Dünya Konut ve Habitat Günü'nde açıklama yapan Şehir Plancıları Odası Türkiye'nin evsizler sorunuyla karşı karşıya olduğunu bildirdi.
Odanın genel sekreteri Dr. Ümit Özcan, kentlerle ilgili politikaların "tüm kültürel, yaş ve gelir düzeyine ilişkin eşitsizlikler ve uyumsuzlukları ortadan kaldırmayı" amaçlaması gerektiğini, ancak hükümetin politikalarının eşitsizlikleri artırdığını dile getirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) her ekimin ilk pazartesisini Habitat Günü olarak belirlemiş durumda.
BM Habitat örgütü bu yılın temasını "Daha iyi kent, daha iyi yaşam" olarak belirledi. Ancak Özcan, kent politikalarının tersine işlediğine dikkat çekti.
"Evsizler sorunu geliyor"
"Son yıllarda yoğunlaşan yasal düzenlemeler ve "kentsel dönüşüm projeleri" ile yaşam alanları ellerinden alınıp, TOKİ evleri için borçlandırılan ve gelir eşitsizliği kıskancında sağlıksız, tekdüze konut alanlarına atılan ve borçlarını ödeyemeyen kent yoksulları, bu güne kadar ülkemiz sorunları arasında sayılmayan "evsizler" sorununu hükümetin kentleşme politikasının sonucu olarak gündemimize sokmuş durumdadır."
Türkiye'de ne kadar kişinin "evsiz" olduğuna dair resmi istatistik yok. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2008 Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması'na göre, nüfusun yüzde 61'i kendilerine ait konutta oturuyor.
- Yüzde 39'unun konutunda "sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi ve benzeri" sorunlar söz konusu.
- Yüzde 38,5'inin oturduğu konutta yalıtımdan dolayı ısınma sorunu yaşanıyor.
- Yüzde 57,7'sinin hanesinin taksit ödemeleri ve borçları (konut alımı ve konut masrafları dışında) bulunmakta, bu borç ödemeleri, yüzde 25'inin hanesine çok yük getiriyor.
- Yüzde 88,8'i "evden uzakta bir haftalık tatili", yüzde 71,1'i "beklenmedik harcamalarını" ve yüzde 82,6'sı "yıpranmış ve eskimiş mobilyalarını yenileme ihtiyacını" ekonomik nedenlerle karşılayamıyor.
- Yüzde 58,7'si "iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek" yiyemiyor.
- Yüzde 45,5'i yeni giysiler alamıyor.
Nüfusun en zengin yüzde 20'lik kesimi, en yoksul yüzde 20'lik kesiminden 8,1 kat fazla gelire sahip. Bu oran 2007 için de aynıydı. Yıllık ortalama 19 bin 559 TL kazanan en zengin grup toplam gelirin yüzde 46,7'sine, yıllık ortalama 2 bin 426 TL kazanan en yoksul grup gelirin yüzde 5,8'ine sahip.
BM'den beş adım
BM Habitat örgütü, daha iyi yaşam ve daha iyi kentler için beş stratejik adım öneriyor:
1. Kötü barınma koşullarındakilerin yaşam kalitesini, sağlık, eğitim hizmetlerini de dahil ederek artırın.
2. Beşeri sermayeye yatırım yapın.
3. Yoksullar için emek yoğun işler yaratın, kamu istihdamını ve sosyal güvenceyi artırın.
4. İnsanların siyasi süreçlere ve karar verme süreçlerine katılımını artırın.
5. Kültürel dahil olma yollarını artırın. Bu özellikle etnik azınlıkların entegrasyonuna, bölgesel değerlerin korunmasına, dilsel ve dinsel çeşitliliğin güvence altına alınmasına, uzlaşmazlıkların çözülmesine ve tarihi mirasın korunmasına yardımcı olur. (TK)
