* Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Sadi Güven, seçimle ilgili her türlü güvenlik tedbirini aldıklarını açıkladı. Fotoğraf: Özge Elif Kızıl / AA
İnsan Hakları Derneği (İHD) “seçimin adil ve dürüst seçim ilkesine uygun yürütülemeyeceğine dair ciddi endişeleri olduğunu” açıkladı.
İHD bugün “31 Mart Yerel Seçim Süreci İhlalleri”ni açıkladı.
Açıklamada, kayyum atanan 94’ü HDP’li 104 belediye olduğu bilgisi verildi.
Partiler arasındaki eşitsizlikler
Açıklamada ayrıca, “Cumhur İttifakı’nı oluşturan partiler, kamu kurum ve kuruluşlarının imkanlarını kullanırken diğer partiler bakımından bu durum aleyhte sonuçlar yarattı” dendi:
“Örneğin, partili Cumhurbaşkanı partisinin seçim kampanyasını sürdürürken Cumhurbaşkanlığının her türlü imkanından yararlanıyor.”
İHD, seçim kampanyalarında nefret söyleminin de yer tuttuğunu ifade etti ve “Özellikle İçişleri Bakanı muhaliflere yönelik hakaret, tehdit, karalama, hedef gösterme gibi söylemlerle seçim ortamını adeta zehirlemiştir” dedi.
Medyanın yüzde 90’ının iktidar denetimi altında olduğunu belirten İHD, “devlet televizyonu olan TRT’nin HDP’nin hiçbir propaganda faaliyetine yer vermediğini” de hatırlattı.
İHD, “Seçmenlerin kullandıkları oyların heba olmaması için tüm süreci yakından izlemeleri gerektiğini” ifade etti.
İHD seçimi izleyecek, şubeleri başvuru alacak
31 Mart 2019 tarihinde yapılacak yerel seçimlerde Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi’nden bir heyet sınırlı olarak gözlem yapacak. AGİT gözlem yapmayacak.
“Bağımsız Seçim İzleme Platformu”nu oluşturan İHD ve ESHİD’in bağımsız seçim gözlemi talepleri YSK tarafından her zaman olduğu gibi bu sefer de reddedildi.
İHD uzun yıllardan beri AGİT prensiplerine bağlı olarak yerel ve genel seçimler ile referandumları bağımsız olarak izliyor. İHD bu faaliyetini ESHİD ile birlikte “Bağımsız Seçim İzleme Platformu” olarak da yapıyor.
31 Mart günü İHD şubelerinin bulunduğu seçim bölgelerinde bağımsız izleme yapılacak. İHD Genel Merkezi ve şubeleri açık tutulacak ve seçim günü İHD’ye başvuru yapılabilecektir.
Kanun değişikliği ne yenilikler getirdi?
İHD’nin açıklamasında, 13 Mart 2018 tarihinde çıkarılan 7102 sayılı kanunla, 298 sayılı seçimlerin temel hükümleri ve seçmen kütükleri hakkında kanunda önemli değişiklikler yapıldığını belirtti.
“İktidarda bulunan siyasi parti lehine sonuçlar doğuracak” şeklinde tanımlanan değişiklikler ve getirdikleri şöyle sıralandı:
“Boş dairelere seçmen kaydını göremeyeceğiz”
* 298 sayılı kanunun 5. maddesinin 1. fıkrası değiştirildi. Buna göre aynı binada oturan seçmenler farklı sandıklara kaydedilebilecek. Böylece aynı binada oturan komşuların hangi sandıkta oy kullandığını seçmen kütük listelerinden öğrenemeyeceğiz. Kendi seçmen kütüğü listemize baktığımızda kendi sandığımızdaki seçmenleri sadece görebileceğiz. Komşumuz bir başka sandığa yazılmışsa onu göremeyeceğiz. Böylece seçmen kütüklerine müdahale edilip edilemeyeceğini öğrenemeyeceğiz. Örneğin binamızdaki boş dairelere seçmen kaydedilip kaydedilemeyeceğini öğrenemeyeceğiz.
“Taşınan sandıklar oy vermeyi zorlaştırdı”
* Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğusunda ağırlıklı olarak HDP seçmeninin bulunduğu illerde sandık taşınma ve birleştirme talepleri kabul edildi. Ancak güvenlik sorunu var diye 98 bin seçmeni etkileyecek sandık taşınması ve birleştirilmesi kararlarının verilmesi valilerin isteği üzerine oldu. Seçmenlerin özellikle köylerdeki seçmenlerin il veya ilçe merkezlerine veya korucu köylerinin bulunduğu yerlere gidip oy kullanması oldukça zorlaştırıldı.
“Sandık kurulu başkanlarına ne kadar güvenilecek?”
298 sayılı kanunun 22.maddesi değiştirildi. Buna göre ilçe seçim kurulu başkanı kamu görevlileri arasından sandık kurulu başkanlarını atayacak. Önceden siyasi partilerin önerileri arasından da sandık kurulu başkanı seçilebiliyordu. Şimdi bütün yetki ilçe seçim kurulu başkanına geçti ve kamu görevlileri ile sınırlı tutuldu. İktidar partisinin etkisinde bulunan yargıçların belirleyeceği sandık kurulu başkanlarına ne kadar güvenilecektir? Bu oldukça önemli bir sorundur.
“Kolluk görevlileri okul içlerine girebilecek”
298 sayılı kanunun 81. maddesi değiştirilmiştir. Buna göre sandık çevresi yeniden tanımlanarak sandık kurulunun bulunduğu oda ile sınırlandırıldı. Değişiklikten önce sandık kurulunun bulunduğu alanın en az 15 metre yarıçapı sandık çevresine dahildi. Bu tanım çok önemli çünkü kolluk kuvvetlerinin sandık çevresinde bulunmaması gerekir. Sandık çevresi tanımı daraltılarak kolluk kuvvetlerinin (polis, jandarma, köy korucusu) oy kullanılan okul içlerine girebilmeleri sağlandı.
* 298 sayılı kanunun 82. maddesi değiştirildi. Buna göre; sandık kurulu başkanı veya sandık kurulu üyelerinden birinin çağrısı veya seçmenlerin ihbarı üzerine kolluk güçleri sandık çevresine girebilir ve sandık çevresinde bulunan kişilerin uzaklaştırılmasını sağlayabilir. Okul içlerine giren kolluk güçlerinin her aşamada seçime müdahalesi söz konusu olabilecek.
“Mühürsüz zarflar kabul edilecek”
* 298 sayılı kanunun 98.maddesinin 4. fıkrasında önemli bir değişiklik yapıldı. Buna göre mühürsüz zarflar geçerli kabul edilebilecek. (AS)
