Fotoğraf: AA/Arşiv
TBMM Hayvan Haklarını Araştırma Komisyonu çalışmalarını tamamlayarak raporunu hazırladı. Yaklaşık 400 sayfalık rapor öncesi komisyon 12 toplantı gerçekleştirdi.
Rapor bugün saat 17.00'da Meclis Başkanlığına sunuldu. Ardından kanun düzenlemesi için çalışmalar başlayacak.
Komisyon üyesi, CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, raporla ilgili detayları bianet'e anlattı.
4 Ekim 2018'de hayvanları koruma günü nedeniyle Meclis'e kanun teklifi veren Biçer, bu kanun teklifindeki taleplerinin birçoğunu komisyona ilettiklerini belirtti.
Komisyondan bu kanun teklifinin neredeyse yüzde 90'a yakınının rapora girdiğini aktardı.
Biçer-Karaca bir devrim olarak tanımladığı raporda yer alan en önemli maddenin söz konusu kanunun isminin "Hayvan Hakları Kanunu" olarak değiştirilmesi önerisi olduğunun altını çizdi.
"Kanunun ismi Hayvan Haklarını Koruma Kanunuydu. Hayvan bir eşya gibi tanımlanıyordu, bir eşya olarak kabul ediliyordu. Bu nedenle de koruma kanunu olarak isimlendirilmişti.
Biz özellikle hayvanların cinsel istismarına, hayvana karşı şiddet ve hayvana karşı işlenen her türlü eziyet ve suçların, kaçakçılık da olmak üzere TCK'de 'canlı varlık' olarak kabul edilmesi ve bir hakkı olması gerekiyordu. Bunu hayata geçirmek için önce kanunun isminin değişmesi gerekiyordu. Komisyonun birinci gündem maddesi buydu. Ve hayvan hakları kanunu olarak isminin değişmesini önerdik."
Suç ertelenmeyecek
Ayrıca suçların ertelenmesi mümkün olmayacağıyla ilgili de bir madde raporda yer aldı.
"Hükmün açıklanmasının geri bırakılması düzenlemesi hayata geçebiliyordu. Erteleme mümkün olmaması bir ceza miktarı olarak önerimiz de komisyonca kabul gördü. Hayvana eziyet, hayvan dövüştürmek, hayvanı sokağa terk eden, hayvana işkence eden ya da hayvana cinsel istismar suçu işleyen, kasten hayvan ölümlerine neden olanlar hakkında bu işlem uygulanacak."
Genel bütçeden belediyelere ve il özel idarelerine de ayrı bir bütçe kalemi tahsis edilerek kısırlaştırma merkezleri açılması yönündeki talepler de raporda yer aldı. Buna ilişkin de dört yıllık bir süreç öngörüldü.
"Bu anlamda sorun yaşanması anlamında hayvan barınaklarında belediye ve il özel idarelerine sorumluluk yükleyen bir düzenlemenin hayata geçirilmesi de komisyon tarafından kabul edildi."
Hayvan hakları fonu
"Sahipli- sahipsiz hayvan ayrımını kaldırılmasını önerdik. Sahipsiz hayvanlarla ilgili bir yasal düzenleme yapabiliyorsunuz ama sahipli hayvanların durumuna müdahale etme şansınız olmuyor. Adalar'daki fayton meselesinde de aslında sahipli hayvan olmalarından dolayı resmi bir müdahalenin gerçekleşememesi noktasındaydı. Bu ayrım da ortada kalktı.
"Bir de hayvan hakları kolluğu kurulması noktasında bir önerimiz var. Elbette bu çalışmalar yürütülecek, cezalandırma yöntemi kabul edilecek ama suçlular nasıl yakalanacak? Bu anlamda hayvan kolluğu kurulması, bir de hayvan hakları fonu adı altında bir fon oluşturulması önerisi getirildi. Bu fon da hayvanların rehabilitasyonu için harcanacak."
Sirkler
"Yurtdışından sirk getirilmesi yasak. Sirk kurulmasının yasaklanması, gösteri amaçlı hayvanların bu şekilde muameleye maruz bırakılacağı bu tür organizasyonların yasaklanması komisyonumuzca önerildi.
Yunus parkları
Bundan sonra park açılmasının engellenmesi yer aldı raporda. Mevcut yunus parklarında da yasal bir takım düzenlemeler getirilmesi, bu kriterlere uymayanların kapatılması noktasında öneride bulunuyoruz.
Hayvanat bahçeleri
Yeni hayvanat bahçelerinin açılmasının yasaklanmasına ve yine uluslararası kuralların raporda tek tek sayılması bu nitelikleri taşımayan hayvanat bahçelerinin kapatılması önerildi.
Faytonlar
Atların insan ya da yük taşımacılığında kullanılması prensip olarak komisyonumuzca uygun bulunmamaktadır. Ancak kültürel ve tarihi mirasa sahip olan adalar gibi bölgelerde sınırlı sayıda ve sadece nostaljik amaçlı az sayıda faytonunun bulundurulması mümkün kılınabilir.
Kullanılacak atların cinsleri de önemli. Kurallar, kaideler raporda yer aldı. Ancak bu şekilde izin verilmesi noktasında önerimiz olacak.
Pet shop'lar
Özellikle internet ortamında hayvan satışına ilişkin yasak getirildi. Bu şekilde sergilenmesinin doğru olmadığı ve engellenmesi yönünde bir çalışma önerildi. Üretim merkezlerinde özel olarak sahiplenilmesi noktasında öneri getirildi.
Av ve yaban hayatı
Raporda avcılığa ilişkin oldukça geniş bir düzenleme yer aldı. Nesli yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan yaban hayvanlarının avlanmasının yasaklanması noktasına gidilebilecek.
Deney hayvanları
Deney hayvanları noktasında bir takım şeyler giremedi rapora. Bizim girmesini istediğimiz ancak raporda mutabakat sağlayamadığımız noktaları da dilekçe olarak rapor ekine ekledik. Bu konuda da yasal bir düzenleme yapılması noktasında çalışma yürüteceğiz. (AÖ)
