10 Ocak "Çalışan Gazeteciler Günü"; ama İnternet habercileri, yasalara göre gazeteci sayılmadıkları için çalışma koşulları, özlük hakları ve örgütlenme haklarıyla ilgili kayıplara uğruyorlar. Oysa Yargıtay'ın geçen yıl aldığı bir kararda İnternet habercilerinin de gazeteci sayılması gerektiğini söylüyor.
"Gazeteci"nin tanımını, gazeteciler arasında "212" diye bilinen 5953 sayılı yasa yapıyor:
Türkiye'de yayınlanan gazete ve süreli yayınlarla, haber ve fotoğraf ajanslarında her türlü fikir ve sanat işlerinde çalışanlar gazeteci.
Ayrıca, radyo ve televizyonların kuruluşuyla ilgili yasaya göre, radyo ve televizyonların haber bölümlerinde çalışanlar da bu tanım içine giriyor.
bianet'in görüştüğü Avukat Fikret İlkiz, "İnternet ortamında çalışanlar gazetecilik yapıyorlar. Bana göre gazeteci sayılmalılar" diyor.
Yargıtay tersine karar verdi
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, Nisan 2007'de bir karar verdi. Ankara 7. İş Mahkemesi'nden gelen dosyada, iki elektronik yayının koordinatörlüğünü yapan bir kişi, işten çıkarıldığında, gazetecilerin yararlanabildiği hakları isteyerek dava açtı. İhbar, kıdem tazminatları, fazla çalışma ücretleri, bayram ve genel tatil ücretleri ve yüzde beş fazla alacağının gazeteciliği düzenleyen yasaya göre hesaplanmasını istedi. İşverense hesapları o dönemde 1475 sayılı (şimdi 4857) olan İş Yasası'na göre yapmıştı.
İş Mahkemesi, işverenin lehine karar verdi. Ancak Yargıtay, İnternet'teki yayınların elektronik gazete, işyerinin de elektronik gazete çıkardığına, işçinin de iki yayının koordinatörü olarak "fikir ve sanat işi yaptığına, dolayısıyla gazeteci olduğuna" karar verdi. Bunun sonucunda da, gazetecinin talep ettiği hakların, 5953 sayılı yasaya, yani gazetecilerin haklarına göre hesaplanması gerektiğini yazdı.
"Gazetenin yayınlanması bir başka anlatımla basılıp çoğaltılması gerekirse de, günümüzde teknoloji ve iletişimin geldiği nokta itibarıyla, gazetenin nesne olarak basımı ve dağıtımı bir zorunluluk değildir."
Gazetecinin avantajları
"Gazeteci" tanımıyla çalışanlar maaşlarını peşin alıyor. Kıdem tazminatlarında tavan hesabı yapılmıyor. Yıllık ücretli izinleri daha fazla. Ödenmeyen ücretleri ve fazla mesai ücretleri için günde yüzde 5 faiz alıyorlar.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Başkanı Orhan Erinç, İnternet habercilerinin de, işverenlerinin gazetecilik yasasına göre değil, İş Yasası'na göre çalıştırdığı gazetecilerin de gazeteci haklarının peşine düşmesini söylüyor, ama asıl işin hükümete düştüğünü vurguluyor: "Tanım 1961'den, gazete sahiplerinin de gazeteci olduğu dönemden kalma. Siyasal iktidar bu durumu görmeli ve 5953'e göre sözleşme yapmayan işverenlere yaptırım getirmeli."
Sendikaya üyelikte de hak kaybı
TGC İnternet gazetecilerini de üyelik kapsamına alıyor. Ama en az iki yıl 5953 sayılı sözleşme kapsamında çalışmış olmak şartı var.
Ancak İnternet gazetecilerinin çalıştıkları işyeri basın iş kolunda görünmüyorsa, gazeteciler sendikası (TGS) bu işyerinde örgütlenemiyor. (TK)
