Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Muazzez Orhan Işık, hapishanede hayatını kaybeden yüzde 91 engelli, kalp ve böbrek yetmezliği olan Divali Güzel ile ilgili önerge verdi.
Güzel’in cezaevi koşulları nedeniyle hayatını kaybettiğini ifade eden Muazzez Orhan Işık, “hasta, yaşlı ve engelli mahpusların ihlal edilen haklarına dair gerekli tedbirlerin alınması amacıyla Adalet Bakanlığına verdiği önergenin yanı sıra TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonuna da başvuru yaptı.
- İHD Merkezi Hapishaneler Komisyonunun Nisan 2022 tespitlerine göre Türkiye hapishanelerinde 651’i ağır olmak üzere 1517 mahpus bulunuyor. 2022 yılında hapishanelerde 76 kişi hayatını kaybetti, içlerinden 35’i hastalıkları nedeni ile yaşamını yitirdi.
“Sorumlulara soruşturma açılmalı”
Milletvekili Muazzez Orhan Işık, önergesinde şu bilgileri verdi:
“Divali Güzel 2008 yılında yürütülen bir soruşturma kapsamında 2022 yılında tutuklandı, tutuklu bulunduğu Şırnak Cezaevi’nden hastaneye kaldırıldıktan bir hafta sonra yaşamını yitirdi.
Kalp ve böbrek yetmezliği olan Divali Güzel, yüzde 91 engelli raporu olmasına, ailesi ve avukatlarının yaşam haklarının risk altıda olduğuna ilişkin başvurularına rağmen tahliye edilmemişti. Öldüğünde, hakkındaki Anayasa Mahkemesi başvurusu henüz sonuçlanmamıştı.
Tutuklu bulunduğu süre içerisinde yaşadığı ağır sağlık sorunları nedeniyle 35 defa hastaneye götürülmek zorunda bırakılan Güzel’in ölümü hakkında sorumluluğu bulunanlar soruşturulmalıdır.
Divali Güzel için verilen tıbbi raporda böbrek ve kalp yetmezliği durumlarının olduğu, yüzde 91 engelli olduğu, kendi ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda olduğu, sürekli ve yakın bakım gerektirmesinden dolayı refakatçiye ihtiyacı olduğu yer alıyordu. Ailesinin ve avukatının refakatçi talepleri ise reddedilmişti.”
“Tedavileri aksıyor, ilaçları verilmiyor”
Önergede, cezaevlerinde işkence, kötü muamele, mobbing ve şüpheli ölümlerin sistematik bir hal aldığı belirtildi:
“İşkence ve şüpheli ölüm iddiaları yeterince soruşturulmuyor, sorumlular yaptırımsız bırakılıyor ve ölümlerin yaşandığı cezaevlerinin idarecileri görevlerine devam ediyor.
Cezaevlerinde şüpheli bir şekilde hayatını kaybeden mahpusların aileleri ve avukatları, hükümlü ve tutukluların ölüme sürüklendiğini, sağlık durumları uygun olmadığı halde veya hasta oldukları halde tedavilerinin aksatıldığını, ilaç kullananlara ilaçlarının ya verilmediği ya da eksik/geç verildiğini ifade ediyor.”
Adli kontrol hükümleri uygulanacak mı?
Önergede, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’a şu sorular yöneltildi:
- Türkiye cezaevlerinde hasta olduğu sağlık raporlarla ortaya konulmuş kaç mahpus bulunuyor? Bunların kaçı kadın, engelli ve 65 yaş üzerinde? Hasta mahpuslardan kaçı KHK’lı?
- Ömrünün çoğunu cezaevinde geçirmiş ve şu an bakıma muhtaç, kanser ve benzeri ağır hastalığı olan mahpusların cezaevinde tutulmasının hukuki gerekçeleri nelerdir?
- İnfazının çoğunu yerine getirmiş yaklaşık 650 ağır hasta mahpusun yaşam hakkının korunması amacıyla hükmün geriye bırakılması veya diğer adli kontrol hükümleri için bakanlığın bir girişimi olacak mıdır?
- Ağır hasta mahpuslar 5275 sayılı yasanın 16. Maddesinin hangi şartlarını yerine getirmiyor? Bu şartları uymasına rağmen serbest bırakılmayan ağır hasta tutuklu ve hükümlü sayısı kaç?
- Hasta mahpusların salıverilmesi veya tahliyesi hakkında Bakanlığınızın çalışması var mı?
- 2020 yılından bu yana cezaevlerinde en az 161 kişinin yaşamını yitirmesi hakkında başlattığınız bir soruşturma var mı?
(AS)
