Grup Yorum’un, 2006-2024 yılları arasında YouTube’da 56 farklı kanalda yayınlanan ve toplamda 205 milyon kez izlenen en az 454 videosu “millî güvenlik ve kamu düzeninin” korunması gerekçesiyle erişime engellendi ve YouTube tarafından Türkiye’den görünmez kılındı. Bazı sosyal medya kullanıcıları, Grup Yorum şarkıları paylaştığı için kendi Youtube kanallarına da erişimin engellendiğini söyledi.
Bugün ise birçok Spotify kullanıcısı, grubun bu platformdaki albüm ve şarkılarına da erişemediklerini duyurdu. Grubun, Spotify'da 407 bin abonesi var.
1985 yılında kurulan ve bu yıl 40. yaşına giren gruba uygulanan sansürü konuştuğumuz Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Üyesi Avukat Güçlü Sevimli, erişim engellerinin Anayasa’nın 26. ve 27. maddelerine açıkça aykırı olduğunu söyledi.
“Sanat yapma özgürlüğüne doğrudan müdahale”
Gruba yönelik baskıların özellikle 2016 yılından itibaren günbegün arttığını söyleyen Sevimli, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Grup Yorum’a yönelik baskılar 2016 yılından itibaren giderek arttı. Son yıllarda artık doğrudan müziklerine müdahale ediliyor: Şarkıları kaldırılıyor, yasaklanıyor. Grubun müziklerine erişim engeli getirilmesi ve yayından kaldırılması, Anayasa’nın 26. ve 27. maddelerine açıkça aykırı. Ortada bir mahkeme kararı ya da herhangi bir yargı süreci olmadan böyle bir sansür uygulanıyor. Bu sadece ifade özgürlüğüne değil, aynı zamanda sanat yapma özgürlüğüne de doğrudan bir müdahale. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10. maddesi de ifade özgürlüğünü korur ve bu da ihlal edilmiş durumda. Yani ortada hem ulusal hem de uluslararası hukuka aykırı bir tablo var.
“Grup Yorum’la sınırlı kalmayan bu baskının, çok sayıda muhalif sosyal medya hesabına ve içeriğe yönelik olduğunu da görüyoruz. Söz konusu engellemeler, ülkedeki baskı ortamının ve siyasal iktidarın muhalif her sesi susturma politikasının bir parçası.”
Erişim engellerinin, Grup Yorum üyesi Ali Aracı’nın “kuyu tipi” hapishanelere karşı sürdürdüğü süresiz açlık grevinin 100. gününe denk geldiğini söyleyen Sevimli “Ali Aracı, dinleyicilerine çağrı yaparak bir günlüğüne açlığını onunla paylaşmaları çağrısında bulunmuştu. Çağrının yapıldığı gün, tam da Grup Yorum’un Spotify ve YouTube’daki içeriklerinin kaldırıldığı güne denk geldi. Bu da oldukça manidar,” dedi.
Telif geliri etkisi
Sevimli, gruba yönelik baskıların nedenini ise şöyle açıkladı:
“Grup Yorum özellikle 2010 ile 2015 yılları arasında Türkiye genelinde çok geniş bir dinleyici kitlesine ulaştı. İnönü Stadyumu konserleri gibi etkinliklerle milyonlarca insana ulaştı. Dünyada dahi çok az müzisyenin ulaşabildiği sayılardı bunlar. Bu nedenle, 2016-2017’den itibaren sistematik bir şekilde hedef alındılar. Bir sanat grubunun milyonlarca kişiyi bir araya getirebilmesi, yalnızca kültürel bir mesele değil; siyasal bir etkidir aynı zamanda.
“Öte yandan, Grup Yorum’un Spotify ve YouTube gibi platformlardan telif geliri elde etmesi muhtemel. Elimizde bununla ilgili somut bir veri yok; ancak bu platformların sanatçılara para ödediğini biliyoruz. İktidarın Grup Yorum’a her açıdan baskı uyguladığı açık. Sadece üyelerini gözaltına alarak ya da tutuklayarak değil, müziklerinin dinleyiciye ulaşmasını da engellemeye çalışıyorlar. Çok yönlü bir susturma, neredeyse bir imha stratejisi bu. Siyasal iktidar bir yandan toplumsal barıştan, demokrasiden söz ediyor; ama uygulamaları söylemleriyle tamamen çelişiyor. Grup Yorum’a yönelik müdahaleler de bu çelişkinin en açık örneklerinden biri.”
Anayasa Madde 26: Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar. Bu fıkra hükmü, radyo, televizyon, sinema veya benzeri yollarla yapılan yayımların izin sistemine bağlanmasına engel değildir.
Madde 27: Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir. Yayma hakkı, Anayasanın 1, 2 ve 3. maddeleri hükümlerinin değiştirilmesini sağlamak amacıyla kullanılamaz. Bu madde hükmü yabancı yayınların ülkeye girmesi ve dağıtımının kanunla düzenlenmesine engel değildir.
Kendilerine uygulanan sansürle ilgili sosyal medyadan açıklama yapan Grup Yorum ise "Dört bir yandan saldırarak bir halkın belleğinden Grup Yorum'u silmeye çalışıyorlar. Medya ve sosyal medya gücünü elinde tutan emperyalistler ve işbirlikçileri AKP iktidarı Grup Yorum'u yenemeyecek. Ne yaparlarsa yapsınlar; bir ulusun türkülerini yapanlar, yasalarını yapanlardan daha güçlüdür," dedi.
Grup Yorum hakkında
İstanbul çıkışlı politik ve devrimci bir müzik grubu.
1985 yılında kurulan grup, protest müzik, özgün müzik ve Anadolu rock gibi türlerde eserler üretti.
Grup hakkında 400’ün üzerinde dava açıldı, 15 üyesi tutuklandı, iki üyesi ölüm orucunda hayatını kaybetti. Grup 21 albüm çıkardı ve 2 milyondan fazla albüm satışı gerçekleştirdi.
1987’den bu yana Türkiye ve Avrupa’da konserler veren grup, aynı zamanda çok sayıda kitle eylemi, sokak gösterisi, grev, fabrika ve üniversite işgaline katıldı. Yıllar içinde konserleri yasaklandı, üyeleri gözaltına alındı ve kasetlerinin satışı birçok kentte engellendi. Albümlerindeki bazı şarkıları suç unsuru taşıdığı gerekçesiyle eserlerine toplatma kararı verildi. (TY)
