İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), Bir Gerilla Belgeseli Bakur/Kuzey’in gösterimini, gösterime dört saat kala iptal etti. Gerekçe, Kültür ve Turizm Bakanlığının “kayıt tescil belgesi” konusundaki uyarısı. Surela Film Yapım, gösterimin engellenmesinin açık bir sansür olduğunu açıkladı.
Bir Gerilla Belgeseli: BAKUR (Kuzey) 34. İstanbul Film Festivali’nde yarışma dışı kategorisinde gösterilecekti. Belgesel, gerillaların geri çekilme verdikleri tepkiden, dağlarla kurdukları ilişkiye, gündelik ve siyasi hayatını anlatıyor.
İKSV’den yapılan yazılı açıklama şöyle:
“TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nden İstanbul Kültür Sanat Vakfı’na gönderilen yazıyla ‘Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 15. maddesi uyarınca festivallerde gösterilecek Türkiye’de üretilen filmlerin kayıt tescil belgesi almış olması zorunluluğu hatırlatılmıştır.”
“Yasal mevzuat gereği, ‘ülke içinde üretilen filmler kayıt ve tescil edilmiş olmak kaydıyla’ festivallere katılabilir. Kayıt tescil belgesi olmayan ve Türkiye’de üretilen filmlerin gösterilmesi halinde hukuki yaptırım uygulanacağından bu belgeye sahip olmayan filmler İstanbul Film Festivali kapsamında gösterilemeyecektir.”
“Bu nedenle, 12 Nisan Pazar günü saat 16.00’da Atlas Sineması’nda gösterileceği duyurulan, Çayan Demirel ve Ertuğrul Mavioğlu’nun yönettiği Kuzey / Bakur adlı filmin gösterimi yapılamayacaktır. Filmin kayıt tescil belgesi alması durumunda, önümüzdeki günlerde gösterileceği zamanlama açıklanacaktır.”
“Yabancı filmler bu yönetmelik kapsamında değerlendirilmemektedir. İstanbul Film Festivali olarak yabancı filmler için tanınan muafiyetin yerli yapımlar için de uygulanması gerektiğini düşünüyoruz. İstanbul Film Festivali, şimdiye kadar programında gösterilecek yerli filmlere de yönetmeliğin yurtdışı filmlere tanıdığı istisnanın uygulanması için görüşmelerde bulunuyordu ve bulunmaya devam edecek. Ancak halihazırda bu yönetmelik gereği festivale seçilen filmlerin gösterilebilmesi için kayıt tescil belgesi almaları zorunluluğu devam ettiğinden festival kapsamında gösterilecek diğer yerli filmlerin de bu belgeyi alması gerekmektedir.”
“Bu filme bileti olan izleyiciler, iade için bilet aldıkları gişeye (İKSV'den alanlar İKSV'ye, Biletix ve sinemalardan alanlar Biletix'e) başvurabilirler.”
“Açık bir sansür”
Surela Film Yapım, gösterimin engellenmesinin ardından yazılı açıklama yaptı:
“Belgesel filmimiz BAKUR’un 34.İstanbul Film Festivali kapsamında bugün gerçekleşmesi gereken ilk gösterimi, Kültür Bakanlığı’nın çıkardığı engel nedeniyle gösterime bir gün kala iptal edilmiştir. Kültür Bakanlığı, Festivale gönderdiği tebligatla ‘kayıt ve tescil belgesi' almamış olan yerli filmlerin programdan çıkarılmasını istediğini bildirdi. Kültür Bakanlığı ile yaptıkları görüşmelerden bir sonuç çıkmayınca, tebligata göre gereğini yapmak zorunda olduklarını belirten Festival yönetimi, BAKUR’un gösteriminin iptal edildiğini duyurdu.”
“Filmimizin gösteriminin önündeki engellerin kaldırılması için çeşitli girişimlerde bulunduysak da, bunların tümü sonuçsuz kaldı. Gelinen noktada, pek çok prosedürü tamamlayarak festival programına alınmış filmlerin doğrudan bakanlıktan gelen baskı sonucunda gösterimden kaldırılması açık bir sansürdür.”
“Kültür Bakanlığı, filmlerin gösterimlerinde ‘kayıt ve tescil belgesi ile eser işletme belgesi’ almış olma şartını, ifade özgürlüğünü hiçe sayarak keyfi bir sansür mekanizması olarak zaman zaman karşımıza çıkarmaktadır. Kültür Bakanlığı’nın sinemacıların hak ve özgürlüklerini hiçe sayarak, tüm itiraz ve mücadelelerimize rağmen sürdürdüğü bu yasakçı uygulamalarını kabul etmiyoruz.”
“Kültür Bakanlığı’nın festivallerde yeniden eser işletme dayatmasına girişmesi BAKUR belgeseli gösterimi açısından bir engelmiş gibi sunulmakla birlikte, asıl olarak tüm sinema izleyicilerini ve film emekçilerini yakından ilgilendirmektedir. Bunları göz önünde bulundurarak 'Bakur’un bugünkü gösteriminin iptal edilmiş olması nedeniyle duyduğumuz üzüntüyü kamuoyuyla paylaşıyoruz. 'Bakur’un en geniş izleyici topluluğuyla buluşması için elimizden geleni esirgemeyeceğimizi kamuoyuna duyuruyor ve herkesi sansüre karşı dayanışmaya çağırıyoruz.”
Fimde ne var?
Elif Akgül filmi biamag’daki yazısında şöyle anlatmıştı:
“Gazeteci Ertuğrul Mavioğlu ile yönetmen Çayan Demirel’in yönettiği, yapımcılığını Ayşe Çetinbaş’ın üstlendiği Bir Gerilla Belgeseli: BAKUR (Kuzey) 34. İstanbul Film Festivali’nde yarışma dışı kategorisinde gösterilecek.
92 dakikalık belgesel 21 Mart 2013 Diyarbakır Newroz’unda PKK lideri Abdullah Öcalan’ın PKK’ye geri çekilme çağrısıyla başlıyor.
Dağdaki gerillaların geri çekilme verdikleri tepkiden, dağlarla kurdukları ilişkiye, sabah kalkmalarından akşam yatmalarına kadar gündelik ve siyasi hayatına şehirdeki bizler için pencere açıyor.
Daha önce de belgesel için PKK’den talepte bulunduklarını ancak ateşkesle birlikte koşulların oluşmasıyla izni aldıklarını söyleyen filmin yönetmenlerinden Mavioğlu özellikle şunu vurguluyor: ‘Tabii ki PKK’nin izniyle çekildi bu film. Gerilla sahalarına girdik. Özellikle Dersim Amed Botan’da üç ana saha içinde çok farklı noktalarda çalışmalar yaptık. Kimseden finans desteği almadık. Kimsenin ön denetiminden geçmedi bu film. Sözü bize emanet atmeye güvendikleri için bizi o sahalara soktular, biz de özgürce çekimlerimizi yaptık.’” (AS)
