Tartışmalara dahi kapalı olan RTÜK kararları uzantısında verilen cezalar ; son dönemlerde yapılan yasal girişimler sayesinde arda arda mahkemelerce iptal ediliyor .
Son dönemde, İstanbul'dan yayın yapan Özgür Radyo , Malatya'dan Güneş TV, Adana'dan Radyo Arkadaş ve Şanlıurfa'dan Şanlıurfa TV verdikleri yargı yoluyla hukuki mücadele sonucu, yayınlarının kesilmesinden doğan zararları azaltmakla kalmadılar, yerel basına da örnek oldular.
Bağımsız İletişim Ağı (BİA) Hukuksal Destek Birim Danışmanı Av. Fikret İlkiz, konuyla ilgili şu açıklamaları yaptı :
"Temel insan hak ve özgürlüklerinin başında gelen ifade özgürlüğünün sağlanabilmesi için görev yapan gazetecilerin kamu makamlarının müdahalesi olmaksızın haber ve bilgiye ulaşma hakkı vardır. Bu hak, demokratik toplum düzeninde görev ve sorumluluk bilinciyle yerine getirilecektir.
"Bu sorumluluk duygusu, öncelikle yaşamımızı çevreleyen hukuk bilgisini gazetecilerin elde etmesi ve kullanmasıyla eşanlamlıdır. İkinci adım ise, hakların ve özgürlüklerin kullanılması bakımından, hak arama yollarını sonuna kadar kullanmaktır .
"O nedenle, gazetecilerin, önce haklarını öğrenmeleri , daha sonra hukuk yoluyla Türkiye'de demokratik toplum düzeninin kurulması için hak arama yollarını kullanması şarttır.
Bütün bu çabaların sonuçları, temel hak ve özgürlüklerinin önünü açar ve yargı kararlarıyla demokratik toplum düzeninin kurulması için örnek oluşturur".
Örnek 1 : Özgür Radyo (İstanbul)
Uzun süredir bir yıl, altı ay vb çok ağır kapatmalarla karşı karşıya kalan Özgür Radyo (Istanbul), Ankara 3 Nolu İdare Mahkemesi'nin RTÜK'ün bir yıllık kapatma kararını iptal etmesiyle 5 Nisan'da yeniden yayına başladı.
Avusturya İşçi Marşı olarak bilinen parçayı çaldığı için RTÜK'ün 7 Temmuz 2000 tarihli toplantısında "toplumu şiddet, terör ve etnik ayrımcılığa sevk eden ve toplumda nefret duyguları oluşturacak yayınlara imkan" verdiğine kanaat getirilen Özgür Radyo hakkında verilen diğer mahkeme kararlarına bir göz atalım:
İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcılığı'nca verilen 6 Ekim 2000 tarihli "takipsizlik" kararında merak edilen bütün sorulara oldukça sistemli yanıtlar veriliyor :
"Bölücü propagandası" bulgusu yok, "örgüt propagandası" bulgusu yok, "Halkın, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığı gözetilerek kin ve düşmanlığa alenen tahrik" bulgusu yok.
Özgür Radyo yetkililerinin davayı İdare Mahkemeye taşımaları üzerine de Ankara 3. İdare Mahkemesi, yine İstanbul DGM savcılığı kararına atıfta bulunarak kararın iptaline karar veriyor.
"Biz kapatıyoruz ama yargı yolu açık" demiyor mu zaten Sayın Nuri Kayış! Bunun anlamı, "Ben kapatayım, sen açtırabiliyorsan açtır!" olsa gerek.
Örnek 2 : Güneş TV (Malatya )
24 Kasım Öğretmenler günü dolayısıyla, bir gün öncesinde, Güneş TV, Ana Haber Bülteni'nde Eğitim-Sen Şube Başkanı Ali Ekber Baştemur ile yaptığı programında şu sözlere yer verdi :
"Yarın 24 Kasım'a olan tepkimizi, yani 24 Kasım'da kendimizi ifade etme anlamında hem de bu türden baskı ve dayatmalara karşı demokratik tepkimizi yine göstereceğiz. Yine alanlarda olacağız. Bugünler, bizler için mücadele günleridir, onu belirtmek istiyorum... Halkımızın da bizim yanımızda olmasını bize destek vermesini özellikle istiyoruz. Bizleri iyi anlamasını istiyoruz...".
Bu sözler üzerine, RTÜK, "toplumu şiddet, terör ve etnik ayrımcılığa sevk" ettiği iddiasıyla radyoya 30 gün kapatma cezası verdi. Güneş TV avukatının bu karar aleyhine yürütmenin durdurulması istemiyle Ankara 9. Idare Mahkemesi 'ne dava açtı (Esas 2001/250. Son olarak, mahkeme yürütmenin durdurulmasına karar verdi.
Örnek 3 : Radyo Arkadaş (Adana)
15 Ağustos 2000'de yayımlanan "İstekler" programında yer verilen "Cemo" parçası Radyo Arkadaş 'a 180 güne mal oldu. 7 Aralık 2000 günkü toplantısında RTÜK, yine 3984 sayılı Kanunun 4.maddesinin "g" bendinin ihlali" iddiasıyla 3 Ocak 2001'de uygulamaya girecek şekilde radyoyu mahkum etti.
Kararın iptali için Ankara 10. İdare Mahkemesi'ne başvurulması üzerine bu mahkeme, "yürütmenin durdurulması isteminin reddine" karar verdi. Kararla yetinmeyen Avukat Cemalettin Gürler, bu kez Bölge İdare Mahkemesi'ne başvurdu . Dava kapsamında Adana DGM Cumhuriyet Başsavcılığı'nın verdiği "takipsizlik kararı"na da değinen Ankara Bölge İdare Mahkemesi, 14 şubat 2001 günü, "işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir" ifadesiyle "yürütmenin durdurulması"na karar verdi.
Örnek 4 : Şanlıurfa TV (Şanlıurfa)
29 Eylül 2000 akşamı "Urfa Gündemi" adlı programda HADEP İl Başkanı'nın ülke hakkındaki değerlendirmelerine yer veren Şanlıurfa TV'ye, RTÜK'ün 7 Aralık 2000 tarihli toplantısından çıkan kararla 30 gün kapatma cezası verildi. Ceza 3 Ocak 2001'de uygulamaya sokulacaktı.
3984 sayılı Kanunun 4. maddesi "g" bendinin ihlali gerekçesiyle verilen cezanın iptali için Şanlıurfa TV, BIA Hukuksal Destek Birimi Av. Fikret İlkiz'in verdiği mütalaa ışığında başlattığı girişimlerini sonuna kadar götürerek olumlu sonuç elde etti.
Kararın iptali ve yürütmenin durdurulması için Danıştay'a başvuran televizyon avukatları Ankara 9. İdare Mahkemesi'nden "yürütmenin durdurulması"na ilişkin iki karar elde ettiler. Buna karşılık RTÜK, söz konusu kararın iptali için Mahkeme'ye başvurdu. Bölge İdare Mahkemesi de bu kararların iptaline karar verdi. Ardından Kurul, televizyona, 28 Mart 2001'deki toplantısında kararlaştırdığı yeni kapatma tarihini (9 Nisan 2001) Şanlıurfa TV 'ye tebliğ etti; emniyet kanalıyla da bunu bildirdi.
Beş aylık mücadelenin sonunda Şanlıurfa TV, yeniden Ankara 9. İdare Mahkemesi'ne başvurdu. 5 Nisan 2001'de, Mahkeme nihai kararını verdi :
"(...) dava konusu yaptırımın süresi bakımından objektif temelden yoksun olduğu ve ihlalin ağırlığı ile uygulanan yaptırım arasında adil bir denge bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline(...)"
Sözkonusu dört vaka da hukuksal zeminin değerlendirilmesiyle elde edilen başarılara işaret eden son dönemlerin en güzel ve dikkate değer örnekleridir .
BIA hukuki danışmanlığı ile birleştirilen hak arama mücadelesindeki yerel radyo ve televizyonların başarıları RTÜK kararlarını yargı denetimine açarak demokrasi mücadelesinin kilometre taşlarını döşemeye devam ediyorlar....(EÖ/NU)
