"Hatay'da hava kalitesi endişe verici düzeye ulaştı"

*Fotoğraf: Anadolu Ajansı

Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve Temiz Hava Hakkı Platformu, deprem bölgesindeki yoğun toz kirliliğine kamuoyunun dikkatini çekmek ve yetkilileri önlem almaya çağırmak amacıyla yazılı bir açıklama yaptı.

Açıklamada, Hatay Tabip Odası konteynırında 7 Haziran-23 Ağustos tarihleri arasında AirBeam1 adlı portatif sensörlü hava kalitesi ölçüm cihazı ile ince partikül madde ölçümü yapıldığı belirtilerek, "Bu üç aylık süre içinde Antakya merkezde sıkça yaşanan elektrik ve internet kesintileri nedeniyle düzenli ölçüm yapılamamıştır. Ancak elde edilen verilere bakılarak kentteki hava kalitesine dair bir ön değerlendirme yapılabilmektedir" denildi.

Antakya kent merkezindeki resmi hava kalitesi ölçüm istasyonunun depremin ilk günü olan 6 Şubat'tan bu yana devre dışı olduğuna dikkat çeken TTB ve Temiz Hava Hakkı Platformu, geçen altı aylık süreçte Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın bu istasyon için partikül madde 10 ve partikül madde 2.5 ölçümü raporlamadığını vurguladı.

Veriler, DSÖ ortalamasının katbekat üzerinde

Türkiye'nin çevre mevzuatında PM10 için limit değerler olmasına rağmen, PM2.5 için belirlenmiş bir limit değer olmadığını belirten TTB ve Temiz Hava Hakkı Platformu, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) günlük ortalama PM2.5 konsantrasyonu için belirlediği kılavuz değer olan 15 µg/m3'ü baz alarak Hatay özelinde şu örnekleri sıraladı:

• 10-11 Haziran günleri yapılan ve 22 saat 13 dakikalık kesintisiz ölçümde, PM2.5 ortalaması 48 µg/m3 olarak tespit edilmiştir. Bu değer DSÖ'nün 24 saatlik kılavuz değerinin 3 katından fazladır. Aynı gün ölçülen en yüksek PM2.5 değeri 185 µg/m3'tür.
• 16-17 Haziran günleri yapılan ve 23 saat 16 dakikalık kesintisiz ölçümde, PM2.5 ortalaması 16 µg/m3'tür ve kılavuz değerin üstündedir.
• 10-11 Temmuz günleri yapılan ve 21 saat 10 dakika süren kesintisiz ölçümde, PM2.5 ortalaması 17 µg/m3 olarak tespit edilmiştir. Bu değer DSÖ'nün 24 saatlik kılavuz değerinin üstündedir. Aynı gün ölçülen en yüksek PM2.5 değeri 121 µg/m3 olarak kayda geçmiştir.
• Sadece 24 saatlik ölçüme en yakın süre boyunca yapılan ölçümler bile dikkate alındığında, DSÖ'nün yılda 3-4 günden fazla aşılmaması gerektiğini belirttiği 24 saatlik ortalama PM2.5 konsantrasyonları 3 gün aşılmıştır. Ölçümlerin kesintisiz yapılması durumunda bu kılavuz değer aşımının da çok daha fazla tekrarlanma riski olduğu açıktır.

Bu sonuçlardan hareketle, bölgedeki yoğun yıkım çalışmaları sonucu ortaya çıkan partikül madde kirliliğinin başta akut ve kronik solunum hastalıkları olmak üzere pek çok sağlık sorununa yol açtığı ve bölge halkının sistematik bir sağlık hakkı ihlaline maruz bırakıldığı belirtildi.

Yetkililere çağrı

TTB ve Temiz Hava Hakkı Platformu, tüm deprem bölgesindeki hava kalitesi izleme istasyonlarının devreye alınması gerektiğini belirterek, "Bölgedeki tüm istasyonlarda PM2.5 parametresinin ölçümüne zaman kaybetmeksizin başlanmalıdır. İstasyonlardan elde edilen verileri içeren hava kalitesi durumu ve raporlar www.havaizleme.gov.tr ve valilik web sitelerinden eksiksiz ve sürekli olarak yayımlanmalıdır" dedi.

Açıklamada ayrıca, yetkililere çağrı yapılaran şu öneriler sıralandı:

• Meteorolojik gelişmeleri de dahil eden bir modelleme çalışması ile enkazlardan kaynaklı tozun yerleşim alanları üzerinde dağılımı tespit edilmeli, enkaz depolama alanları ve yerleşim alanları bu modelleme sonuçlarından yararlanarak konumlandırılmalıdır.
• Yıkımlar bir plan dahilinde ve çalışanlar dışında insanlar yıkım alanından uzaklaştırılarak yapılmalıdır.
• Yıkım, enkaz transferi ve enkaz depolama alanlarında boşaltılması esnasında sulama yapılmalı, taşıyıcı kamyonların üstü seyir halinde tozumayı önlemek için kapatılmalıdır.
• Çalışanlar mutlaka koruyucu ekipman ile donatılmalı ve bu ekipmanların kullanımı zorunlu hale getirilmelidir.

(VC)