“Hükümetler ve ilaç şirketleri milyonlarca doz COVID-19 aşısını atıyor"

* Fotoğraf: Pexels

İlaç üreticileri ve ülkelerin kamu sağlık kuruluşları, on milyonlarca doz yeni tip koronavirüs (COVID-19) aşısını imha ediyor.

The Wall Street Journal gazetesinden Peter Loftus'un haberine göre, aşılara olan talebin azalması ile birlikte hükümetler, ilaç şirketleri ve aşı merkezleri, kullanılmamış COVID-19 aşılarını atmaya başladı.

Buna göre, Moderna Inc. şirketi, alıcı bulamadığı yaklaşık 30 milyon doz COVID-19 aşısını yakın zamanda atma yoluna gitti.

Benzer bir şekilde, ilaç tedarikçileri ve aşılama yapan sağlık merkezleri, açıldıktan sonra kısa bir raf ömrü bulunan ve iki doz halinde uygulanan Moderna ve Pfizer/BioNTech aşılarını atmak zorunda kaldı.

Gazetenin haberine göre, Almanya'daki sağlık yetkilileri Haziran sonu itibariyle son kullanma tarihi geçen ve federal merkez deposunda tutulan yaklaşık 3,9 milyon doz COVID-19 aşısını imha etti.

Kanada hükümetinin sağlık departmanından yapılan açıklama da ülkenin son kullanma tarihi geçen 1,2 milyon doz Moderna aşısını imha ettiğine ve son kullanma tarihi geçen 13,6 milyon civarında AstraZeneca PLC aşısını da atmaya hazırlandığına işaret ediyor.

Moderna Genel Müdürü Stephane Bancel de Mayıs ayında İsviçre'nin Davos kasabasına gerçekleştirilen Dünya Ekonomik Forumu'nda (WEF) konuşmuş, "Şimdi dozları çöpe atıyoruz, çok üzücü" demişti.

ABD'de atılan doz sayısı aşılamadan fazla

Fakat, düşük gelirli ülkelerde aşıya erişim hala bir sorun olmayı sürdürüyor. Bazı ülkeler aşıları gerekli düşük sıcaklıklarda muhafaza etmelerine olanak sağlayacak altyapıya sahip olmadığı için aşıya erişemezken bazı ülkeler daha zengin ülkelerin yüksek miktarlarda aşı tedarik etmesi ve arzın öngörülemez olması sebebiyle aşılama kampanyası yürütememişti.

Omicron'un BA.5 varyantının baskın olmaya başladığı ABD'de hükümet yeni varyanta göre "güncellenmiş" 105 milyon doz Moderna ve BioNTech aşısı almaya hazırlansa da düşük gelirli ülkelere aşı dağıtmayı amaç edinen Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) Covax programı, tüm dünyadaki yetişkin ve ergen kişilere yetecek dozda aşı bulunduğunu ifade ediyor.

Covax'ın açıklamasına göre, Omicron varyantının "risk algısını düşürmesi" sebebiyle düşük gelirli ülkelerdeki talep de azalmış durumda.

ABD'nin Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri'nin (CDC) verilerine göre, ülkede 90,6 milyon doz COVID-19 aşısı atılarak "heba edildi." Bu, aşılamanın başladığı 2020 yılının sonlarından bu yana ABD'de yapılan COVID-19 aşı dozu sayısının yüzde 11,9 fazlası anlamına geliyor.

Dahası, çöpe atılan COVID-19 aşılarının yaklaşık 12 milyon dozu da yakın zamanda, Mayıs 2020'de atıldı.

Aşılar neden çöpe atılıyor?

Sağlık uzmanlarına göre, aşıların atılmasının sebeplerinden biri de birden fazla doz halinde uygulanan aşıların paketlenme şekli. Beş ile 20 dozun bir arada bulunduğu paketlerin açıldıktan sonra yaklaşık 12 saat içinde kullanılması ve kalan dozların imha edilmesi gerekiyor.

Bağışıklama Yöneticileri Derneği İcra Direktörü Claire Hannan'a göre, "Talebin azalmasıyla birlikte bir günde yapılan doz sayısının azalmış olması çöpe atılan aşıların sayısını da arttırmış vaziyette."

Claire Hannan, "Hal böyle olunca, günün sonunda atmanız gereken daha fazla doz elinizde kalıyor" diyor.

Öte yandan, Pfizer sözcüsünün açıklamasına göre, COVID-19 aşılarının raf ömrü bitmeye yaklaştığında aşıları atacak olan firma tek doz halinde uygulanabilecek bir aşı geliştirmek için çalışmalara başlamış. Moderna ise gazetenin tek doz aşı ihtimali ile ilgili sorularını yanıtsız bırakmış.

Bazı dozlar ise kişilere uygulanacakları kliniklere ulaşmadan imha ediliyor. Örneğin, yakın zamanda hükümetler ile iletişime geçerek 30 milyon doz aşı kullanıp kullanamayacaklarını soran Moderna, hükümetlerden olumsuz yanıt almış. Firma da sonrasında bu dozları çöpe atmış.

Almanya Sağlık Bakanlığı Sözcüsünün açıklamasına göre ise hükümet aşı üreticileri ile "depolarındaki yaklaşık 4 milyon doz aşının raf ömrünün uzatılıp uzatılamayacağını ve bu dozların sonbahar ya da kış aylarında hatırlatma dozu olarak kullanılıp kullanılamayacağını" müzakere ediyor.

Ülke aynı zamanda başka ülkelere aşı gönderme ihtimalini de değerlendirmiş. The Wall Street Journal'a göre, "pek çok ülke bu dozları kabul etmemiş." (SD)