Amerikalararası İnsan Hakları Mahkemesi perşembe günü, Guatemala'da hükümetin 1989'da dört yerli insan hakları aktivistinin kaybedilmesiyle ilgili insan hakları ihlallerinden sorumlu olduğuna karar verdi.
Mahkeme kararında, bu insanların "Guatemala ordusu üyelerinin zorla kaybettiği kişiler" olduğu belirtilirken, devletin sorumluları soruşturmadığı, yargılamadığı veya yaptırım uygulamadığı da eklendi.
Kosta Rika'da kurulu mahkeme, kararında Guatemala hükümetinin kurbanların akıbetini belirlemek ve sorumluların cezalandırılması için gerekli adımları atması gerektiğini kaydetti.
Mahkeme, dört yerli, Agapito Pérez Lucas, Nicolás Mateo, Macario Pú Chivalán ve Luis Ruiz Luis'nin insan hakları çalışmalarından ötürü hükümet ajanlarınca tehdit edildiğini belirledi.
Yerli aktivistler, nisan 1989'da, Vinicio Cerezo'nun onlarca yıllık askeri diktatörlüğünün ardından ilk sivil başkanlığı sırasında ve Guatemala'da 1996'da sona eren 36 yıllık iç savaş sırasında ortadan kaybolmuşlardı.
Birleşmiş Milletler'in kurduğu bir hakikat komisyonu, çatışmada her iki taraftan 200 bini aşkın kişinin öldüğünü ve yaklaşık 45 bin kişinin kaybedildiğini tespit etmişti.
Akrabalarının verdiği bilgiye göre yerliler batı Guatemala'nın Quiché bölgesinin Runujel Junam Etnik Topluluklar Konseyi üyelerindendi. Tehdit ve taciz altındaki dört aktivist evlerini terk ederek Suchitepequez bölgesine geçerek bir kahve çiftliğinde çalışmaya gitmişlerdi.
Akrabaları, askerlerin aktivistleri ikişer ikişer tutuklu bulundukları kışladan bir hafta arayla kaçırdıklarını söylediler. Ancak cesetleri bulunamadı. Mahkeme, hükümetin bu dört aktivist ile diğer kayıpların bulunması için çaba göstermesine ve ailelerine tazminat ödemesine hükmetti.
Guatemala hükümeti yorum talebine hemen yanıt vermedi.
Yerliler kaçırıldığında konsey başkanı olan Amílcar Méndez, o sıra başkan Cerezo ve halefiyle görüştüğünü ancak hükümette hiç kimsenin kayıpların bulunmasına yardımcı olmadığını söyledi.
Méndez, kararla ilgili "En önemli şey[in], Guatemala'da cezasızlığın hüküm sürmesi için her türlü manevrayı yaparak adaleti sakatlayan askeri seçkinlere açık bir mesaj olması [olduğunu]" söyledi. "Bu, 36 yıllık silahlı çatışma boyunca insan hakları ihlalcilerine karşı kayıtsız kalan adalet sistemine bir mesajdır."
Mendez ayrıca, Guatemalalı yargıçlar adaleti sağlamamış olsalar da bunun uluslararası alanda hala mümkün olduğunu kabul etmeleri gerektiğini söyledi ve Başkan Bernardo Arévalo'yu Guatemala'nın yerli halklarının haklarını teslim etmeye çağırdı.
(AEK)
