İnsan Hakları Derneği (İHD) Geri Çekilmeyi İzleme Komisyonu, bölgede yaptığı incelemelerin ardından yayınladığı raporda, gözlemlerini “gerillanın geri çekilmesi”, “yeni kalekol yapımları”, “güvenlik barajları”, “koruculuk sistemi”, “köye dönüş çabaları” ve “mayınlı araziler” başlıklarıyla açıkladı.
Çözüm için atılması gereken adımları sıralayan İHD, kanunlarda ifade ve örgütlenme özgürlüğü önündeki engellerin kaldırılması, İnfaz Kanunu’nda ayrımcılık ifade eden hükümlerin ayıklanması, hasta mahpusların tahliye edilmesi, TMK’nın, ifade özgürlüğüne aykırı olan Atatürk aleyhine işlenen suçların, siyasi partiler üzerindeki Yargıtay Başsavcılığı denetiminin, seçim barajının kaldırılması, kuruluş isimlerindeki “Türk” ifadesinin “Türkiye” olarak değiştirilmesi gibi önerilerde bulundu.
İHD Barış Sürecinde Çekilmeyi İzleme Komisyonu Raporu’ndan satırbaşları şöyle:
Gerillanın geri çekilmesi
* Heronların ve savaş uçaklarının kritik bölgelerde uçması dışında geri çekilme sorunsuz gerçekleşti.
* Geri çekilme sürerken özellikle Hakkari-Şırnak bölgesinde gençlerin yoğun bir Ģekilde PKK’ye katıldıkları gözlemlendi.
Yeni karakol (kalekol) yapımları
* Her ne kadar devlet yetkilileri, yapımı devam eden yeni karakolların geçmişe dayanan bir proje olduğunu ileri sürseler de, karakolların yapım işi PKK militanlarının geri çekilme sürecine denk gelmesi hem halkta, hem de çekilen militanlarda ciddi kaygıların oluşmasına neden olmuştur.
* Hakkari merkez, ilçe, köy ve sınır boylarında TOKİ tarafından 189yapıldı; Şırnak’ta 10 karakol yapımı sürüyor; Dersim’de beşi kalekol, 16’sı mobil karakol ve 31’i askeri kule olmak üzere 52 askeri üssün 22’sinin yapımına başlandı.
“Güvenlik barajları”
* Barış sürecinin başlamasıyla baraj yapımlarının da başlaması Devletin bu barajlarla uzun vadede aslında bölgede yeni güvenlik politikalarıyla çepeçevre sarmak istediği izlenimi oluşturuyor. Dersim’de dört, Şırnak 11 güvenlik barajı yapımı devam ediyor.
Koruculuk sistemi
* Korucuların etkin olduğu bazı alanlarda gerek PKK militanlarının geri çekilmesini tehdit eden, gerekse sivil halka yönelik bazı olumsuz gelişmelere tanıklık ettik.
* Korucuların pusulama yöntemiyle geçiş güzergahlarını tuttukları, bazı vatandaşları darp ettikleri ve köylere giriş çıkışları engelledikleri, kesimi yasak olan ormanlık alanlarda ağaç kestikleri görülmektedir.
* Yeni korucu kadroları açılmaya devam ediliyor ancak hükümetin atması gereken en önemli adımlardan birinin koruculuk sistemini bir an önce kaldırmak.
Köye dönüş çabaları
* Bölgedeki askeri hareketliliğin sürmesi ve koruculuk sisteminin devam etmesi nedeniyle köye geri dönüşler konusunda beklenen sonuç gerçekleşmemiş olsa da, kısmi dönüşler gerçekleşiyor.
* Korucular tarafından el konulan köyler ve araziler gerçek sahipleri tarafından alınamamaktadır.
Mayınlı araziler
* Bölgenin birçok alanında halen var olan mayınlı araziler, başta hayvancılık olmak üzere kırsal kesimde yaşayan halkın çalışmasını engellemekte.
* Her yıl çok sayıda kişinin mayınlar ve patlayıcı maddeler yüzünden hayatını kaybederken, özellikle sınır hattına yakın bölgelerde mayın haritası bulunmuyor.
