İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch/HRW), bugün yayınlanan 2017 Dünya Raporu'nda “Türkiye'nin, 15 Temmuz darbe girişimini insan haklarını baskılamak ve temel demokratik güvenceleri ortadan kaldırmak amacıyla bir araç olarak kullandığını” belirtti.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, bu sene 27. defa yayınlanan 687 sayfalık dünya raporunda, 90'dan fazla ülkenin insan hakları alanındaki uygulamalarını gözden geçiriyor.
Yargı ve hukuki süreçler
HRW’nin raporunun Türkiye bölümünde, siyasetçi ve gazetecilerin hapsedilmesi, yargıdaki durum, kapatılan basın kuruluşları ve hukuki süreçlerle ilgili şu değerlendirmeler yer aldı:
TIKLAYIN - OHAL'DE KAPATILAN KURUMLAR
“Yılın son altı ayında, hükümet gazetecileri kitlesel olarak gözaltına aldı, çok sayıda medya organını kapattı ve seçilmiş muhalif siyasetçileri hapse attı.
TIKLAYIN - OHAL'DE AKADEMİK KURUMLARDAN İHRAÇLAR
“Aralarında öğretmenlerin, yargıçların ve savcıların da olduğu 100 binden fazla kamu çalışanını, hukuki prosedürleri ve yargı süreçlerini işletmeden görevden çıkarttı ya da gözaltına aldı.
TIKLAYIN - HABER, YAZI VE GÖRÜNTÜLERLE BARIŞ BİLDİRİSİ'NİN BİR YILI
“Yüzlerce sivil toplum grubunun faaliyetlerini durdu ve hükümetin yargı üzerindeki kontrolünü tahkim etti.
Williamson: Muhaliflerin üzerine gidildi
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktörü Hugh Williamson da şu açıklamayı yaptı:
“Türkiye hükümeti, demokrasiyi güçlendirmek için partiler arasında oluşmuş darbe karşıtı birlikten yararlanmak yerine, eleştirel seslerin ve muhaliflerin üzerine acımasızca gitmeyi tercih etti.
“Yüzbinlerce insanın hukuki prosedürler veya yargı süreçleri işletilmeden görevden çıkartılması veya tutuklanması, bağımsız medyanın susturulması ve Kürt muhalefetinin milletvekillerinin hapse atılmasıyla birlikte, Türkiye son bir neslin en ağır krizine girdi.”
Rapordan Türkiye notları
* Darbe girişimi sonucunda en az 241 vatandaş ve emniyet görevlisi öldü. Darbeciler Türkiye'nin parlamentosunu uçaklarla bombaladı.
“Tasfiye hareketi”
* Darbe girişimi sonrasında hükümet olağanüstü hal ilan etti, binlerce askeri hapse attı ve kamu çalışanlarına, polislere, öğretmenlere, hakimlere ve savcılara yönelik kitlesel bir tasfiye hareketi başlattı.
* Hükümet, terörle mücadele yasalarını istismar ederek, Temmuz'daki darbe girişimini planlamakla suçladığı ABD’de yaşayan Fethullah Gülen'in takipçilerinin üzerine yürüdü.
“Kötü muamele bildirimleri”
* Kitlesel gözaltılar ve gözaltında tutulan kişilerin kötü muamele görmesine yönelik güvencelerin kaldırılması, gözaltında işkence ve diğer kötü muamele biçimlerine ilişkin bildirimlerin artmasına yol açtı.
Kürt meselesi
* Çoğunlukla Kürt nüfusun yaşadığı güneydoğudaki çatışmaların 2016'da hız kazanması da, bölgede ciddi ve yaygın insan hakları ihlallerine yol açtı.
* Bu ihlalleri Kürt siyasal hareketine yönelik sert baskılar ve aralarında demokratik bir şekilde seçilmiş milletvekillerinin ve belediye başkanlarının da bulunduğu binlerce Kürt aktivistin hapse atılması takip etti.
Bombalı saldırılar
* 2016 yılında Türkiye'nin önemli şehirlerinde tekrar tekrar yaşanan ve IŞİD veya TAK ile bağlantılı olduğu iddia edilen kişiler tarafından yapılan bombalama saldırılar yüzlerce kişinin ölümüne yol açtı.
AB süreci, mülteciler
* Türkiye ayrıca, Avrupa Birliği (AB) ile Yunanistan'a geçmiş mültecilerin zorla iade edilmesini kabul ettiği bir anlaşma yaparken, bir yandan da 2.7 milyon Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapmayı sürdürdü.
* Türkiyeli sınır muhafızlarının Suriye sınırındaki mültecileri geri ittiğine ve Türkiye'ye geçerek kendilerini emniyete almak isteyen bazı mülteciye ateş ettiğine ilişkin bildirimler de yıl boyunca geldi.
“Sivil toplum çok önemli rol üstlenecek”
HRW İcra Direktörü Kenneth Roth, rapor için yazdığı giriş makalesinde, “yeni bir popülist otoriterler neslinin, insan haklarını, çoğunluğun iradesine engel olarak görmeye başladığını ve bu nedenle insan haklarının korunması kavramını tersyüz etmeye çalıştığını” ifade etti.
“Küresel ekonomi tarafından geride bırakıldığını düşünenler ve şiddet suçlarının mağduru olmaktan giderek daha çok korkanlar için insan haklarına saygılı demokrasinin üzerine inşa edildiği değerlerin bir kez daha teyit edilmesi açısından sivil toplum grupları, medya ve kamuoyu çok önemli roller üstlenecek.” (AS)
* İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün 2017 Dünya Raporu'nun Türkiye Bölümüne buradan ulaşabilirsiniz.
