* Fotoğraf: Flickr.
Bilim insanları, ahtapotun, omurgasız canlılar arasında benzersiz ve son derece karmaşık bir beyne ve bilişsel yeteneklere sahip, olağanüstü bir organizma olduğunu uzun zamandır biliyorlar.
İtalya'daki araştırma merkezi SISSA (International School for Advanced Study) tarafından yürütülen yeni bir araştırma, ahtapotların nöronal ve bilişsel karmaşıklığının insan beyni ile moleküler bir benzerlikten kaynaklanabileceğini ortaya koydu.
Stazione Zoologica Anton Dohrn'da Biyoloji ve Nörofizyoloji araştırmacısı Giovanna Ponte ahtapotta öğrenme ve bilişsel yeteneklerle ilgili olan beyin yapısının, insanlardaki hippokampus bölümüne benzediğini söyledi. Ahtapotların memeli değil de omurgasız bir canlı olması, araştırmanın sonuçlarını daha da ilginç hale getirdi.
Paylaşılan genler
Bilim insanları araştırma kapsamında ahtapot ve insan beyninin benzer transpozonları (sıçrayan genleri) paylaştığını buldu.
Transpozonlar (sıçrayan genler) bir hücrenin genomunda farklı yerlere, transpozisyon olarak adlandırılan bir süreçle hareket edebilen DNA dizileridir. Bu süreç ile mutasyonlara ve genomdaki DNA miktarının değişmesine neden olurlar. |
İnsan beyninin yüzde 45'inden fazlası bu tür sıçrayan genlerden oluşur. Ancak bu genler, evrimsel süreçte ya hareket etme yeteneklerini kaybettiler ya da aktif değiller.
Bilim insanları, en yaygın iki ahtapot türünün –vulgarisms ve bimaculoides– genomlarının, çoğu aktif olmasa da, sıçrama genleri açısından da zengin olduğunu buldu.
Bununla birlikte, ahtapotların beyninde bu canlıların bilişsel yetenekleri için hayati önemdeki bölümlerinde Uzun Serpiştirilmiş Elementler (Long Intersperced Elements: LINE) ailesinin bazı unsurları keşfedildi.
Uzun Serpiştirilmiş Elementler (Long Intersperced Elements: LINE), ökaryotik canlıların genomlarında çok fazla sayıda bulunan genetik parçalardır. Üzerlerine gömülü bulunan RNA Polimeraz II destekleyicisi (promoter) aracılığıyla RNA'ya kodlanırlar. |
Araştırmayı yürütenlerden SISSA'daki Genomik Laboratuvarı müdürü ve yazar Remo Sanges şöyle diyor: "İki ahtapot türünün beyninde aktif olan LINE ailesinden bir elementin keşfi çok önemli, çünkü bu durum, elementlerin kopyala-yapıştırın ötesine geçen belirli bir işlevi olduğu fikrini destekliyor."
İzleme Önerisi Pippa Ehrlich ve James Reed tarafından yönetilen, film yapımcısı Craig Foster'ın Güney Afrika yosun ormanında bir ahtapotla kurduğu ilişkinin, bir yıllık kısa serüvenini anlatıyor. |
(TY)
