İnsan Hakları Derneği (İHD) "Dersim Katliamı İçin Özür Dilemek Bir Başlangıçtır" başlıklı bir bildiri yayımlayarak hakikat komisyonu kurulması gerektiğini söyledi.
Kurulacak bir hakikat komisyonunun ancak bağımsız ve müstakil bir komisyon olarak çalışması halinde amacına ulaşabileceğini vurgulayan İHD, konunun Meclis'teki araştırma komisyonu veya insan hakları komisyonunun bünyesinde kurulacak alt komisyonlarla geçiştirilmemesi gerekliliğinden söz etti. İHD, hakikat komisyonu oluşturulması için "tartışmalarda ve komisyon oluşumunda önemli fikirler vermesini" umduğu bir kanun teklifi taslağını da açıkladı.
Kanun tasarısı
İHD'nin hazırladığı tasarıda, komisyonun "tarafsızlığı ve bağımsızlığı ile tanınan insan hakları savunucuları, gazeteciler, yazarlar, sosyal bilimler alanından akademisyenler, sanatçılar, etnik gruplar ile din ve inanç grupları kanaat önderleri, emekli büyükelçiler, emekli bürokratlar, hukukçular, hekimler, mimar ve mühendisler, siyaset bilimciler ve felsefeciler arasından seçilecek 51 kişiden" kurulması öngörülüyor.
Kanun teklifi tasarısında, komisyon üyelerinin yaptıkları çalışmalar nedeniyle suçlanamayacakları ve çalışma yaptıkları süre boyunca milletvekili dokunulmazlığından yararlanması gerekliliği de yer alıyor.
Başlangıç ve devamı
Başbakan Erdoğan'ın Dersim Katliamı için devlet adına özür dilemesini önemli bir başlangıç olarak kabul eden İHD, bunun devamının da gelmesi gerektiğini ifade etti. Özür dilemenin resmi biçime dönüşmesi ve kurbanların ailelerine tazminat verilmesi gerektiğini vurguladı.
İHD bildiride, Cumhuriyet Halk Partisi'nin Dersim Katliamı'ndaki tarihsel sorumluluğunu kabul etmesi gerektiğini de belirtti. Ancak "İnsan hakları savunucuları, Türkiye'nin gerek devleti gerekse de toplumu bakımından bir bütün olarak geçmişiyle yüzleşmesi gerektiğini savunmaktadır. Bu yüzleşme dönemi, İkinci Meşrutiyet'in ilan edildiği ve İttihad ve Terakki'nin iktidara geldiği 1908 yılından itibaren başlatılmalıdır" ifadesiyle sorumluluğun çok daha geniş olduğu vurgulandı.
Dersim Katliamı konusunda özür dilemenin resmi bir biçime dönüştürülmesi ve kurbanların ailelerine tazminat ödenmesi gerektiğinin de altı çizildi.
Türkiye tarihiyle yüzleşmek için
Türkiye'nin gerek devlet gerek toplum düzeyinde tarihiyle yüzleşmesinin bir yolu olarak hakikat komisyonu kurulmasının önemine dikkat çeken İHD, hakikat komisyonunun gerekliliğini anlatırken sadece Dersim Katliamı'nı anmadı, komisyonun ele alması gereken bir dizi konuyu da sıraladı.
Dile getirilen konular arasında Kürtlere; azınlıklara; Cumhuriyet kurulduğundan beri rejime muhalif olan komünistler, sosyalistler, dindarlar, entelektüeller gibi rejim muhaliflerine, Alevilere, Ermenilere karşı işlenen hak ihlalleri ve şiddet olayları ile darbe dönemlerindeki insan hakları ihlalleri, hapishanelerde işlenen insanlığa karşı suçlar da var. Keza, yasadışı faaliyetleri ortaya çıkan JİTEM gibi örgütlerin işlediği suçlar da yüzleşilmesi gereken konular arasında yer alıyor. (YY)
* İHD bildirisinin tam metni ve kanun teklifi tasarısı için tıklayınız.
* Fotoğraf: Hasan Saltık Arşivi
