Bugünlerde Beyoğlu 3. Asliye mahkemesinin haklarında kapatma kararı verdiği Lambdaistanbul LGBTT Dayanışma Derneği gönüllüleri 2005 yılında bir ödülle hem homofobiye dikkat çekmek hem de ödül-ceza kavramlarını biraz sarsmak adına kamusal alanda ya da basın yoluyla homofobik söylemler ve tavırlar üreten kişi ve kurumlara bir ödül vererek toplumun dikkatini homofobi ve transfobiye çekmek istediler.
Verilecek ödülün nasıl bir biçimi olacağı üzerine yapılan beyin fırtınaları esnasında yardıma eski kabzımal ve hakem, günümüzün futbol yorumcusu/reklam yıldızı/TV sunucusu Erman Toroğlu yetişti.
Uğur Dündar’ın kafasında ve ayağında galoşlarla bastığı fabrikaların etkisiyle gündeme gelen hormonlu yiyeceklerin ülke gündeminde uzun ve geniş bir şekilde yer alması esnasında derin hayvancılık bilgisiyle halkı uyaramaya girişen Toroğlu’nun “enfes” açıklaması bu ters-ödülün de isim babası olmasını sağladı:
“Hormonlu domates yemeyin, homoseksüel olursunuz!”
Muhakkak ki okuyunca sizin de yüzünüzde bir gülümseme belirdi. Ve evet açıklama gayet komik.
Komik olduğu kadar da cehalet kokuyor tabii. Ama işte bu ödül tam da buraya işaret ediyor.
Hormonlu Domates Anti Homofobi Ödülleri
Türkiye’de ve dünyanın her yerinde konuşma, yazma fırsatı bulan, ekranlarda, gazetelerde yer edinmiş insanların konuşurken ve yazarken ağızlarından ve kalemlerinden çıkacakları sözlere dikkat etmeleri gerekiyor.
Çünkü onların söyledikleri, yazdıkları farkında olmadıkları, tanımadıkları sayısız lezbiyen, gay, biseksüel, travesti, transseksüel (LGBTT) bireyin hayatını olumlu ya da olumsuz etkiliyor.
Hele hele Türkiye gibi medyanın verdikleriyle yetinen, o bilgilerle yaşayan, algılayan, hareket eden, seven ya da nefret eden bir ülkede buna iki katı daha hassasiyet göstermek gerekli.
Ama tabii söz konusu eşcinsellik olduğunda kimsenin ne diline ne de kalemine bir kontrol mekanizması yerleştirmediğini görüyor, duyuyor ve biliyoruz maalesef ki.
Bu yıl 29 Haziran 2008 Pazar günü yapılacak LGBTT Onur Yürüşü’nün sonunda dağıtılacak olan ödüllerin kısa bir kronolojisini yapmak sanırım hem hafızalarımızı tazelememize yardımcı olacak hem de kısa bir “anılarda homofobi” turu yapmış olacağız.
Hormonlu domateslerin ilki 2005 yılında gerçekleştirilen LGBTT onur haftası kapsamında dağıtıldı. Basının aday olan magazin kişilerinin de çokluğu nedeniyle havada kaptığı aday listesi ve tören oldukça geniş yer buldu kendisine.
Hülya Avşar, RTÜK, Mehmet Ali Erbil, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Haydar Dümen, Galatasaray Lisesi gibi kişi ve kurumların “domateslendiği” etkinlikte pek tabii ki ödülün isim babası Toroğlu da nadide ödülünü aldı.
Ancak ödülü almasına o kadar sinirlendi ki Hürriyet Gazetesine şu açıklamayı yaptı: “Kadınlık hormonu, erkeklik hormonu... Hangisi fazla ise o cinsten oluyorsunuz. Beslenme yoluyla devamlı olarak genetiği bozulmuş sebze, meyve, et yerseniz, sonunda sizin öz hormonunuz bozulur. Dünkü gazetelerde, hormonlu çilek yediği için 2,5 yaşında göğüsleri çıkan küçük Yılgı’nın hikâyesi de bunun kanıtı. Şimdi de bu cümlelerimden dolayı eşcinsel dernekleri bana ödül vermişler. Bu ödülü vermeyi onların gözü yer ama bu ödülü almayı benim gözüm yemez.”
Bu açıklama ödülün ne kadar doğru bir adrese gittiğinin göstergesi gibiydi adeta.
2006 yılında ise artık bilinen ve adayları heyecanlan beklenen bir aktiviteye dönüşen Hormonlu Domates Ödüllerinde daha az aday ama büyük bir çekişme vardı.
Gazeteci Betül Âşık, siyasetçi Ayhan Zeynep Tekin Börü, LGBTT örgütlerine yönelik tutumları nedeniyle Ankara Valiliği, Bursa Valiliği, İstanbul Valiliği ve şarkıcı/oyuncu Alişan 2006 yılının en homofobik isimleri olmuşlardı.
Basın dalındaki adaylardan Ali Murat Güven yarışta önde giderken Lambdaistanbul’a bir mail atmış ve ödülü ne kadar çok kazanmak istediğinin altını çizerek ödül törenine gelip domatesini elleriyle alacağını iletmişi.
Adrenalini yüksek genç arkadaşlarının da yanında geleceğini bildirerek hem de. O, Ali Murat Güven geçtiğimiz hafta Lambda’nın kapatılma kararı ile ilgili kendince “destekçi” bir yazı yazıp kaş yapayım derken göz çıkarttı.
Tıpkı Toroğlu gibi güven de domatesinin hakkını veren bir performans sergilemekte gördüğünüz gibi.
Yine aynı yılın adaylarından oyuncu Oktay Kaynarca da Kanal D’de yayınlanan ve Ömür Gedik’in sunduğu sinema programında “eşcinsel dernekleri beni yanlış” anladı diyerek günah çıkartmaya çalıştı.
2007 yılı hem aday bakımından hem de homofobik söylemler açısından ne yazık ki “zengin” bir yıl oldu. 5 dalda 29 adayın yarıştığı oylamada “gülen” isimler gazeteci/yazar Alev Alatlı, linçperver Bursasporlu Esnaf ve Sanatkârlar Derneği, şarkıcı Ebru Gündeş, CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ve yapımcı Erol Köse idi.
Hülya Avşar bu ödülün üstünden birkaç ay geçtiğinde şu açıklamayla saf değiştirmişti bile:
"Bana göre asıl bölücüler eşcinselleri saymayanlardır. Bunun başörtüsünden ne farkı var ki? Hem başörtülülerin hem eşcinsellerin arkasındayım. Ama bence eşcinsellerin problemleri daha büyük."
Demek ki domateslerden sözüm ona "ders çıkartan" birileri vardı.
Ve 2008: And the domates goes to…
Türkiyeli LGBTT bireylerin son aylarda yaşadıkları olumsuzlukların da etkisiyle bu yılki hormonlu domates adayları hayli zengin(!).
Lambdaistanbul’un yaptığı aday adayı anketi sonucunda adaylar toplandı ve anket siz bu yazıyı okuduğunuzda başlamış olacak.
Kurum, siyaset, basın, magazine ve televizyon olmak üzere 5 dalda toplam 26 adayın yarışacağı heyecanlı yarış 29 Haziran 2008 Pazar gününün ilk saatlerinde belli olmuş olacak.
İstanbul Valiliği, Vakit Gazetesi, Okan Bayülgen, Fatih Ürek, Show TV, Sinan Aygün, Kadir Çelik, RTÜK(ikinci adaylığı), Oktay Kaynarca (beni yanlış anladılar diyen Kaynarca’nın da ikinci adaylığı), Burhan Kuzu, Serap Ezgü, Engin Ardıç gibi isimlerin aday olduğu anket için kendi adıma çok heyecanlı ve meraktayım.
Kimin ödül alacağı, aday olanların nasıl tepkiler vereceğini şimdiden tahmin etmeye çalışarak eğleniyorum.
Kime oy vereceğimi de belirlemekteyim elbette ki. Ama bu toprakların en “ilginç” yarışmasında mümkün olduğunca çok kişinin oy kullanması gerektiğini düşünüyorum.
Lambdaistanbul’un web sitesine girerek oy verebileceğiniz anket için yorumlarınızı da anketin yapıldığı sayfaya aktararak interaktif bir hale dönüştürebilirsiniz.
Birçok kişinin bilerek ya da bilmeyerek ürettiği ve ürettiği fikirleri kamu ile paylaşmakta beis görmediği homofobi/transfobi virüsünü teşhis etmek için çok güzel bir girişim olan hormonlu domates anti homofobi ödüllerinin toplumsal dönüşüme katkısı yadsınamaz.
Bazen fark etmediğimiz kadar çok yakınımızda bitiveren, erken teşhisle tedavisi mümkün olan bu hastalığa hep birlikte müdahale etmek ve mücadele edilir bir platforma taşımak için eteğimizdeki domatesleri dökmek gerek.
Bu yazı Lambdaistanbul’un 2008 hormonlu domates anketi için hazırladığı enfes metinle, daha doğrusu şiirle bitecek.
“Haziran ayı geldi şenlik zamanı
Olsa da bir pride bulsak havamızı
Rastlantı değil, var her şeyin bir anlamı
Meydanların geldi bize ait olma sırası
Omuzlarımızın üzerinde gökkuşağı bayrağı
Nasıl diye sorma, işte burada cevabı
Lütfedenlere inat bize bu hayatı
Umudumuzla, onurumuzla yürüyoruz bu yolları
Domatesimiz var en hormonlusundan
Olmamış dimağlara şifa dağıtan
Maalesef biliyoruz Homofobi denilen
Amansız bir hastalık dünyayı kemiren
Tedavisi mümkün, insan yeter ki istesin
Elbet senin de var yapabileceklerin biliyorsun
Sahiplerini bulsun oylarınla domateslerimiz, ne bekliyorsun?”
Lambdaistanbul'un sitesinde hormonlu domates 2008 Adayları sizi bekliyor. (BÇ/EZÖ)
Homofobisiz, transfobisiz bir hafta/lar…
* Bawer Çakır, [email protected]
