Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, “Geçiş Dönemi Adaletinin Yokluğunda Resmî Hakikat Arayışı: Türkiye’de Meclis Araştırmaları Komisyonları” başlıklı raporunu yayınladı.
Rapor, Kürt meselesinde siyasi barışın inşasına yönelik farklı konuları ele alan araştırma serisinin dördüncü yayını.
Akademisyen Onur Bakıner’in kaleme aldığı rapor, 1997-2013 yılları arasında siyasî şiddet ve insan hakları ihlalleriyle ilgili konuları araştırmak üzere kurulan dört meclis araştırma komisyonunu belgeleyip analiz ederek ileride kurulacak komisyonlar için yol gösterici bilgiler sunmayı amaçlıyor.
Hafıza Merkezi raporu şöyle açıklıyor:
“1997-2013 yılları arasında siyasî şiddet ve insan hakları ihlalleriyle ilgili konuları araştırmak üzere kurulan dört meclis araştırma komisyonunu belgeleyip analiz eden bu rapor, meclisin bir komisyonu olarak veya meclisten bağımsız olarak hakikat arayışını yürütmek üzere ileride kurulacak bir kurulun, geçmişteki bu girişimlerin başarılarını geliştirmek ve eksikliklerini aşmak için yapabileceklerini ve yapması gerekenleri tartışmak için yol gösterici bilgiler sunarak zemin hazırlamayı amaçlıyor.”
Gelecekteki komisyonlara tavsiyeler
Raporun, “Gelecekte Kurulacak Meclis Araştırma Komisyonları için Tavsiyeler” başlığında şu değerlendirme yer alıyor:
“Mevcut durum yasama denetimi için ideal olmaktan uzaktır, ancak bu durum değişebilir. Türkiye’nin mevcut hükümet sistemi, yürütme üzerinde gerçek bir parlamenter denetimin olmadığı güçlü bir başkanlık sistemidir. Bu rejim 2017 referandumu ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçimleriyle hukuken tesis edilmiş olsa da en azından 2014’ten beri fiilen inşa ediliyordu.
“Yine de bu çalışmanın hazırlandığı tarih itibariyle (Eylül 2022), başlıca muhalefet partilerinin tümü, bazı demokratik olmayan dönemler hariç, hukuken Osmanlı’nın son dönemi (1908-1920) ile Türkiye Cumhuriyeti’nin rejimi olan parlamenter hükümet sistemini geri getireceklerinin sözünü verdi.
“Meclisin yetkileri hem kâğıt üzerinde hem fiilen yeniden güçlendirilirse, gelecekte kurulacak komisyonların geçmişteki ve günümüzdeki siyasî şiddeti ve insan hakları ihlallerini araştırması ve tartışması mümkün hale gelebilir.”
Onur Bakıner, gelecekteki komisyonlara dair tavsiyelerini şu 5 başlıkta açıklıyor:
- Resmî yetkilerin net bir şekilde tanımlanması
- Metodolojinin şeffaf olması
- Hedeflerin belirlenmesi
- Söz hakkını yeniden düşünmek
- Sivil toplum katılımının teşvik edilmesi
Geçiş Dönemi Adaletinin Yokluğunda Resmî Hakikat Arayışı: Türkiye’de Meclis Araştırmaları Komisyonları başlıklı 97 sayfalık rapora buradan ulaşabilirsiniz.
(AS)
