Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün kurucusu, çatışmaların şiddetsiz çözümü konusunda birçok çalışması bulunan Prof. Dr. Johan Galtung Boğaziçi Üniversitesi'nde "Sözün Gücü: Çatışmayı Nasıl Betimler ve Çözeriz?" başlıklı bir konferans verdi. Konferans, BÜ Barış Eğitimi ve Uyguluma Merkezi ile Frederich Ebert Stiftung Derneği'nin katkılarıyla gerçekleşti.
"Çatışma çözümü yaratıcı olmalı"
Cuma günü yapılan konferansta konuşmasının ilk bölümünü çatışmanın nasıl kavramsallaştırılması gerektiğine ayıran Galtung, "şiddet ve anlaşmazlığı aynı şey gibi gösteren, çözümü de ateşkes olarak gören" geleneksel anlayıştan "entelektüel bir aptallık" diye bahsetti. Galtung'a göre, çatışma "birbirine uyumsuz hedefler" ve barış da "uyuşmayan tarafların uyumlu hale gelmesi" olarak tanımlanmalı.
Farklı çatışma çözme yöntemlerini değerlendiren Galtung, bunların başarılı olabilmesi için gereken ortak noktaları şöyle özetledi:
"Geçmiş, bugün ve geleceğe bir arada bakmalı, sadece tarafları değil toplumun tüm kesimini içine almalı, hem ihtilaf çözümü hem barış inşasını bir arada gerçekleştirmeli ve en önemlisi, yaratıcı olmalı."
Türkiye-Ermenistan için öneriler
Galtung konuşmasında, Türkiye- Ermenistan ilişkilerine dair de çözüm önerileri sundu ve son gelişmeleri değerlendirdi. İki ülke arasında imzalanan protokolü "fantastik bir başarı" diye nitelendirdi ama ekledi:
"Geçmişi unutalım, sınırları açalım demek çözüm değil."
Bugün ve geleceğe bir arada bakan ve 'Bu anlaşmazlığa burada no"kta koyalım, bu iş bitti' denilen bir süreç izlenmesi gerektiğini söyleyen Galtung'un böyle bir sürecin gerçekleşebilmesi için somut önerileri şunlar:
* "Özür dilerim" yerine "olmamış olmasını tercih ederdik", soykırım yerine "kitlesel ölüm" sözcüğü kullanılabilir.
* Ağrı / Ararat iki ülkenin yönetimi altında ve BM güvencesinde bir ortak barış anıtı / bölgesi olarak kabul edilebilir.
* Ortak bir anma \ trajedi günü tayin edilebilir.
* Arşivleri açmak önemli bir jest, ama her şey demek değil.
"Karşılaştığım en zor vaka: ABD İmparatorluğu"
Birçok çatışma bölgesinde arabulucu olarak çalışmış olan Galtung'un, karşılaştığı en zor vakanın hangisi olduğu sorulması üzerine yanıtı net oldu: "Amerikan İmparatorluğu".
"ABD imparatorluğu altında yatan mekanizma kâr arayışı veya askeri büyüme amacı güden bir mekanizma değil. İlahi bir görev üstlenilmiş inancıyla hareket ediyor. İşgal ettiği topraklar 'vaat edilmiş topraklar'. Ama neyse ki, savaş kaybettikçe bu söyleme inanç azalıyor."
Galtung, başka bir soru üzerine de barış kültürünün yerleşmesi için devletler sisteminin değişmesi gerekliliğini şu sözlerle anlattı:
"Savaşları devletler çıkarır. Yerel yönetimler, STK'lar, uluslar üstü örgütlerler kurarak devleti daha güçsüz kılmalıyız. Halk barışı kendisi yapsın, devlete bırakmasın."(KÇ/EÜ)
