"Haberin ağır bedeli" ve gazetecilik

Gazeteciler Cemiyeti’nin Avrupa Birliği finansmanıyla yürüttüğü Demokrasi için Medya/Medya için Demokrasi (M4D) Projesi’nin üçüncü uluslararası yıllık konferansı, “Haberin ağır bedeli” başlığıyla 26-27 Mart 2022’de Ankara’da yapıldı.

Pandemi nedeniyle, hibrit şekilde gerçekleşen M4D Üçüncü Yıllık Medya Konferansı’nda gazeteciliğin sorunları ve basın ve ifade özgürlüğü üzerine konuşuldu. Konferansta, ulusal ve uluslararası meslek örgütleri temsilcileri, gazeteciler ve akademisyenler iki güne yayılan oturumlarla basının sorunlarına ortak çözüm yolları aradı.

“Haberin ağır bedeli” teması için de şu ifadelere yer verildi:

Türkiye’de haberin bedeli ağırlaşıyor. Her an yargılanma riski yaşayan, tehdit edilen, saldırıya uğrayan pek çok gazeteci sefalet ücretleriyle, her gün fazla mesai yaparak örgütsüz ve güvencesiz çalışıyor, otosansür ve sansürle karşı karşıya kalıyor. Doğru ve gerçek haberin peşindeki gazeteciler dezenformasyon üretmekle suçlanabiliyor, haber üretmenin bedeli ağırlaşıyor.

Programda neler vardı?

Yıllık Medya Konferansı oturumları 26 Mart Cumartesi günü saat 10.00’daki açılış etkinliğiyle birlikte başladı. Konferansın açılış konuşmalarını Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin ve Avrupa Birliği Delegasyonu Siyasi İşler Bölüm Başkanı Elçi Müsteşar Stefano Fantaroni yaptı.

Ardından, konferansın onur konukları Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Nacho Sánchez Amor, Avrupa Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Paolo Magagnotti ve Gazeteciler Cemiyeti 6. Başkanı Altan Öymen video mesaj ile katılımcılara seslendi.

Açış konuşmalarının ardından M4D Projesi’nin üç yıllık çalışmalarının özeti ve 2021 yılı Medya İzleme Raporu ve 2021 yılı Mesleki Memnuniyet Anketi sonuçları sunuldu. Konferansta Gazeteciler Cemiyeti’nin “2021 yılı Meslek Onur Ödülü” gazeteci, yazar, iletişimci Hıfzı Topuz’a takdim edildi.

İfade özgürlüğü, özdenetim ve yerel basın 

• Yıllık Medya Konferansı’nın ilk oturumu “Basın ve ifade özgürlüğü iklimi” başlığında, konuk gazeteci Sedef Kabaş idi. Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu Üyesi Nursun Erel, Kabaş ile birlikte, Türkiye’de ifade özgürlüğüne dair konuştu ve katılımcılarla görüşlerini paylaştı.
• Konferansın ilk gününde öğleden sonraki oturumlar, “Medyada özdenetim” başlıklı yuvarlak masa toplantısıyla devam etti. Özdenetim ihtiyacı ve okur temsilciliği, meslek etiğinde son günlerde artan tartışmalar gazeteci Murat Yetkin’in oturum başkanlığında ele alındı. Uluslararası Basın Enstitüsü Türkiye Ulusal Komitesi Başkanı gazeteci Kadri Gürsel, akademisyen Dr. Hülya Eraslan, Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici ve gazeteci Ünsal Ünlü görüşlerini ve deneyimlerini paylaştı.
• Yerel basının içinde bulunduğu ekonomik buhran ise gazeteci Zeynep Gürcanlı’nın moderatörlüğünde konuşuldu. Prof. Dr. Süleyman İrvan, Basın İlan Kurumu eski Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Arslan, Gazeteciler Konfederasyonu Başkanvekili Feridun Fazıl Özsoy ve yerel basında görev yapan gazeteciler Anadolu’daki durumu aktararak, çözüm önerilerini paylaştı.

Dezenformasyon ve sansür

• Konferansın ikinci günü olan 27 Mart Pazar günü ise,“Baskı ve Savaş Tehdidi Altında Gazetecilik” başlığı altında Ukrayna Milli Gazeteciler Sendikası Başkatip’i Lina Kusch ve Gürcistan’dan gazeteci Tinatin Dvalishvili’nin katkılarıyla başladı.
• Akabinde “İfade özgürlüğü ve dezenformasyon” başlıklı oturumda İfade Özgürlüğü Derneği kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Uluslararası Basın Enstitüsü Başkan Yardımcısı gazeteci Emre Kızılkaya, gazeteci Yıldız Yazıcıoğlu’nun moderatörlüğünde katılımcılara seslendi.
• Ardından “Basın özgürlüğü, dezenformasyon ve meslek örgütlerinin bakışı” başlığıyla düzenlenecek oturumda basın meslek örgütleri görüşlerini paylaştı. Gazeteci Sedat Bozkurt’un yöneteceği toplantıda İzmir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Dilek Gappi, Çağdaş Gazeteciler Derneği Başkanı Can Güleryüzlü, Parlamento Muhabirleri Derneği Başkanı Kemal Aktaş, Türkiye Gazeteciler Sendikası Başkanı Gökhan Durmuş konuşmacı olarak yer aldı. Oturumda dezenformasyonla mücadele gerekçesiyle hazırlanan yasa teklifiyle ilgili ayrıntılar, meslek örgütlerinin olası yasaya karşı mücadele önerileri ve Türkiye’deki sansür uygulamaları ele alındı.

Gazeteci yargılamaları ve cezasızlık 

Pazar gününün ikinci yarısında haberleri nedeniyle bedel ödeyen gazeteciler bir araya geldi. “Haberin Bedeli” raporlarıyla gazeteci davalarını izleyen gazeteci Hayri Demir, 2021-22 dönemi gazeteci davalarının bilançosunu sundu. Kenan Şener’in moderatörlüğünde gazeteciler Mustafa Hoş ve Hazal Ocak ile akademisyen Prof. Dr. Murat Akser (video mesaj) deneyimlerini paylaşarak, cezasızlığa, gazeteci yargılamalarındaki hukuk dışı uygulamalara ve çözüm önerilerine değindi.

Genç gazeteciler için özel oturum

Konferansın ikinci gününde saat 14.30’da genç gazeteciler için özel bir oturum düzenlendi. Gazetecilikte alternatif ve yeni mesleki eğitim olanaklarını, genç gazetecilere haber eğitimi veren kurumların temsilcileri anlattı. Atölye BİA’da bu kurumlar arasındaydı.

*Atölye BİA Koordinatörü Öznur Subaşı, Atölye BİA'nın faaliyetlerini anlattı. 

Gazeteci Özlem Akarsu Çelik’in yönettiği oturumda, Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı’nın çalışmalarını ve haber eğitimindeki dönüşümü Doç. Dr. Tezcan Durna, GC Akademi’yi Dicle Kavak Ekmekçi, Gazete MLSA’yı Barış Altıntaş, Atölye BİA’yı da Atölye BİA Koordinatörü Öznur Subaşı, Ekonomi Muhabirleri Derneği’nin mesleki eğitimlerini Turgay Türker anlattı.

Konferansın son oturumunda ise M4D Projesi destekleriyle kurulan haber mecralarından gazeteciler söz alarak deneyimlerini paylaştı.

Konferansın tüm oturumlarını Media4 Democracy YouTube kanalı üzerinden izleyebilirsiniz.

(SO/NÖ)