Bugün 16 Ekim Dünya Gıda Günü.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre, yaklaşık 733 milyon insan açlıkla mücadele ediyor.
2,8 milyardan fazla insan sağlıklı beslenemiyor. Beş yaş altı çocukların yaklaşık yüzde 22’si yaşına göre çok kısa boylu, yüzde 7’sinin de boyuna göre kilosu çok düşük durumdadır.
Bu veriler tüm bireylerin sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişim hakkına sahip olmadığını, küresel boyutta gıda sistemlerinin kırılgan bir yapıda olduğunu ve dayanışmaya ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor.
Lütuf değil bir çocuk hakkı: Ücretsiz okul yemeği
"Okul yemeği okul terki döngüsünü kırabilir"
Türkiye'de çocuklar açısından ortaya çıkan tablo ise Öğrenci Veli Derneği'nin (Veli-Der) “Okullarda bir öğün yemek su” talebiyle yaptığı basın açıklamasıyla ortaya konuldu.
Her çocuğun ücretsiz, sağlıklı ve besleyici bir öğün okul yemeğine erişim hakkını savunduklarını belirten Veli-Der bu hakkın kamusal bir politika olarak hayata geçirilmesi ve bütçeden kaynak ayrılması talebini dile getirdi.
Beslenmenin eğitim hakkının temeli olduğuna ve her çocuğun sağlıklı beslenme hakkına sahip olduğuna dikkat çeken Veli-Der açıklamasına şöyle devam etti:
“Anayasamız, Çocuk Hakları Sözleşmesi ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası insan hakları bildirgeleri; çocukların yeterli ve dengeli beslenmesini devletin güvencesine bırakmıştır. Ancak bugün Türkiye’de her 4 çocuktan biri yoksul, her 5 çocuktan biri açlıkla karşı karşıyadır. Yoksulluk, okul terklerinin en önemli nedenlerinden biridir. Okuldan kopan her çocuk, erken yaşta işçiliğe, çocuk evliliğine, istismara ve sömürüye açık hale gelmektedir. Okul yemeği programı, bu döngüyü kıracak en etkili kamusal politikadır. Okulda ücretsiz, sağlıklı bir öğün alan çocuk; okula devam eder, başarır, güçlenir, kendine güven duyar ve geleceğini kurar.”
Beslenme kadar, temiz içilebilir suya erişim de kamusal bir hak olduğuna dikkat çeken dernek, her okulda arıtma ve filtreleme sistemlerinin bulunması gerektiğine çocukların kolayca ulaşabileceği içme suyu noktaları oluşturulmasının önemine de değindi.
"Lütuf değil kamusal yükümlülük"
Yoksulluk kader değil kamusal politika tercihi olduğuna ve derin yoksulluk yaşayan çocukların yardım nesnesi değil hak sahibi olduğuna vurgu yapıldı. Açıklamada, “Devletin görevi, bu hakları lütuf olarak değil, kamusal bir yükümlülük olarak yerine getirmektir. Okul yemeği uygulaması, sosyal devlet ilkesinin en somut göstergesidir. Bir yardım değil, bir hak; bir masraf değil, geleceğe yapılan en değerli yatırımdır.” ifadeleri kullanıldı.
Beyoğlu’nda ’Beslenme Saati’ uygulaması: 3 bin çocuk yararlanacak
Sorunların tespit edildiği açıklamada çözüme ilişkin talepler de sıralandı:
- Derin yoksulluktan kaynaklı çocuklarımızda görülen gelişim gerilikleri için MEB, sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının okullarımızda sağlık taraması yaparak acil müdahale programları hazırlamalı,
- Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı “Beslenme Genel Müdürlüğü” kurulmalı
- Bu müdürlük illerde de yapılandırılmalı; gıda mühendisleri, diyetisyenler, hekimler, aşçılar ve mutfak personelleri güvenceli biçimde istihdam edilmelidir.
- Okullarda yemekhane alanları oluşturulmalı, fiziki mekânı uygun olmayan bölgelerde merkezi kamusal mutfaklar kurulmalıdır.
- Okul yemeği hizmeti taşerona devredilmemeli, kamu eliyle ve kamu kaynaklarıyla yürütülmelidir.
- Her okulda temiz içme suyu altyapısı zorunlu hale getirilmelidir.
- Bütçe görüşmelerinde okul yemeği ve temiz içilebilir su hakkı ayrı bir bütçe kalemi olarak ele alınmalı; bu haklar için yeterli kamu kaynağı ayrılmalıdır.
- Okul yemeği bütçeye bir yük değil, Türkiye’nin bugününe ve geleceğine yapılan en güçlü yatırımdır.
- Okul yemeği programlarında ekolojik üretim, küçük üreticiler ve kooperatifler desteklenmelidir.
- Programlar demokratik denetime açık olmalı; okul aile birlikleri, sendikalar, meslek örgütleri ve sivil toplumun katılımıyla yürütülmelidir.
- Sağlıklı beslenme ve su hakkı eğitim müfredatına entegre edilmeli; çocuklara, öğretmenlere ve velilere yönelik farkındalık çalışmaları yapılmalıdır.
16 Ekim Dünya Gıda Günü nedir?
Dünya Gıda Günü Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün kuruluşunu anımsamak amacıyla her yıl 16 Ekim tarihinde kutlanan bir gündür. Dünya genelinde açlık ve gıda güvenliği gibi konularda farkındalık oluşturmayı amaçlayan Dünya Gıda Programı, Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu tarafından da kutlanmaktadır.
(NÖ)
