Pek çok iklim aktivisti ve eski çalışma arkadaşı, Fridays For Future (Gelecek İçin Cumalar) grubunun koordinasyon ekibinde yer alan Can Tonbil hakkında ekipteki çocuk ve gençlere karşı kötü muamele, psikolojik şiddet ve baskı uyguladığı konusunda Twitter üzerinden açıklamalar yaptı.
Kadınların açıklamaları
Twitter üzerinden bir dalga hâlinde başlayan çeşitli açıklamalarda “@irenbicakci” isimli Twitter kullanıcısı şunları yazdı:
“Genç iklim aktivistleri geçtiğimiz hafta yaklaşık 3 yıldır tanıdığım ve son iki yıldır da aynı hareket içinde yer aldığım, çeşitli işler yaptığım M. Can Tonbil’in kendilerine mobbing uyguladığı ile ilgili olarak bir açıklama yaptı. Bu konu üzerine Can ile konuştuktan, süreci kendi ağzından (hayretler içinde) dinledikten sonra sessiz kalmanın bir hata olacağını düşündüm. Kendisiyle fikir ayrılığına düşen pek çok kişinin az ya da çok bunları yaşayacağına emin olduğum için bu yazıyı yazmayı bir borç gördüm.
Kullandığı şiddet diline pek çok kez maruz kalmış ve buna bağlı bir depresyon süreci geçirmiş biri olarak bu tweet’i yazıyorum. Gençlerin yaptığı açıklamada söz edilen “kontrol ve karar mekanizmasını kendine ait bir hale getirdiğine’’ ayrıca bu durumu sorgulayanların da üzerinde baskı kurduğuna pek çok defa şahit oldum. Can ile fikir ayrılığı yaşadığınızda şiddet diline ve üslubuna maruz kalabiliyorsunuz.
Bir süre sonra arkanızdan dönen kulisler sonunda oldukça kırpılmış ve çarptırılmış bir hikaye ile baş başa kalıyor, kendinizi ifade edecek bir alan bulmakta zorlanıyorsunuz. Hakimiyet alanı ve manipülasyon yeteneği sayesinde doğru bildiğinizi sorgular hale gelmenize hatta kendi bizzat yaşadığınız olaydan bile şüphe etmenize yol açabiliyor. Bu şekilde üzerinize gelişleri sinmenize ve alandan çekilmenize neden olabiliyor.
Şu zamana kadar taraflı bir konuda sadece kendisini dinlediyseniz karşıyı da dinlemeniz gerektiğini düşünüyorum.”
@AktelEymen isimli kullanıcı da Fridays for Future hareketi içinde Tonbil’in kendisine ve çocuklara karşı mobbing uyguladığından bahsetti:
“Can Tonbil’in şiddet ve baskısına uğrayan insanları birçok yerde birçok kişiden dinlememin yanı sıra ben de buna maruz kalan biri olarak bunca zaman sustuğum için herkesten özür diliyorum. Can Tonbil’ in bana ve çocuklara ne yaptığını sizlerle paylaşacağım. 2018 yılında Can Tonbil’in de içinde olduğu birkaç kişiyle Yokoluş İsyanı (XR Turkey) iklim hareketini kurmuştuk. Dünya için büyük emeklerle hiçbir kazancımız olmadan çalışıyorduk. Böyle masum bir oluşumda iktidarlık kurma çabası ve insanlara baskı kurmasıyla başladı her şey.
Herkesin söz söylemeye hakkı olan bu ortamda kendisiyle karşıt düşüncede olan kişilere sözlü şiddet uygulayarak, mobbing yaparak onları bastırdığına çok kez şahit oldum ve elbette ben de bundan nasibimi aldım. Özellikle kadınlara karşı bu tavrının daha fazla olması tesadüf değil. Kendime yapılanlara karşı gelebilecek güce sahiptim. Fakat benim için iplerin koptuğu nokta Can Tonbil’in FFF Türkiye’de genç/çocuk aktivistlere karşı akıl almaz davranışları oldu! Çocukların arasında bir hiyerarşi oluşturarak FFF’i projelendirdiği bir oyun alanına çevirdi. Birçok çocuk aktivistin ailesinden çocuklarının toplantıdan ağlayarak döndüğünü öğrendim! Birçok çocuk ve ailesinden Can Tonbil’in kendilerine karşı tavırlarından ve söylemlerinden bunalımlı günler geçirdiğine şahit oldum. Bana gelip yaşadıklarını anlattıklarında nasıl bir durum içinde olduklarını o kadar iyi anlıyordum ki Can Tonbil’in “dünya geleceği” yalanına katlanamaz oldum. Bu yüzden ne yazık ki güzel insanlarla kurduğumuz Yokoluş İsyanı’ndan (XR Turkey) ayrılmak zorunda kaldım.”
@nisanlordoglu isimli kullanıcı ise şu ifadeleri kullandı:
“Can Tonbil’in iklim hareketi içerisinde yarattığı mobbing ve psikolojik şiddet üzerinden sosyal medya üzerinden dönüp dolaşan konu ile ilgili bir iki şey de ben söyleyeceğim. Yazılıp çizilenlerle ilgili çok benzer şeyler yaşadığım için aynı şeyleri tekrar anlatmak istemiyorum. Can iklim hareketine dahil olmadan önceki süreçte, yaklaşık 1 sene boyunca, ben de kendisi tarafından psikolojik şiddete maruz kaldım.
En büyük darbesi ise, karşı tarafta – özellikle kadınsa- bağırarak, susturarak, bastırarak kurduğu otoriteydi. Bunu öyle iyi işleyerek yaptı ki, onun haklı kendimin ise haksız olduğu sonucuna vardım çoğu zaman! Başarılı ebeveynlere sahip başarısız küçük kız çocuğu olduğuma, hayata yalnızca tek bir açıdan bakabildiğime inandım- inandırıldım. Yarattığı psikolojik yıkımı profesyonel olarak aldığım destek yardımıyla aşabildim. Tüm bu süreci farklı zamanlarda farklı boyutlarda ve farklı aşamalarda yaşamış olan herkesin, özellikle de kadınların, yalnız olmadıklarını söylemek istiyorum”
“@ozgevon” isimli Twitter kullanıcısı ise şunları paylaştı:
Bunu yazması çok zor ama kadınlar bana cesaret verdi. @irenbicakci @AktelEymen @Nisanlordoglu ve @evrus7 Can Tonbil ile ilgili yazdıkları tamamen doğrudur. Ben kendisiyle hem Açık Radyo hem İklim İçin projelerinde çalıştım hem de nişanlıydım. Bugüne kadar bana, aileme (özellikle anneme) ve kariyerime vereceği zararlardan korktuğum için sustum. Evren’in yazdığı gibi beni de üstü kapalı şantaj etti. Yıllarca depresyon ve anksiyete tedavisi gördüm. Hala da çok korkuyorum ama artık bu kabus bitsin istiyorum. Zamanında ses çıkaracak cesareti bulamadığım için özür dilerim. Ama artık daha fazla sessiz kalamazdım. Yaşadığım şeyler mobbing, duygusal şiddetti. Can Tonbil cinsiyetçi, manipülatif, şiddet eğilimlisi biridir. Dört yıl geçti, artık bu kabus bitsin istiyorum. Kormuyorum demek istiyorum. Korkmuyorum. Ben buradayım. Ben hala mücadele ediyorum. Ben buradayım.”
Anikapitalistler ve Yeşil Düşünce Derneği'nden açıklama
Twitter üzerinden başlayan ifşaların ardından Yeşil Düşünce Derneği, Can Tonbil’in istifa ettiğini duyurdu. Antikapitalistler, Tonbil’i ifşa eden kadınların arkasında olduklarına dair bir açıklama yayınladı, şöyle dedi:
“Geçtiğimiz günlerde iklim aktivistleri, Murat Can Tonbil tarafından psikolojik şiddete maruz kaldıklarını beyan eden açıklamalarda bulundular. İklim aktivistlerinin yanındayız. Açıklamalar çok sayıda kadının da ifşalarıyla genişlemiş ve cinsel taciz ifşalarını da içermiştir. Bu ifşalar, inşacılarından olduğumuz kadın hareketinin ülkede nasıl büyük bir güç yarattığını ve kadınlara ve aktivistlere nasıl cesaret verdiğini bir kez daha göstermiş oldu.”
Açık Radyo: İklim Acil programında bulunmayacak
Eski çalışanları ve İklim Acil programının gönüllü yapımcısı Can Tonbil hakkındaki suçlamaların ardından Açık Radyo da bir açıklama yayımladı.
“Açık Radyo’nun eski çalışanlarından M. Can Tonbil’in 2019 Kasım’dan bu yana gönüllü yapımcısı olduğu İklim Acil programında artık bulunmayacağını duyururuz” ifadelerinin yer aldığı açıklamada sosyal medyadaki mobbing ve taciz suçlamalarıyla ilgili olarak “Söz konusu fiillerin bir kısmının yeryüzündeki bütün canlıların ve gelecek nesillerin sağkalım mücadelesinde hayati bir öneme sahip iklim hareketi aktivistlerine yönelik gerçekleşmiş olmasından da ayrıca büyük bir rahatsızlık duymaktayız."
— Açık Radyo (@acikradyo) December 23, 2020
Tonbil özür diledi
Hakkındaki mobbing ve taciz suçlamalarının üzerine Can Tonbil de sosyal medya hesabından bir özür mesajı yayımlayarak iklim hareketinden ayrıldığını duyurdu. Tonbil şöyle dedi:
“Kırdığım, zarar verdiğim ve kötü hissettirdiğim herkesten özür dilerim” dediği mesajında şu ifadeler yer aldı: “Yaklaşık 10 yıldır devam ettiğim iklim krizini durdurmak için verilen bütün mücadeleler ile bütün bağlarımı bu vesile ile kestiğimi ilan ediyorum."
Kamuoyuna duyurum: pic.twitter.com/SZ6AZD8yCf
— Murat Can Tonbil (@mcantonbil) December 22, 2020
(EMK)
