Haberin Kürtçesi için tıklayın
Halkların Demokratik Partisi (HDP), Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde 78 gün boyunca süren sokağa çıkma yasağı ile ilgili rapor yayımladı.
HDP 13 Mart - 30 Mayıs 2016 tarihleri arasındaki yasakla ilgili 128 sayfalık raporunda, ilçede yaşamını yitirenlere ve cenazelere, özel ve kamusal alanların yıkımına, ilçede esnafın ve ekonominin durumuna, sağlık ve eğitim hakkının engellenmesine ve ilçenin verdiği göçe değinildi.
Rapora göre, ilçede sokağa çıkma yasağı boyunca 90 kişi yaşamını yitirdi. İlçede 6 bin 770 ev yakılıp yıkıldı ve tahrip edildi.
“Yüksekova'yı terk edin" anonsu
Raporda sürecin tanığı olan ve şu anda cezaevinde bulunan HDP Hakkâri Milletvekili Abdullah Zeydan'ın ifadesi de yer aldı:
“Zırhlı araçlardan sürekli ‘Yüksekova’yı terk edin; başınıza geleceklerden biz sorumlu değiliz’ diye anons yapıyorlardı. Anonslar ve insanı sağır eden top atışları büyük bir korku yaratarak insanların ilçeden çıkmasına neden oldu.”
“Cenazelerin beden bütünlüğü bozulmuştu”
Rapora göre, İlçede son sokağa çıkma yasağında yaşanan çatışmalar boyunca kimliği belirlenen 39, Erzurum Adli Tıp Kurumu'ndan güvenlik güçleri tarafından alınarak Kimsesizler Mezarlığı'na defnedilen 51, 3 Haziran’da bulunan bir cenaze ve daha önceki yasaklarda yaşamını yitiren beş kişi ile birlikte Ağustos 2015’ten beri uygulanan sokağa çıkma yasaklarında ilçede toplam 96 yurttaş yaşamını yitirdi.
HDP Hakkâri Milletvekili, şu anda tutuklu bulunan Selma Irmak da raporda şunları anlatıyor:
“Teşhise giren pek çok aile çocuklarının vücutlarının ve yüzlerinin kararmış olduğunu söylediler. Yine iki cenazenin kafasının bedeninden ayrıldığı, kafalarının olmadığını söylediler ve bunu savcılık da doğruladı. Yine üç cenazede beden bütünlüğünün olmadığını hem aileler hem de savcılık bize söyledi. Bir kadın cenazesinin üzerinden bir tankın geçtiğini, göğsünün üzerinde palet izi olduğunu yine ailesi söyledi. Bunlar tabii ailelerin aktardığı bilgiler. Otopsi raporlarında daha neler yazılı, verilmediği için bilmiyoruz.”
İki mahallede 3 binden fazla ev hasar gördü
Raporda, en fazla yıkımın Cumhuriyet ve Güngör mahallelerinde olduğu; sadece bu iki mahallede 3 binden fazla evin hasar gördüğünü belirten, şu anda cezaevinde bulunan Yüksekova Belediyesi Eşbaşkanı olan Adile Kozay'ın da ifadesi yer alıyor.
Yirmi yıldır Güngör Mahallesinde oturan bir kadın, yıkım sonrası uğradıkları mağduriyete ve yıkımın olduğu yerlere devletin yapmak istediği TOKİ inşaatlarına dair fikirlerini şöyle anlatıyor:
“Evimiz yıkıldı, ateşe vermişler her yeri. Şimdi çadırdayız. Van’dan bir akrabamız gönderdi. Belediyenin bazı aileler için acilen kurduğu çadırlara izin vermiyorlar, ama bireysel olarak çadır kuranlar var.
“Evimize yıkım kararı çıkmış, ben evimizi yıktırmam. Yıkıp TOKİ yapacaklarmış, biz TOKİ istemiyoruz. Çocuklarımızı orada büyütemeyiz. Alışmamışız TOKİ’ye, biz kendi evimizi istiyoruz.
“Bizde barikat da yoktu. Buralara kadar gelip yıkacaklarını tahmin etmedik.”
Eğitim ve sağlık hakkı
Rapor, Eğitim-Sen Yüksekova Şubesi’nin yayımlamış olduğu rapora da değinerek; okulların yıkımı ve karargaha dönüştürülmesine dair şu bilgiler yer alıyor:
“Toplam 10 okul kullanılamaz hale gelmiş, TOKİ Anadolu Lisesi ise askeri karargâha dönüştürülmüştür.”
Raporda, sokağa çıkma yasağı boyunca ilçe merkezinin dışında kalan Yüksekova Devlet Hastanesi’nin karargâh olarak kullanıldığı belirtildi.
Sorumlular
Raporun sonunda, Yüksekova'da yaşanan ağır yıkım ve hak ihlallerinin askeri ayağını yürüten ve 15 Temmuz askeri darbe girişimi sonrasında tutuklanan generaller arasında yer alan Hakkari Dağ ve Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral Ahmet Otal, Çukurca 2. Hudut Tugay Komutanı Tuğgeneral Cihat Erdoğan, 34. Hudut Tugay Komutanı Tuğgeneral Ali Salnur ve Yüksekova 3. Piyade Tümen Komutanı Tümgeneral Halil İbrahim Ergin'in ismi sorumlular arasında yer alıyor.
Ayrıca, “Hükümetin onayı ve rızası ile uygulanan bu ablukaların ve yaşanan hukuksuzlukların sorumluları ‘darbeci generaller’ olsa da, tek sorumluları onlar değillerdir” tespitine yer veriliyor. (ZS/AS)
* Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
