Hevsel Bahçeleri'ndeki yol çalışmasına suç duyurusu

* Fotoğraflar: Gazete Karınca, Kaynak: Mezopotamya Ajansı.

2015 yılında Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından "Dünya Kültür Mirası" listesine eklenerek korumaya alınan Diyarbakır Hevsel Bahçeleri ve Dicle Nehri, Diyarbakır'ın Sur ilçesine atanan kayyım belediye başkanı tarafından "nehrin yatağında kum ve çakıl alınması için" yapıldığı öne sürülen ve kentsel sit alanı ilân edilen bölgede gerçekleşen tahribatla gündemdeydi.

30'dan fazla uygarlığın izlerini taşıyan 8 bin yıllık tarihi olan Hevsel Bahçeleri'ne son olarak "Kültür Park" projesi nedeniyle iş makineleri girdi ve 25 metrelik bir yol çalışması yürüttü.

Söz konusu alanda yürütülen çalışmaların suç olduğunu söyleyen meslek ve sivil toplum örgütü temsilcileri, Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Hevsel Bahçeleri'ni korumak için suç duyurusunda bulundu.

Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Diyarbakır Şubesi Eş Başkanı Abdussamed Ucaman ve Şehir Plancıları Odası (ŞPO) Diyarbakır Şubesi Sekreteri Mahmut Özkeskin, Hevsel Bahçeleri'nde yürütülen çalışmaların Hevsel Bahçeleri'nin geleceğini tehlikeye attığını söyledi.

İnşaatın durduğu dönem

ZMO Şube Eş Başkanı Samet Ucaman, son 10 yılda Hevsel Bahçeleri'nde birkaç kez daha benzer hukuksuz müdahalelere tanıklık ettiklerini dile getirerek şöyle dedi:

"Çalışmanın yürütüldüğü bölgede yaklaşık 25 metrelik bir yol açılıyor ve yol, Hevsel'in tam içerisinden geçiyor. Yol çalışması bahçelerin tümünü tahrip edecek. Yolun yapıldığı alan birinci derecede tarım alanı, yani birinci sınıf bir tarım arazisini yok ediyorlar. Yıllar içerisinde pek çok çalışma yaptılar ama tutturamadılar, şu an kışın ortasında -inşaatın durduğu bir dönemde- oraya gidip böylesi bir yolu açmanın mantığı sadece rant. Tüm tarımsal yapıları, üretim alanlarını yok etme pahasına o bölgeye giriliyor.

"UNESCO heyeti bir-iki hafta önce buradaydı. Heyetin gitmesini bekleyip hemen sonrasında bahçelere girmeleri de düşündürücü. Kırklar Dağı taraflarında da yine çalışmalar var, dozerler girmiş. Bu neyin nesidir? Bunu kim, hangi kanunla yapıyor? Bunların tümü suç.

Kente karşı suç

"Usulü ve yöntemi biliyorlar, resmi yöntemlere göre bu işin yapılmayacağını da biliyorlar. Biz hem Toprak Koruma Kurulu'na müdahil olması için yazı yazacağız hem de bu konuyla ilgili kent dinamikleriyle birlikte suç duyurusunda bulunacağız. Bunun seçime yönelik bir yatırım olduğunu görebiliyoruz. Yaptıkları kente karşı işlenen bir suçtur, görevi kötüye kullanmaktır."

ŞPO Diyarbakır Şubesi Sekreteri Mahmut Özkeskin ise 2012 yılında yapılması planlanan; ancak durdurulan "Dicle Vadisi Projesini"nin yerine Hevsel Bahçeleri'nde "Kültür Park" adıyla yeni bir proje yürütülmek istendiğini söyleyerek şöyle dedi:

"Hevsel Bahçeleri'nde Dicle Vadisi Projesi yapılmak istenmişti fakat aynı dönemlere denk gelecek şekilde Hevsel Bahçeleri için UNESCO başvurusu olmuştu. 2015 yılında Dünya Kültür Mirası listesine alındıktan sonra Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Sur Belediyesi projeden tümüyle vazgeçti. Fakat imar plan değişikliği o dönemki sıkıntılardan dolayı bir türlü yapılamadı, son yıllarda da Diyarbakır Belediyelerine kayyım atandığı için imar planı aynı kaldı.

Kayyım

"Kültür Park projesinin yapılmak istendiği araziler Sur Belediyesi tarafından kamulaştırıldı ve birçoğu da bitirildi. Zaten bir ay önce Dicle Nehri üzerinde Sur Belediyesi tarafından iş makineleriyle kum ve çakıl çıkarılmıştı. Bu konuya ilişkin barolarla birlikte suç duyurusunda bulunduk. Ancak imar yoluna yakın şekilde arsa sahipleri tarafından iş makineleriyle tarımsal araziler düzeltilip, araçların girebileceği pozisyona sokuldu, hatta bununla birlikte Dicle Nehri'nin dolduruldu."

Arazi sahiplerinin işlem yaptığı bölgenin Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan yapı açısından "tampon bölge" olduğunu ve bu alanın tümüyle Büyükşehir Belediyesi ile Sur Belediyesi tarafından takip edilmesi gerektiğini vurgulayan Özkeskin "UNESCO burayı o listeye herhangi tarımsal bir arazi diye almadı. Farklı canlı türlerinin yaşadığı bir alan burası ve dünyada nadir bulunan bir yer. Yapılanlar hukuk dışıdır," diyerek açıklamasını sonlandır.

(TY)