İnsan Hakları Danışma Kurulu: Tezkereye Ret

Başbakanlığa bağlı Danışma Kurulu, tezkereyi Anayasanın 92. maddesine aykırı buldu, ret çağrısı içeren kararlarını milletvekillerine ulaştırması için Yalçınbayıra iletti.

Ankara

İnsan Hakları Danışma Kurulu, milletvekillerini "tezkere"ye "hayır" demeye çağırdı.

Kurul açıklaması, "İşgale karşı kurulmuş bir Meclisin devamı olması gereken bu meclisin üyelerini, ahlaken, hukuken ve siyaseten kabul edilmesi mümkün olmayan kuvvet kullanılmasına ilişkin tezkereye ret oyu vermeye çağırıyoruz" diyor. .

Danışma Kurulu metni bağlı olduğu Devlet Bakanı Ertuğrul Yalçınbayır'a TBMM'ne duyurması dileğiyle iletti.

92. maddeye aykırı

26 Şubat 2003'te Ankara Palas Devlet Konukevi'nde ilk toplantısını yapan, İnsan Hakları Danışma Kurulu, tezkerenin ve dayatılan savaşın ulusal ve uluslararası hukuk açısından değerlendirilmesi gerektiği görüşünde.

Kurul, böyle bir çağrı ve milletvekillerini bilgilendirmenin danışma organı olarak yetkisi ve görevi olduğuna da karar verdi.

Kurula göre; Meclisten çıkabilecek "kabul" kararının Anayasa'nın 92. Maddesini değiştirecek bir yasa niteliği taşıyacağını hatırlatıyor ve dolayısıyla bir iptal davasına konu olacağını açıklıyor.

Uluslar arası hukukla uyuşmuyor

Metinde, Anayasa'nın 92. Maddesi ile ilgili, "Madde, uluslararası hukukun meşru saydığı hallerde kuvvet kullanılmasından söz eder" deniyor.

Madde şöyle açıklanıyor: Uluslararası hukuka göre meşru kabul edilecek kuvvet kullanmanın, meşru müdafaa ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin kademeli olarak, önce ekonomik, siyasi ve vb. tedbirlere başvurması ve bunların yeterli bir etkiye sahip olmaması halinde, başvurulacak askerî tedbirlerdir."

Kurul, Anayasa'nın 92. maddesindeki iki nedenin de gerçekleşmediğini öne sürüyor ve gerekçelerini de açıklıyor:

* Türkiye, kendi ülkesine yönelik bir silahlı saldırı vukuunda, meşru müdafaa hakkı bağlamında gerekli karşılığı verme hakkına sahiptir. Bu konuda herhangi bir tereddüt söz konusu değildir.

* Fakat Türkiye, uluslararası hukuk ve onun belirlediği çerçevede ulusal hukuk tarafından meşru kabul edilmeyen bir kuvvet kullanımına katıldığı taktirde, bu tavrın doğuracağı hukukî sonuç açıktır: Uluslararası hukuk ve Türkiye Anayasası'na açıkça aykırılık.

Danışma Kurulu nedir?

İnsan Hakları Danışma Kurulu, 12 Nisan 2001'de Başkanlık Bünyesindeki İnsan Hakları Başkanlığı'na bağlı olarak kuruldu. Böylece, yasal olarak insan hakları ihlali iddialarını yerinde incelemek ve araştırmak üzere heyetlerin oluşturulmasına olanak sağlandı.

2 Kasım 2000'de de Resmi Gazete'de yayınlanan bir yönetmelikle "İnsan Hakları İl ve İlçe Kurulları" oluşturuldu.

Danışma Kurulu, insan hakları ile ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları ile meslek kuruluşları temsilcileri, insan hakları alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları temsilcileri ve bu alanda yayınları ve çalışmaları bulunan kişilerden oluşur.

Danışma Kuruluna, üyeler arasından seçilen bir başkan başkanlık ediyor. Danışma Kurulu'nun sekretarya hizmetleri İnsan Hakları Başkanlığı'nca yerine getirilir. Danışma Kurulu'nun giderleri Başbakanlık bütçesinden karşılanıyor. (NM)