New York`ta savaşa karşı ilk büyük yürüyüş-miting 15 Şubat`da, kkincisi ise savaş başladıktan hemen sonra 22 Mart`ta yine yüz binlerce kişinin katılımı ile gerçekleşmişti.
Beyaz sanatçılar Siyah Harlem'de
New York`un mahallelerinden birisi olan Harlem bilindiği üzere Amerika Birleşik Devletleri'ndeki (ABD) en meşhur siyah yerleşimlerden biri. Alt sınıf siyahlardan oluşan bir mahalle olan Harlem`e, beyazlar yakın zamana kadar sadece hafta sonu şehir turları ile geliyorlardı, bugün ise öğrenci ve sanatçı ağırlıklı beyazlar da Harlem`de oturmaya başladılar. Ancak yine de siyahlar Harlem nüfusunun yüzde 99'unu oluşturuyorlar.
Savaş karşıtı diğer yürüyüşlere katıldığımız gibi kaldığımız yurdun bulunduğu Harlem`deki bu yürüyüşte de vardık.
Harlem yürüyüş ve mitingini bizim açımızdan ilginç kılan ise hayatları bu savaştan etkilenen insanların sokakta savaşa karşı yürüyor olmalarıydı. Daha önceki yürüyüşlerde atılan sloganlar daha kapsayıcı ve genele yönelik "barış" odaklı sloganlardı.
Harlem'in kalbinde
Harlem`deki bu yürüyüş ve miting diğerlerinden savaş ve Amerikan kamuoyuna getirilen eleştirinin yanı sıra yaşam standartları ile ilgili değişiklikler istenmesi noktasında ayrılıyordu.
Soğuk ve yağışlı bir gün olmasına rağmen yürüyüşe bin kişinin üzerinde bir katılım oldu. Yürüyüş Harlem`in kalbini oluşturan bölgede bir daire çizdi ve bir miting ile son buldu. Kortejin en önünde siyah mahalle örgütlenmelerinin yöneticilerinden ve siyahların politik temsilcilerinden birkaçı kol kola yürüyorlardı.
Malcolm X caddesinde
Onların arkasında beyaz takkeleri ve giysileriyle kadın, erkek ve çocukların oluşturduğu Müslüman Siyah cemaat vardı. Arkalarından da 7 davulun peşine takılmış yüzde doksanını siyahların oluşturduğu savaş karşıtı birkaç grubun ve sendikanın üyelerinin de bulunduğu asıl kortej geliyordu.
Ama sadece onlar değil, Harlem`de yaşayan küçük bir Arap grubu da yürüyüşe katılmıştı ve bizim köşedeki Arap bakkal da bir on dakika kadar terlikleri ile bizimle birlikte yürüdükten sonra işine geri döndü.
Yürüyüş Harlem`in iki önemli caddesinin kesiştiği noktadaki Adam Clayton Powell Jr.`ın (önde gelen siyah din adamlarından birisi olmasının yanı sıra şehir konseyinde yer alan ilk siyah) adını taşıyan devlet binasının önünden başlayıp adı Lenox olan ama Harlem`e gelince 1973'te öldürülen siyah Müslümanların unutulmaz lideri Malcolm X`in adını alan cadde boyunca devam etti.
Harlem neden savaşa karşı?
Bu cadde boyunca genelde dükkanlar sıralanmakta ancak yüzü caddeye bakan az sayıda apartman da var. Apartmanların daha sık olduğu bölgelere gelince, yürüyüşe katılan kişi sayısı çok olmasa da savaşa karşı olanların sadece yürüyenlerle sınırlı olmadığı açıkça görüldü.
Bir baba üç çocuğu ile evinin kapısı önünde elinde savaş karşıtı dövizler, gazetecilere Harlem`in neden savaşa karşı olduğunu, barış işareti yapan çocuklarının eşliğinde anlatıyordu. Bir diğer köşede alışverişini yapmış dönen bir kadın yine arkada barış işareti yapan küçük kızların eşliğinde başka bir gazeteciyle konuşuyordu.
Önünden geçtiğimiz güzellik salonundaki kadın penceresini açmış yürüyen gruptakilere el sallıyor desteğini belli ediyordu. Yürüyüşü gören ortaokul-lise çağındaki çocuklar da arkadaş grupları ile korteje katıldılar.
Genç yaşlarına rağmen bu çocukların da savaş karşıtı olmaları ve böyle bir yürüyüşe katılmaları, yürüyüşü özel kılan olaylar arasındaydı.
Siyaha beyaz destek
Yürüyüşün sonunda, yürüyenler miting alanında toplanırken ellerinde kırmızı, siyah ve yeşil renkli bayrakları ve bereden bota kapkara kıyafetleriyle yetmişler Amerikan solunun önemli gruplarından "Kara Panterler" de küçük bir grupla kendini gösterdi.
Yürüyüş boyunca atılan sloganlar miting alanında da artarak devam etti. Azınlıktaki beyazların da canı gönülden katıldığı sloganlar arasında: "Hey Bush seni tanıyoruz, baban da katıldı", "Halkımın gücü gibi güç yok, Halkımın gücünü durduramazsın", "Ben bir Afrikalıyım Ne olup bittiğinin farkındayım. Sen de Afrikalı mısın, sen de farkında mısın?" ve "Siyahın gücü (Blackpower)" da vardı.
Savaş başladıktan sonra savaşa karşı olanların yüzdesinin Amerika genelinde düştüğü söyleniyor. Oysa mitingdeki konuşmacılardan birisinin de söylediği gibi Afro-Amerikalılar arasında savaştan önce yüzde yetmişin üzerinde olan bu oran şimdi de aynı.
Kızı ve damadı savaşta
Mitingde yapılan konuşmalarda iki tema öne çıkıyordu. İlki Irak`da bulunan askerlerin bu miting alanındaki insanların oğulları, kızları, tanıdıkları, akrabaları ya da komşuları olduğuydu.
Konuşmacılardan birisi miting alanındakilerden, Irak`taki askerler arasında tanıdıkları olanların el kaldırmasını istediğinde çok sayıda el havaya kalktı.
Konuşmacılardan kızı ve damadı Irak'taki birliklerde bulunan bir kadın konuşmasını "Savaşa karşıyım ama birliklerimizi destekliyorum ve geri dönmelerini istiyorum." diyerek bitirdiğine epey alkış aldı.
İşsizlik ve sendikasızlık
İkinci tema da savaşın günlük hayatlarla ilişkisiydi. Dışarıda dünya polisliğine soyunan Bush, içeride de aynı mantığın sonucu olarak 11 Eylül sonrası çıkarttığı Vatanseverlik Kanunu (Patriot Act) ile hükümete ve büyük kapitalistlere karşı muhalefetin alanını iyice daralttı.
Böylece ekonomik kriz yüzünden iş bulmak zorlaşmışken, bulunan işlerde sendikasız yani düşük maaşla ve güvencesiz çalışmak zorunda kalındığı da vurgulandı. "Savaş değil iş, eğitim, ev ve sağlık istiyoruz" çok sık tekrarlanan bir slogandı.
Ordudaki tanıdıklarının Bush`un politikalarını destekledikleri için değil, bulabildikleri tek iş olduğu için orduya yazıldıkları söylendi. Kaynakların savaşa değil, eğitime, sağlık harcamalarına ve yeni iş imkanları yaratılmasına aktarılması istendi.
Sessizlik ölümden tehlikeli
Harlem`deki bu yürüyüş ve miting Amerikan kamuoyuna getirilen kritik bakışın yanı sıra sadece savaşa karşı olmak değil insanların yaşamlarında da bir şeylerin değişmesini istemeleri ve politik vurguları açısından önemliydi.
Bir konuşmacının söylediği şu cümle Amerika`da "Amerika"ya muhalefet etmenin gerekliliğini özetliyordu: "Dünya barışı açısından Amerikan kamuoyundaki sessizlik, Irak'taki ölümlerden daha tehlikeli. Bu yüzden de burada toplanıp bu savaşa karşı olduğumuzu göstermemiz çok önemli." (CÖ/AA/NM)
