Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Afet Komitesi Sekreteri Mücella Yapıcı'yla Haydarpaşa'da kentsel dönüşüm projesi adı altında neler olduğunu, Haydarpaşa'yı nelerin beklediğini konuştuk.
"Basit bir gar projesi olarak görmemek gerekiyor, tüm kentsel dönüşüm projelerinde olduğu gibi politik bir karar. Stratejik ve lojistik açıdan önemli bir yerde ulaşım sistemini yok edip, kendi sistemini kuruyorsun. Kentsel dönüşüm değil, İstanbul’u uluslararası sermayeye yönelik dönüştürme projesi, aslında politik dönüşüm projesi diyebiliriz. Küresel sermayeye pazarlanan yeni ulaşım sistemleriyle aslında yoksulların tasfiye edildiği başka bir yaşam planlanıyor. İşin acı tarafı, bütün bu planlar “kalkınma ve gelişme” adı altında yutturuluyor.”
"5 milyar dolarlık bir proje, 'Haydarpaşa Manhattan olacak' deniyordu"
Yapıcı süreci anlatmaya önce Marmaray projesine dahil olan Haydarpaşa bölgesinde, tüm ulaşım hattını yok etme planlarının 1980'li yıllardan bu yana devam ettiğini söyleyerek başlıyor:
"2003'te Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), bir Alman firmasıyla buraya otel yapmayı tasarlıyordu. Ardından, port'lar zinciri içinde, 'İstanbul görücüye çıkıyor' diyerek uluslararası yarışmalara girildi. Dünya Gayrimenkul Emlak Fuarı’na gidildi. 2005’te çıkan 'Gece yarısı yasasıyla' mimarlar ayağa kalktı. 5 milyar Dolarlık bir proje, 'Haydarpaşa Manhattan olacak' deniyordu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) bunu yalanladı. Sonra fark ettik ki, TCDD’ye plan ve satış yetkisi veren ve Çalık Grubu’na, 1 milyon metrekareyi kapsayan bir proje hazırlanmış."
Yapıcı bu planı afişe etmek istemeleriyle Haydarpaşa Dayanışması'nı kurduklarını söylüyor.
Yapıcı'nın verdiği bilgiye göre 26 Nisan 2006’da Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından, kentsel ve tarihi sit alanı ilan ediliyor.
Ancak altı ay boyunca karar yayımlanmıyor, dağıtımı yapılmıyor. Yapıcı nasıl mücadele ettiklerini şöyle anlatıyor:
"İhale, İBB kuruluşu olan BİMTAŞ'a verildi"
"Dört gün süren Haydarpaşa etkinliklerine tek başına katılan CHP İstanbul Milletvekili Berhan Şimşek aracılığıyla konuyu meclise taşıdık. Sonra kurul kararının dağıtımı yapıldı. TCDD, kurul kararına üç kez itiraz etti ve reddedildi."
Gelişmelerin basına yansımaması ya da kamuoyunu manipüle eden bilgiler verilmesinden rahatsız olduklarını söyleyen Yapıcı, “TCDD ve İBB ile bir protokol imzaladık. Belediye bir koruma planı yapacaktı, altı ay sonra Şubat 2008’de İBB, 'plan yapıyorum' dedi, TCDD’den gelen cevap: 'Benim Haydarpaşa garına ihtiyacım yok.' Sonrasında yapılan Arama Toplantısı’nda çıkan ihale kararının, İBB kuruluşu olan Boğaziçi İnşaat Müşavirlik A.Ş.’ye (BİMTAŞ) yaradığını o günün akşamında öğrendik" diyor.
Torba yasalarla TCDD, DLH, DHMİ özelleşiyor
“Hem kurul kararı saklandı, dağıtılmadı, hem toplantıda resmen yanlış bilgilendirildik. Sonra 24 Temmuz’da 'pat' diye torba yasa… Bu yasa, TCDD, Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları (DLH), Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ve karayollarına ait tüm taşınmazların Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na teslimini öngörüyor ve bu işlemle sit alan statüsü anlamını kaybediyor.”
"TCDD, TOKİ'ye geniş yetki, haraç mezat satışları kolaylaştırıyor"
Yapıcı, meclisten, temel yasa kapsamında, tartışılmadan bir günde geçirilen torba yasanın yol açacağı gelişmeleri ise şöyle yorumluyor:
“TCDD, Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ve benzeri kurumlara geniş planlama ve satış yetkisi vererek haraç mezat satışları kolaylaştırıyor, ne kıyı kanunu, ne kurul, ne planlama… Ve ilgili kurumlar, bu yönde verilen bir karara beş yıl itiraz edemiyor. Önce belediyeye gelir ve askıda kalırdı, şimdi kendi kendilerine halledecekler. TOKİ yoksulların barınma sorununu, kamu eliyle zenginlere yönelerek yerine getirecek artık.”
"Diğer davalardaki kazanımlarımız yok sayılıyor"
Yapıcı'ya göre yeni kentsel dönüşüm planları da bahsettiği torba yasaya göre yapılacağından, Galataport, Zeyport, Kazlıçeşmeport, Haydarpaşa ve diğer davalardaki kazanımlar yok sayılacak:
“Bu yasayı, Anayasa mahkemesine taşımakta kararlıyız ve mahkeme de büyük ihtimalle iptal kararı verecektir fakat o zamana kadar devir işlemleri yapılabilir.” (CU/EZÖ)
