Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun (UNFPA) 11 Temmuz Dünya Nüfus Günü için belirlediği tema, "Aile Planlaması Hayat Kurtarır".
Örgütün verilerine göre, dünyada hâlâ dakikada bir kadın gebeliğe, doğuma bağlı nedenlerle ölüyor. Türkiye'deyse yılda 387 kadın aynı nedenlerle ölüyor. Üstelik bu ölümlerin üçte ikisi önlenebilir nedenlerden kaynaklanıyor.
Türkiye'de 2005 tarihli Ulusal Anne Ölümleri Çalışması'na göre gebeliğe bağlı nedenlerden ölen kadınların dörtte üçü, gebeliği önleyici herhangi bir önlem kullanmamıştı. Ölenlerin yarısı gebeliği istememişti. UNFPA, aile planlaması yöntemlerinin kullanılması halinde bu ölümlerin yarısının önlenebileceğini, kadınların aile planlaması hizmetlerine erişiminin artırılması gerektiğini söylüyor.
Hükümetlere çağrı
UNFPA Türkiye temsilcisi Dr. Tunga Tüzer "Sırf bu bulgu kadınların istekleri doğrultusunda gebe kalmaları, gebe kalmak istemedikleri dönemde etkili ve modern aile planlaması yöntemine erişebilmelerinin, anne ölümlerini azaltmada en etkili müdahalelerden biri olacağını kanıtlıyor" diyor.
UNFPA İcra Direktörü Thoraya Ahmed Obaid "Tüm hükümetleri, aile planlaması yükümlülükleri için yeniden harekete geçmeye ve 2015 yılına kadar tüm dünyanın üreme sağlığı olanaklarına kavuşmasını sağlamaya çağırıyoruz" diye konuşuyor.
1968'de, her bir bireyin çocuklarının zamanlamasını ve sayısını özgürce, sorumluluk içinde belirleyebilmesinin temel bir insan hakkı olduğunu ilan etmişlerdi. Ancak bundan 40 yıl sonra yüz milyonlarca kadın, erkek ve genç modern doğum kontrol yöntemlerine erişemiyor.
Kadınların bilinçlendirilmesi en etkili yöntem
UNFPA anne ölümlerini azaltmanın en etkili araçlarından birinin kadınların bilgilendirilerek riskli olarak nitelendirilen gebeliklerinin önlenmesi olduğunu söylüyor.
Anne sağlığı açısından önemli risk faktörleri, 18 yaşının altındaki, 35 yaşının üstündeki gebelikler, Yine iki yıldan kısa aralıklarla gebe kalmak ya da dörtten fazla gebelik.
Türkiye'de en yaygın risk faktörüyse çok genç ve ileri yaşlarda anne olmak.
Anne ölüyorsa, bebek de ölüyor
Riskli gebelikler bebeğin sağlığı için de ciddi bir tehdit.
Türkiye'de bebek ölüm hızı bin canlı doğumda 29. Doğum aralığı iki yıldan az olan gebeliklerde bu hız 2,5 kat, 20 yaş altı gebeliklerde bir kat artıyor.
Doğum aralığı iki yıldan az ve doğum sayısı üçten fazla olan gebeliklerde bebek ölüm hızı 3,5 kat artıyor.
Doğum sırasında ya da sonrasında ölen annelerin canlı doğan bebeklerinin ölme riskiyse sekiz kat artıyor. (TK/EZÖ)
