarla görüşmelerimizi sürdürmek istiyoruz, haber alanında ortak temelli bir yaklaşımla ihtiyaçları anlamak istiyoruz ve kapsamlı çözümler sunmak için de hazır olduğumuzu ifade etmek istiyoruz" diye konuştu.

"Dijital telif konusu tek bir çözüme oturtulamaz"

Ardından sözü Google Reklamcılık ve Pazarlama Limited Şirketi Hükümetle İlişkiler ve Kamu Politikası Müdürü Duygu Yücesoy aldı.

Yücesoy, Türkiye’de yaptıklarını anlattıktan sonra "Biz buradaki habercilik ekosisteminin ihtiyaçlarını, beklentileri anlamak için herkesle, tüm paydaşlarımızla masaya oturmaya hazırız" dedi.

Her ülkenin habercilik ekosisteminin ihtiyaçlarının farklı olduğunu belirten Yücesoy, konunun tek bir çözümü olmadığını ekledi.

Google'ın farklı duruşları olabildiğine de işaret eden Yücesoy, "O nedenle biz, ülkemizdeki ihtiyaçları, buradaki beklentileri en iyi şekilde anlayarak her iki taraf için de fayda ve menfaat sağlayacak çözümler konusunda istişareler yapmak üzere tüm paydaşlarımızla görüşmeye hazırız" diye konuştu.

"Türkiye'de 400 binden fazla içerik listelerden indirildi"

Telif hakkının ihlal edildiğini düşünen hak sahiplerinin form doldurması ve iletmeleri halinde, inceleme yapıldığı bilgisini de paylaşan Yücesoy, "Türkiye'de 400 binden fazla içerik, ihlal edici bulunan telif hakları nedeniyle listelerden indirildi" dedi.

Bir araştırmaya göre 2023'te Türkiye'de haber web sayfalarına yılda 10 milyar tıklama sağlandığını açıklayan Yücesoy, "Habercilerimiz için bunun yarattığı bir ekonomik değer var, bu değer de 2 milyon dolardan fazla. Yani gerçekten burada ciddi bir değer yaratımı söz konusu ve küresel rakamlara baktığımızda, ülkemizdeki rakamlar da oldukça iyi görünüyor" ifadelerini kullandı.

Google Reader Revenue Manager sisteminden de bahseden Yücesoy, bunun habercilerin abonelik sistemi üzerinden bir gelir kazanımını desteklemeyi tercih etmeleri halinde onlara sundukları bir program olduğunu söyledi.

"Reklam gösterimi aramalarla bağlantılı"

Google Macaristan Telif Hakları Uzmanı Adrienn Timar da Google'ın habercilik ekosistemine katkılarına ilişkin Google Arama ve Google Haberler sistemlerinin nasıl çalıştığını anlattı.

"Haberler" sekmesinden bahseden Timar, haberlerin yanında gösterilen reklamların arama sonuçlarına göre gösterildiğini, tıklama sonucunda ücret alındığını bildirdi.

Timar, her ne kadar Google Haberler, Google Arama'dan ayrı olsa dahi bunun ücretlendirilmediğini ifade ederek, ayrı bir hizmet olarak sunulduğunu fakat herhangi bir şekilde ücretlendirilmediğini sözlerine ekledi.

Toplantı, Google yetkililerinin sunumlarının ardından milletvekillerinin sorularıyla devam etti.

Google ödedikleri vergiyi açıklamadı

AKP Ankara Milletvekili Zeynep Yıldız, Google'ın Türkiye'den ne kadar gelir elde ettiğini ve ne kadar vergi ödediğini; Google'ın telif ödemeleri konusunda Türkiye'deki yaklaşımını; Google yetkililerinin verdiği bilgiye göre haber sitelerindeki 10 milyar tıklanmanın ne kadar bir değer oluşturduğunu; Google'ın Türkiye'deki yaklaşık kullanıcı sayısını; Google'ın KOBİ'lere 12 milyon dolarlık katkı yaptığına dair bilgiden hareketle Türkiye'de KOBİ'lere neden daha fazla katkı yapılmadığını sordu.

Google Reklamcılık ve Pazarlama Limited Şirketi Hükümetle İlişkiler ve Kamu Politikası Birimi Başkanı Tolga Sobacı, Google'ın vergisel sorumluluklarını yerine getirdiğini belirterek, ödenen vergiyi şirket politikası gereği açıklayamadığını söyledi.

Sobacı, ticari sır niteliği taşıdığından gelirlerini de paylaşamadıklarını bildirdi.

CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, ABD'de de bu bilgilerin saklı olup olmadığını sorması üzerine Sobacı, "Halka açık şirket olduğunuz için Amerika'da da gizli bu bilgiler." yanıtını verdi.

AB, Kanada ve Avustralya örnekleri

Google Macaristan Telif Hakları Uzmanı Adrienn Timar, dijital telif konusunda, "Burada önemli olan, Türkiye'de ekosistemin ne gibi gereksinimlere sahip olduğunu, buradaki yayıncıların ihtiyaçlarının ne olduğunu belirleyebilmek. Avrupa Birliği'ndeki uyum, Kanada'daki uyum, Avustralya'daki uyumla ilgili soru sorulduğunda bu ülkelerin hepsinin farklı bir düzenleyici çerçeve uyguladığını ve bizim de bu farklı düzenleyici çerçevelere uyma zorunluluğumuz olduğunu ifade etmem gerekiyor." dedi.

Timar, "Kanada'da ve Avustralya'da spesifik bir rekabet çerçevesi belirlendi ve bu çerçeveyle ilgili olarak düzenlemeler bu piyasayı yönlendiriyor ancak Avrupa Birliği'ne baktığımızda onların farklı bir uyum çerçevesi belirlediğini görüyoruz ve orada basınla ilgili yayıncıların daha fazla kontrole sahip olduğunu ve bu çerçevede de piyasanın onların kontrolü altında daha farklı biçimde düzenlendiğini görüyoruz." bilgisini paylaştı.

İsviçre'nin Avrupa Birliği uygulamalarını takip eden bir ülke olmasına rağmen yaptığı bir inceleme neticesinde böyle bir düzenleme yapmamaya karar verdiğini anlatan Timar, Güney Kore ve Japonya'nın da kendi piyasaları için böyle bir mevzuatın gerekli olmadığına karar verdiğini söyledi.

Timar, "Mevzuat yapıcılar buna açık olduklarında biz de bu mevzuat çalışmalarına katkıda bulunmaya açığız. Bunu nasıl etkili görürlerse yani hangi yolla 'bu etkili bir şekilde yapılabilir' derse mevzuat yapıcı, yasamayı yapan taraf, biz o şekilde katılırız. Bu bir kapalı oturum yoluyla olabilir, bir alt komisyon eliyle olabilir yani nasıl etkili işleyecekse süreç o şekilde katkı verebiliyoruz” dedi.

Direktif hazırlanırken hem AB düzeyinde hem de üye devletler seviyesinde katkı verdiklerini anlatan Timar, "Bazı ülkelerde halen söz konusu mevzuat süreci devam ettiriliyor çünkü burada son derece karmaşık bir mevzuat yapısından bahsediyoruz." ifadelerini kullandı.

"Google ülkelere göre adım atıyor"

Google LLC ve Google Bilgi Teknolojileri Limited Şirketi avukatlarından Gönenç Gürkaynak, Avrupa Birliği'nde bu konuda düzenlemelerle çözme yoluna gidilirken, Kanada'da, Avustralya'da rekabet otoritelerinin ve rekabet düzeninin içerisinde çözme yoluna gidildiğini anlattı.

Telif meselesinin bazı ülkelerde serbest piyasa ekonomisi gereği, pazarda çözülmesinin beklendiğini, bazı ülkelerin ise açık düzenlemelerle meseleye çözüm bulduğunu aktaran Gürkaynak, "'Google ikili bir yapı benimsiyor, Google tutturabildiği muhatabına belli bir şekilde davranıyor da diğerine daha farklı davranıyor' gibi bir evrende değiliz. Google kendi yükümlülüklerini farklı ülkesel sorumluluklara göre yerine getiriyor, bu ülkelerden bir bölümü bu ekosistemin ihtiyacının parasal ödeme olduğu kanaatinde ve buna göre mevzuat geçirmiş vaziyette; Google da buna göre adım atıyor." ifadelerini kullandı.

"'Google pozisyonu budur' diye karşınıza çıkamıyoruz"

CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan ve CHP Ankara Milletvekili Okan Konuralp'in "Google formül olarak neye razı?" şeklinde soruları olduğunu kaydeden Gürkaynak şöyle konuştu:

"Google şuna elbette razı: Ya serbest piyasa ekonomisinin doğal sonuçların neyse bu korunarak gerekli mekanizmalarıyla doğacak olan yapı ve bunun güdülmesi yahut da eğer TBMM'nin tasarrufu o yöne doğru giderse o zaman iyi çalışılmış, parametreleri çok belirgin, o parametrelere bizim de müdahil olup kendi pozisyonumuzu beyan etmemize el veren yapıların da açık olduğu ama bizim de bilgi alabildiğimiz, Türkiye'deki ekosistemle ilgili olarak TBMM'nin elindeki bilgiler ne olacaksa ona dair bir fikir edinip buna göre katkı sunabildiğimiz bir yapının sonucu olan mevzuata razıyız. Yani biz burada angaje vaziyetteyiz ve bunun bir parçası olmak istiyoruz, bunun önemli bir girişim ve konu olduğunu, bu Komisyonun şu anda yürümekte olduğu yolun da farklı farklı sonuçlara yol açabilecek bir yol olduğunu iyi biliyoruz. Başka ülkelerde bunu tecrübe etmişliğimiz de var, bir tek eksiğimiz, belki sizi rahatsız eden bir eksik bu 'Bunun doğrusu şudur', 'Google pozisyonu budur' diye karşınıza çıkamıyoruz çünkü biz de farklı ülkelerde farklı formüllerin doğru işlediğini gördük."

(HA)