İMDP ve Öneriler

1300 sayfalık İstanbul Deprem Master Planı, İstanbul'daki binaların depreme dayanıklılığının nasıl ölçüleceğinden, güçlendirme çalışmalarının nasıl yapılacağına, bu konuda yapılması gereken yasal düzenlemeler ve yaratılabilecek kaynaklara, kapsamlı bir inceleme içeriyor.

İstanbul, Yıldız Teknik, Ortadoğu Teknik ve Boğaziçi Üniversitesinden yüze yakın bilim insanın hazırladığı plan, hazırlayanların kendi deyimiyle, "bütüncül yol gösterici belge" olarak tanımlanıyor.

Mimar.ist dergisinin "İstanbul ve Deprem" konulu yaz 2003 sayısında master plana yapılan eleştiriler, "Afet Ektilerini Azaltma Strateji Planı"olarak da isimlendirilen master planın, somut çözümler üreten bir belge olarak görülmesinin yanlış olduğunu gösteriyor.

Zaten planı hazırlayan bilim insanlarının da böyle bir iddiası yok. Makalede, meslek odalarının planın hazırlanmasında yer almaması gibi eleştiriler de yer alıyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zemin ve Deprem İnceleme Müdürü Mahmut Baş, dergiye verdiği söyleşide, şöyle diyor:

"Bizim amacımız, İstanbul'un rehabilitasyonunu başarabilmek; İstanbul'u deprem ve diğer afetler açısından sağlıklı bir şehir haline getirmek. Onun için de, mühendislikten ziyade plancılığın, şehirciliğin daha ön plana çıkması gerektiğine inanıyorum. Çünkü yapıları tek tek güçlendirmeye başlasanız bile neticede mevcudu güçlendireceksiniz. Dolayısıyla "sağlıksız şehri", "depreme güvenli sağlıksız şehir" haline getirmiş olacaksınız. Şehirleşmenin ön plana çıkması gerektiğini düşünüyorum".

Baş, Master Planda da yer alan deprem önlemlerinin şehircilik anlayışıyla, toplumun talebi ve katkısıyla birlikte gitmesinin, bu alanda yapılacakların demokratik süreçlerde tartışılması ve hızla uygulamaya konmasıyla mümkün olacağını söylüyor.

İMDP'ye ilişkin öneriler

* Master Plan topluma açık ve şeffaf bir doküman olmak zorundadır. Daha da önemlisi iyileştirme ve geliştirmeye uygun, daha sonraki ihtiyaçlara esnek bir şekilde cevap verecek yapıda formüle edilmelidir.

* Toplum fertleri için öncelikli olan, konut veya işyeri olarak kullandıkları ve içinde barındıkları binaların deprem güvenliğini bilmeleridir. Bu bilgi Master Plan'da sunulan inceleme sistemi ile elde edilebilmektedir.

* Vatandaşlar yerel yönetimlerden bu çalışmaları yapmalarını talep edebilmelidirler. Toplumumuzda böyle bir talep alışkanlığı yoktur. Yerel seçimler bunun için bir fırsat penceresi açabilmektedir.

* Bunun için vatandaşların sivil toplum kuruluşları içinde örgütlenmesi, seslerini duyurabilecekleri bir platform oluşturacaktır.

* TBMM tarafından revize edilecek İmar ve Kat Mülkiyeti Kanunları'nda, güçlendirilmesi zorunlu görülen binalarda bu işlemlerin uygulanabilmesi için gerekli hükümler konmalıdır. İlgili revizyon önerileri Master Plan'da yer almaktadır.

* Master Plan'da önerilen, uygulama sırasında olabildiğince az rahatsızlık veren pratik ve ekonomik güçlendirme yöntemleri vatandaşlara belediyeler tarafından tanıtılmalı ve anlatılmalıdır.

* Uygulama için Master Plan'da önerilen finanssal kaynaklar harekete geçirilmelidir. Bu amaçla İmar Müdürlüğü içinde özel birimlerin kurulması ve özel eğitimli teknik personelin vatandaşa hizmet vermesi uygulamayı kolaylaştıracaktır. (ÖG/EÜ)