İkinci Dünya Savaşı sırasında gönderildikleri imha ve çalışma kamplarında hayatta kalmayı başaran bir avuç İtalyan Yahudi'den biri olan ve burada yaşadıklarını anlattığı kitabı "Hayat Güzeldir" filmine ilham kaynağı olan Rubino Romeo Salmoni Roma'da, 91 yaşında hayatını kaybetti.
Almanya'daki Yahudiler İçin Merkez Konseyi Salmoni'nin ölümünün "insanlığın büyük kaybı" olduğunu söyledi.
A15810 numaralı yok edilecek Yahudi
Salmoni, 1944 Nisan'ında İtalyan faşist polislerince tutuklandı. Önce Roma'da bir hapishanede tutulan Salmoni, ardından ileride "ölüme karşı uzun yol"un başlangıcı dediği Auschwitz toplama kampına götürüldü.
24 yaşında getirildiği kampla ilgili " Ben artık Rubino Romeo Salmoni değil, A15810 numaralı yok edilecek Yahudi'ydim" diye yazdı. 1945 yılında kampın müttefikler tarafından dağıtılmasına kadar hayatta kalmayı başardı ancak iki erkek kardeşi kamplarda öldü.
"Sonunda Hitler'i Alt ettim"
Salmoni hayatta kalışını Nazizme karşı bir zafer olarak gördü: "Güçlü ve sağlıklı olarak hala buradayım. Auschwitz'den canlı çıktım, harika bir ailem oldu, 12 muhteşem torunum var. Hitler'in benimle ilgili planını altüst ettim diyebilirim."
Savaştan sonra okullara ve üniversitelere giderek, "Cehennem gibi" dediği toplama kamplarında kalanların muhafızlar tarafından öldüresiye dövüldüğünü; saatler süren sabah yoklamaları sırasında tutukluların karda yalınayak titrediklerini; açlığa, soğuğa ve yorgunluğa karşı sürekli bir mücadele içinde olduklarını anlatmasının nedeni İkinci Dünya Savaşı sırasında yaklaşık 7500 İtalyan Yahudi'nin katledildiği soykırımın unutulmamasını sağlamaktı.
Korkunç deneyimler yaşadığı ve 1.1 milyon Yahudi'nin öldürüldüğü Auschwitz'deki yaşam koşullarını ve iki kardeşinin Naziler tarafından öldürülmesini ironi ve kara mizahı kullanarak yazdığı "Sonunda Hitler'i Alt ettim" adlı bir kitapta anlattı.
Hayat Güzeldir
Kitap, İtalyan aktör Roberto Benigni'ye, çocuk-aktör Giorgio Cantarini ile başrolü paylaştığı ve İtalyan bir Yahudi'nin çocuğunu kamptaki dehşetten korumak için yaşadıklarını oyuna çevirdiği "Hayat Güzeldir" in senaryosunu yazmak için ilham verdi.
Filmde, Nazi kampındaki Guido oğlu Giosue'yi muhafızlardan korumak için saklarken ona tüm bunların 1000 puanı kazanan ilk kişinin tank kazanacağı bir oyun olduğunu söyler. Ağladığında, annesini özlediğini ya da acıktığını söylediğinde puan kaybedeceği söylenen Giosue, babasının fedakârlığını daha sonra fark eder. 1998'de çekilen film, üçü Oscar ödülü olmak üzere uluslararası 40 ödül aldı. (GY)
* Haber Dailymail ve Telegraph'tan derlendi
