Jabalpur'daki bir hastane. Fotoğraf: Times of India.
Mayıs ayı başlarında, Hindistan'daki doktorlar, kara mantar olarak da bilinen nadir ve potansiyel olarak ölümcül bir enfeksiyon olan mukormikozdaki artışla ilgili uyarmaya başladı.
CNN International'ın haberine göre enfekte olanların çoğu yakın zamanda Covid-19 geçrmiş, bağışıklık sistemleri virüs nedeniyle zayıflamış veya altta yatan diyabet gibi kronik hastalıkları olan kişiler.
Geçtiğimiz birkaç hafta içinde, ülke çapında yüzlerce siyah mantar vakası rapor edildi, yüzlerce kişi hastaneye kaldırıldı ve en az 90 kişi öldü. Ülkedeki iki eyalet salgın ilan etti. Sağlık çalışanları ülke çapında salgın ilan edilmesi gerektiği konusunda uyarıyor.
Hastalık ve semptomları ne?
Kara mantar, toprak veya kompost gibi nemli ortamlarda bulunan küften kaynaklanıyor ve solunum sistemine saldırabiliyor. Bulaşıcı olmayan enfeksiyon türü insandan insana yayılmıyor.
Birkaç mantar türü hastalığa neden olabiliyor. Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, bu mantarlar çoğu insan için zararlı değil, ancak bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde ciddi enfeksiyonlara neden olabiliyor.
Kara mantar genellikle bir kişi havadaki mantar sporlarını soluması sonucu vücuda giriyor, sinüsleri veya akciğerleri etkiler. Ayrıca bir kesik veya yanık gibi bir yüzey yaralanmasının ardından cilde girebiliyor.
Semptomlar, mantarın vücudun neresinde büyüdüğüne bağlı olarak değişiyor, ancakgenel olarak yüz şişmesi, ateş, cilt ülserleri ve ağızda siyah lezyonlar görülüyor.
Hindistan Sağlık Bakanlığı 14 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, hastalığın "alnın, burnun, elmacık kemiklerinin arkasında bulunan hava ceplerinde ve göz ile dişler arasında deri enfeksiyonu olarak tezahür etmeye başladığını" söyledi.
Enfeksiyon akciğerler ve hatta beyne yayılabiliyor. "Burunda kararma veya renk değişikliğine, bulanık veya çift görmeye, göğüs ağrısına, nefes almada zorluklara ve kan öksürmeye" yol açabiliyor.
"Tedavi edilmezse %20 ila %50 ölümcül"
Mumbai'deki Breach Candy Hastanesinde danışman doktor ve kardiyometabolik uzman olan Dr. Hemant Thacker, "Mukormikozun seyahat etme yollarından biri kan damarlarını işgal etmektir" derken ekledi:
"Bu, distal organa giden dolaşımı tehlikeye atıyor ve böylece nekroz veya doku ölümü olarak adlandırılan şeye sebep oluyor ve bu şey daha sonra siyah oluyor. Bu sebeple siyah mantar adı veriliyor."
Doktor, ağır vakalarda, enfeksiyonun "kan damarlarından beyne gidebildiği" ve hastalarda potansiyel olarak görme kaybı ya da yüzde "açık bir delik" oluşturmasına neden olabildiğini de belirtiyor:
"Kontrol edilmezse ve tedavi edilmezse,% 20 ila% 50 arasında bir ölüm oranına (oran) sahip olabilir."
CDC'ye göre, 1885'e kadar uzanan 929 vakadan oluşan 2005 tarihli bir çalışmaya göre hastalık sebebiyle % 54'lük bir genel ölüm oranı var.
Ölüm oranı aynı zamanda ilgili mantarın türüne ve vücudun hangi bölümünün etkilendiğine de bağlı. Örneğin, sinüs enfeksiyonu olan kişiler için daha az ölümcül, akciğer enfeksiyonu olanlar için daha ölümcül.
Covid-19 ile bağlantısı ne?
Hindistan Sağlık Bakanlığı, bağışıklığı baskılanmış kişilerin - Covid-19 hastaları, diyabetik hastalar, steroid alan kişiler ve organ nakli gibi diğer komorbiditeleri olanlar dahil- enfeksiyona daha elverişli olduğunu açıkladı.
Covid hastaları özellikle daha dikkatli olunması gereken kategoride çünkü virüs sadece sistemlerini etkilemiyor- tedavi için kullanılan ilaçlar da tepkilerini baskılayabiliyor.
Bakanlık, mukormikoza neden olan mantarlara atıfta bulunarak, "Bu faktörler nedeniyle, COVID-19 hastaları, mukormisetler gibi organizmalar tarafından düzenlenen saldırılara karşı mücadelede başarısız olma riski taşıyor" vurgusu yaptı.
Bakanlık, YBÜ'lerde oksijen tedavisi gören Covid hastalarının koğuşta nemlendiricilere sahip oldukları ve bu da neme maruz kalmaları sebebiyle onları mantar enfeksiyonuna daha yatkın hale getirebileceğini de belirtti.
Nasıl tedavi ediliyor?
Kara mantar, CDC'ye göre genellikle intravenöz olarak verilen antifungal ilaçlarla tedavi ediliyor. En yaygın ilaçlar, şu anda Hindistan eyaletlerinde salgınla mücadele etmek için kullanılan bir ilaç olan Amfoterisin B maddesini içeriyor.
Hastaların iyileşmek için altı haftaya kadar mantar önleyici ilaca ihtiyacı olabiliyor. İyileşmeleri, hastalığın ne kadar erken teşhis ve tedavi edildiğine bağlı.
Çoğu zaman, ölü veya enfekte dokuyu kesmek için ameliyat gerekebiliyor. Hindistan Sağlık Bakanlığı yaptığı açıklamada, "Bazı hastalarda bu, üst çene veya bazen göz kaybına neden olabilir" dedi.
Hindistan'ın güney Telangana eyaletinde ikamet eden Bhavya Reddy, babasına 26 Nisan'da tam Covid-19'dan iyileşirken kara mantar teşhisi konduğunu söyledi.
Reddy, "Covid'den iyileşmeye başladığında yüzü şişmeye başladı" dedi ve anlattı:
"Şişlik azalmadığında, (doktorlar) enjeksiyonu yaptırmamızı söylediler." Hastanede Amfoterisin B bulunmadığını ve ilacın şişelerini almak için eyalet baş bakanına başvurması gerektiğini söyledi.
İlaç sağlandıktan sonra, babasındaki şişliği gidermek için endoskopik sinüs ameliyatı yapıldı.
(PT)
