Hak örgütleri, Yüksek Mahkeme kararının ABD'nin "terörle savaş" kapsamındaki bütün alıkoyma süreçlerinin de yasadışılığını saptadığını vurguladı.
Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), ABD yönetiminden şunları yapmasını istedi:
* Özel askeri mahkemelerdeki yargılamaların iptal edilmesi
* Bu mahkemelerin kurulmasına zemin oluşturan askeri emirlerin feshedilmesi
* Bütün gizli ve keyfi gözaltılara son verilmesi.
"Karar sadece Guantanamo'yu kapsamıyor"
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) de, kararın yalnızca Guantanamo üssünü değil, ABD'nin "terörle savaş" kapsamında kurduğu bütün kampları, örneğin Afganistan'daki Bagram'ı ve gizli gözaltı merkezlerini de kapsadığını açıkladı.
Örgüt, ABD'nin Guantanamo'yu derhal kapatmasını, alıkoyduğu kişileri zaman geçirmeden ya adil yargılanacakları mahkemelerde yargılamasını ya da serbest bırakmasını istedi; bu arada hiç kimsenin kötü muamele veya işkence göreceği bir ülkeye transfer edilemeyeceğini anımsattı.
Avrupa Konseyi memnun
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Terry Davis imzasıyla yayınlanan açıklamada, mahkeme kararı, "ikiyüzlülük kampanyasına karşı adaletin zaferi" olarak tanımlandı.
Davis, kendi ifadesiyle, "ABD yönetiminin insan hak ve özgürlüklerine ihanetinin ABD'nin savunma gücünü zayıflattığını, düşmanlarını ise bilediğini" belirtti.
Mahkeme: Bush yetkisini aştı
ABD'de Yüksek Mahkeme, Başkan Bush'un Guantanamo'da mahkeme kurma yetkisinin olmadığına ve özel askeri mahkemelerin hem askeri yargı yasasına hem de Cenevre sözleşmelerine aykırı olduğuna hükmetti.
Mahkeme ayrıca, "ABD'nin El Kaide'yle silahlı çatışmasının" Cenevre sözleşmesinin 3. maddesine tabi olduğuna da hükmetti. Buna göre, ABD'nin tutsak aldığı, alıkoyduğu herkes, her ne koşulda olursa olsun, insancıl muamele görmek zorunda. Bu, ABD'nin bu kişilere işkence yapamayacağı, kötü, aşağılayıcı ve onur kırıcı muamelede bulunamayacağı anlamına geliyor.
Karar, ABD'nin Guantanamo'da dört yıl tuttuğu 36 yaşındaki Yemen vatandaşı Salim Ahmet Hamdan'ın açtığı davada alındı. Kararın doğrudan sonuçlarından biri, halen özel sakeri mahkemelerde yargılanmakta olan 10 tutsakla ilgili sürecin sona ermesi. Yaklaşık 60 tutsak için öngörülen özel askeri yargılama süreciyse, hiç başlamayacak.
ABD, işgal ettiği Küba topraklarında kurduğu Guantanamo Üssü'nde, Ocak 2002'den bu yana 759 kişiyi alıkoydu. (TK/EÖ)
