İnsan Hakları Derneği (İHD) Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2013 yılı İnsan Hakları İhlalleri Raporu’na göre, çatışmasızlık süreci hak ihlallerinde düşüş sağladı.
İHD raporlarına göre, 2012’de bölgedeki çatışmalarda 237 güvenlik görevlisi, 284 PKK’li hayatını kaybederken, 2013’te bir güvenlik görevlisi, 28 PKK’li hayatını kaybetti.
İHD Genel Başkan Yardımcısı Serdar Çelebi, “2013 yılında hak ihlallerinde meydana gelen azalma 21 Mart Newroz’uyla birlikte başlayan çatışmasızlık sürecinin bir ürünüdür. Ancak, çatışmasızlık sürecinin sürekli barışa evrilebilmesi konusunda hükümetin ciddi bir çaba içinde olduğunu söyleyemiyoruz. Çatışmalar nedeniyle yaşam hakkı ihlalleri yaşanmasa da, güvenlik güçlerinin toplumsal olaylara müdahalesi ve halka yönelik saldırıları sonucu yaşam hakkı ihlalleri devam etmiştir” dedi.
Çelebi, Aralık’ta Yüksekova’da bir gösteri sırasında Reşit İşbilir, Veysel İşbilir ve Bemal Tokçu’nun ve Gezi direnişi sırasında altı kişinin polis şiddeti sonucu hayatını yitirdiğini söyledi.
Cezaevlerinde ihlaller son bulmuyor
Rapora göre, 2013’te cezaevlerinde 1431 ihlal yaşandı. 2012 raporunda bu sayı 3263’tü. İhlaller işkence ve kötü muamele, sevk ve sürgünler, tecrit ve izolasyon, fiziki koşullar gerekçe gösterilerek mahpusların çeşitli haklardan mahrum bırakılmaları olarak sıralandı.
Bölgedeki cezaevlerinde altı mahpusun yaşamını yitirdiğini, halen Türkiye cezaevlerinde 550’ye yakın ağır hasta mahpus bulunduğunu ifade eden Çelebi, “Cezaevlerindeki hak ihlallerinin temel kaynağı devletin yaşanan sorunları görmezden gelmesi, yapılan başvurulara karşılık vermemesi ve ceza infaz yasalarının uluslararası hukuk mevzuatından çok uzak olmasından kaynaklanmaktadır” diye konuştu.
Amaç ihlallerin tamamen son bulması
İHD Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici de bu yıl ihlallerde düşüş yaşandığını ve bunun sevindirici olduğunu belirtirken, ancak amaçlarının hak ihlallerinin tamamen son bulması olduğunu söyledi.
İHD’nin raporuna göre 2013’te Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yaşanan hak ihlalleriyle ilgili veriler şöyle:
* Çatışmalarda yaşamını yitiren-yaralanan güvenlik güçleri: 1 ölü, 7 yaralı
* Çatışmalarda yaşamını yitiren-yaralanan PKK militanı: 28 ölü
* Faili meçhul cinayet, yargısız infaz, çatışmalardaki sivil ölümler: 28 ölü, 35 yaralı
* Resmi hata ve ihmal sonucu ölüm/yaralanmalar: 27 ölü, 4 yaralı
* Kadın intiharları: 32 intihar, 13 teşebbüs
* Erkek intiharları: 34 intihar, 4 teşebbüs
* Çocuk intiharları: 14 intihar
* Asker/Polis intiharları: 12 intihar, 6 teşebbüs
* Gözaltına alınanlar: 1352
* Tutuklananlar: 364
* İşkence ve kötü muamele: 395
* Toplumsal olaylara müdahale: 130 müdahale, 112 yaralanma/darp
* Soruşturma, dava ve cezalara maruz kalan kişi sayısı: 984
* Cezaevlerinde yaşanan ihlaller: 1431
* Ekonomik ve sosyal haklara yönelik ihlaller: 3565
* Diğer ihlaller: 2389
(ÇT)
