Dünya Adalet Projesi’nin (World Justice Project - WJP) salı günü yayımlanan 2025 Hukukun Üstünlüğü Endeksi verilerine göre 2024'te 117. sırada bulunan Türkiye, bir sıra daha gerileyerek 143 ülke arasında 118. sırada yer aldı.
HRW'den '11. Yargı Paketi' tepkisi: Türkiye'nin 'insan hakları' sınavı
Endekste Türkiye’nin puanı 0,41 olarak ölçüldü ve bu skor Türkiye'nin son on yıldaki en düşük seviyelerinden biri oldu. Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesinde 15 ülke arasında 14’üncü sırada bulunan Türkiye, üst-orta gelir grubundaki 41 ülke içinde ise 37’nci sırada. Bu değer, Türkiye’nin hem küresel sıralamada hem de bölgesel ve gelir grubu sıralamalarında son sıralarda yer almasına yol açtı.
"Yıllar içinde kademeli düşüş gösterdi"
Euronews'te yer alan habere göre, 2015’te 0,46 olan Türkiye’nin endeks puanı yıllar içinde kademeli bir düşüş gösterdi.
Hukukun üstünlüğü endeksi; hükümetin yetkilerinin sınırlandırılması, yolsuzlukla mücadele, açık yönetim, temel haklar, güvenlik, düzenleyici uygulamalar, medeni ve ceza adaleti gibi sekiz alandaki performansı ölçüyor.
World Justice Project’in Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde ülkeler 0 ile 1 arasında bir ölçekte değerlendiriliyor; 1 en güçlü, 0 ise en zayıf hukuk devleti uygulamasını gösteriyor.
'Temel haklar' kategorisinde 134. sırada
Endeks verilerine göre Türkiye, son on yılda Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde ciddi bir gerileme yaşadı. 2015 yılında 80. sırada bulunan Türkiye, her yıl gösterdiği düşüş eğilimi ile 38 sıra kaybederek 2025’te 118. sıraya kadar geriledi.
2016'da gerçekleşen 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Türkiye, hukuk devleti sıralamasında 19 sıra geriye giderek 99. sıraya gerilemişti.
Türkiye aynı zamanda "Temel Haklar" kategorisinde de 143 ülke arasında 134. sırada yer aldı. Bu başlık; ayrımcılığın önlenmesi, yaşam ve güvenlik hakkı, adil yargılanma hakkı, ifade ve inanç özgürlüğü, mahremiyetin korunması, toplanma özgürlüğü ve temel işçi haklarının güvence altında olması gibi göstergeleri kapsıyor.
"En çok gerileyen ikinci ülke"
Türkiye aynı zamanda hukukun üstünlüğü alanında son bir yılda en çok gerileyen ülkeler arasında ikinci sırada yer aldı.
Türkiye’nin puanı 2024-2025 döneminde yüzde 1,9 düşerken, bu oran onu Sırbistan’ın ardından listenin üst sıralarına taşıdı.
Macaristan ve Burkina Faso yüzde 2,0, ABD ve Meksika yüzde 2,8, Sudan yüzde 4,4 ve Rusya yüzde 4,9 gerileme ile dikkat çeken diğer ülkeler oldu.
Buna karşılık Dominik Cumhuriyeti yüzde 2,1’lik artışla hukukun üstünlüğünde en çok ilerleyen ülke olurken, Senegal, Sierra Leone, Bangladeş, Gabon ve Kuzey Makedonya da yaklaşık yüzde 1,3-1,6 oranında iyileşme kaydetti.
Arnavutluk, Sri Lanka, Brezilya, Botsvana ve Tayland gibi ülkelerde de yaklaşık yüzde 1’lik ilerleme yaşanırken, Çin, Polonya, Güney Kore ve Fas gibi ülkelerde daha sınırlı artışlar gözlendi.
(AB)
