Türkiye Araştırmaları Enstitüsü’nün (RIT) yaptığı “Emanetçi Değil, Katılımcı Demokrasi” başlıklı araştırma sonuçları, “emanet oyların” HDP’deki oy artışını açıklayamadığını, aksine HDP oylarındaki artışın daha önce AKP’ye oy vermiş seçmenden ve Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde seçime katılımının artmasından kaynaklandığını ortaya koyuyor.
HDP’nin başarısına dair dört farklı etkene yaygın bir şekilde vurgu yapıldığına dikkat çeken RIT, bu dört etkeni şöyle sıralıyor:
* Daha önce AKP’ye oy vermiş muhafazakar Kürtlerin verdiği oylar,
* HDP’ye seçim barajını aştırıp AKP’nin milletvekili sayısını azaltmak ve Erdoğan’ın başkanlık hayallerini sekteye uğratmak için verilen emanet oylar,
* HDP’nin parti olarak secime girmesiyle Türkiye genelinde artan oylar,
* Siyasi yelpazenin soluna hitap ederek aldığı oylar.
Onur Altındağ ve Bert Azizoğlu imzası taşıyan araştırmada ise HDP’nin seçim başarısının arkasında daha önce AKP’ye oy vermiş Kürt seçmenin önemli bir kısmının HDP’ye kayması ve Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da seçime katılımın artması olduğu işaret ediliyor.
Çalışmada, ülke genelinde tüm illerde oy kaybı yaşayan AKP’nin batı illerinde kaybettiği seçmenin bir kısmının MHP’ye, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ise neredeyse tamamının HDP’ye yöneldiğine dikkat çekiliyor.
Katılım meselesi
Seçime katılım oranlarında 2011’den 2015’e yaşanan değişimleri il düzeyinde görselleştiren RIT, katılım oranının Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ciddi bir biçimde artarken ülkenin geri kalanında az miktarda da olsa düştüğünü belirtiyor.
Ayrıca, eğilim çizgilerine göre seçime katılımın arttığı illerde oy oranını geçen seçime kıyasla arttırabilen tek partinin de HDP olduğu ifade ediliyor.
---------------------------------------------------------------------
* YSK’nın yayınladığı kesin seçim sonuçlarına göre 2011 milletvekili seçimlerinden 2015 seçimlerine partilerin oy oranlarının il bazında nasıl değiştiğini en yukardaki haritada görselleştirdi. Kırmızı alanlar partilerin oy oranlarının azaldığı, mavi alanlar ise arttığı illeri gösteriyor: rengin koyuluğu oy kaybının ya da artışının miktarıyla doğru orantılı.
** Çalışmanın dinamik görselli versiyonu için tıklayın
