1995 Srebrenitsa katliamı sırasında öldürülen üç kişiyle ilgili Hollanda'nın Lahey şehrinde bir mahkemede, görülmekte olan dava 5 Temmuz günü sonuçlandı.
Mahkeme ölümlerden Hollanda hükümetinin sorumlu olduğuna ve devletin ölenlerin akrabalarına tazminat ödemesine karar verdi.
Bu dava, bir devletin BM komutasındaki barış gücü birliklerinin davranışlarından sorumlu tutulduğu ilk örnek.
Davayı açanlardan Hasan Nuhanoviç, Srebrenitsa'daki Müslüman bölgesinin güvenliğinden sorumlu olan BM barış gücü Hollanda birliği (Dutchbat) için çevirmenlik yapıyordu. Diğer davacı ise yine aynı birlikte elektrik teknisyeni olarak çalışan Rizo Mustafiç'in akrabaları.
Davalılar Dutchat'ın akrabalarını Bosnalı Sırplara, sonuçlarını bilerek teslim ettiklerini öne sürerek dava açmıştı.
Mladiç'in askerlerinin bu kişileri öldüreceği bilinmeliydi
Srebrenitsa Dutchbat sorumluluğundayken general Ratko Mladiç komutasında şehri işgal eden Bosnalı Sırp ordusu yaklaşık 8,000 Müslüman erkek ve erkek çocuğu öldürdü.
Olaylar sırasında Nuhanoviç ve Mustafiç aileleriyle birlikte Dutchbat merkezine sığındı. Mustafiç merkezi terketmeye zorlandı. Dışarıda Sırplar karısıyla kendisini ayırdı. Karısından bir daha hiç haber alınamadı. Mustafiç ise Bosnalı Sırplar tarafından öldürüldü.
Nuhanoviç'in kalmasına ise izin verildi ama akrabaları merkezi terk etmek zorunda bırakıldı. Nuhanoviç'in babasının ve erkek kardeşinden arta kalanlar 2007 ve 2010'da bulundu.
Mahkeme, Dutchbat'ın Bosnalı Sırp kuvvetlerinin Müslüman erkeklere işkence yaptıklarını ve öldürdüklerini bildiklerini hatırlattı ve merkezden ayrılmak zorunda kalan insanların Mladiç askerlerince öldürüleceklerini tahmin etmeleri gerektiğine hükmetti.
Associated Press'e konuşan Mustafiç'in akrabalarından Damir Mustafic "Çok mutluyum. Dava çok uzun sürdü ama bugün sonuçlanmış olmasının benim için anlamı büyük. Babamın bedeninden arta kalanları 11 Temmuz'da Srebrenitsa mezarlığında toprağa verecektim." dedi.
Artık barışgücü askerleri cezasız kalmayacak
Son yıllarda Hollanda hükümeti Srebrenitsa soykırımıyla bağlantılı çok sayıda davayla karşı karşıya kaldı. Her seferinde de Birleşmiş Milletler'in Hollanda birliklerini yüzüstü bıraktığını ve hava desteği vermediklerini öne sürerek kendini savundu.
Ancak mahkeme bu kez durumun farklı olduğuna dikkat çekti. Hollanda birlikleri başlangıçta BM komutası altında olmalarına rağmen, Srebrenitsa'nın düşmesiyle "istisnai bir durum" meydana çıktı.
Mahkeme "Hollanda hükümetinin duruma müdahale etmeye çalışması nedeniyle, bu üç kişinin de ölümünden sorumlu olduğuna" hükmetti.
Hükümet temyize gidip gitmeyeceğe gerekçeli kararı inceledikten sonra karar verecek.
Barış gücü askerlerine artık cezasızlık yok
Uluslararası Af Örgütü, bu kararla birlikte diğer soykırım kurbanlarının ailelerinin de hükümete dava açabileceğine dikkat çekti. "Bugüne dek devletler barışgücü askerlerinin tam bir ceza muafiyetiyle hareket edebileceğine inanıyordu. Bu karar artık uluslararası barışgücü görevlilerinin uluslararası hukukça suç sayılan fiillerden sorumlu tututacağını ortaya koyuyor" dedi.
10 Temmuz 2011 günü, dünyanın bir çok bölgesinde Srebrenitsa soykırımının 16. yıldönümü anılacak.
Bosnalı Sırp Ordusu komutanı Ratko Mladiç Eski Yugoslavya Savaş Suçları Mahkemesi'nde soykırım ve diğer suçlarla bağlantılı olarak yargılanıyor.
Srebrenitsa'da bugüne dek çok sayıda toplu mezar açıldı. Buluntuların kimlikleri ile ilgili İncelemeler devam ediyor ama hala yaklaşık 10.000 - 15.000 kişinin akıbeti hakkında bir bilgi ortaya çıkmadı.(ÖD)
