Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) bağlı Sosyal-İş Sendikası, MESEM’lerle ilgili bir "Türkiye'de çocuk işçiliği ve MESEM belası" raporunu kamuoyu ile paylaştı.
MESEM ile çocukların okullarından koparılıp, tehlikeli iş ortamlarında çalıştırılarak fiziksel ve ruhsal gelişimlerinin tehlikeye atıldığı kaydedildi.
Raporda 2013 ile 2024 yılları arasında Türkiye’de en az 689 çocuğun işyerine çalışırken hayatını kaybettiği açıklanırken “2025’te 13’ü Kasım ayında olmak üzere en az 91 çocuk iş cinayetlerinde öldürüldü. Bu ülkede, hepimizin gözü önünde yaşanan bir çocuk katliamı bu” denildi.
MESEM: Çocukların eğitim adı altında işçileştirilmesi
"Çocuk işçiliğini meşrulaştırmak için kamu kaynakları kullanılıyor"
MESEM uygulamasının lise çağındaki çocukları ucuz işgücü olarak piyasaya sürdüğünü kaydeden çalışmada “MESEM kapsamında çalıştırılan 9, 10 ve 11. sınıf öğrencilerine asgari ücretin üçte biri, 12. sınıf öğrencilerine ise asgari ücretin yarısı kadar ödeme yapılıyor. İşletmeler bu ödemeleri, İşsizlik Fonu’ndan karşılayan kamudan geri alıyorlar. Çocuk işçilerin sigortası da kamu kaynaklarıyla karşılanıyor” denirken çocuk işçiliğiyle mücadeleye kaynak ayırması gereken devlet kurumlarının, çocuk işçiliğini meşrulaştırmak için kamu kaynaklarını kullandığı ifade edildi.
MESEM programı kapsamında lise öğrencilerinin çalıştığı işyerlerini denetleme yükünün koordinatör öğretmenlere yüklendiğine dikkat çeken raporda, “koordinatör öğretmenlerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda yetkinliği bulunmadığı gibi, işyerlerini düzenli şekilde denetleyebilecek zamanı da işyerlerinin gerekli tedbirleri almasını sağlayacak gücü de yok” denildi ve şunlar kaydedildi:
Oysa ulusal mevzuata ve uluslararası sözleşmelere göre; işyerlerindeki asgari sağlık ve güvenlik şartlarının sağlanması, öncelikle işverene ait bir yükümlülüktür. Koordinatör öğretmenlerin görevi ve yetkisi, ancak öğrencilerin çalıştığı işyeri ortamının eğitim-öğretime uygun olup olmadığını denetlemek olabilir. İşyerlerinin işçi sağlığı ve iş güvenliği bakımından denetimi yalnızca gerekli eğitimleri almış iş güvenliği uzmanları tarafından yapılabilir.
ANADİLİNDE ÇOCUK SESLERİ
"Siz bu yazıyı Çocuk Hakları Günü’nde okurken, ben bir günümü 200 TL’ye satmış olacağım"
"Geleceğimiz patronların üç kuruşuna değişilemez"
Sendikadan yapılan açıklamada “sadece bu yıl, MESEM kapsamında çalışırken yaşamını yitiren en az 9 çocuk olduğunu biliyoruz. MESEM projesi kapsamında geleceksizliğe, güvencesizliğe, ölüme sürüklenen çocuklar; bu ülkenin bütün değerlerini yaratan, alın teriyle insanca çalışıp insanca yaşamaktan başka bir derdi olmayan milyonlarca haysiyet sahibi emekçi ailesinin çocukları” ifadeleri kullanıldı.
Sendika, “memleketin bütün emekçilerini, bütün sendikalarını, meslek örgütlerini, sivil toplum kuruluşlarını, siyasi partilerini ve “Türkiye’nin geleceği patronların üç kuruşuna değişilemez” diyenleri MESEM projesine karşı sesini yükseltmeye çağırıyoruz” diyerek MESEM programına karşı ortak mücadele çağrısı yaptı.
20 KASIM DÜNYA ÇOCUK HAKLARI GÜNÜ
16 yaşındaki MESEM öğrencisi anlatıyor: Isınmak için sobaya yağ döküp, çöp yakıyoruz
Raporda, Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) yaş ve cinsiyete göre araştırdığı çocuk işçiliğine ilişkin veriler de yer aldı.
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Türkiye’de çocuk işçiliği yasası
4857 sayılı İş Kanununun 71 inci maddesine göre, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, 14 yaşını bitirmiş ve ilköğretimini tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler ve çalışma koşullarına ilişkin usul ve esasları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
Genç işçi: 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişidir,
Çocuk işçi: 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişidir.
Çocuk hakları savunucuları yasada çocuk ve genç işçi tanımlamalarının ayrı ayrı yapılmasının, bunun yaş ile eşleştirilmesinin boşluk oluşturduğu ve çocukları korumadığı eleştirisinde birleşiyor.
(NÖ)
