Meclis İnsan Hakları İzleme Komisyonu Uludere katliamı öncesinde ve sırasında çekilen Heron görüntülerini izledi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Tunceli Milletvekili Hüseyin Aygün, bianet'e yaptığı açıklamada, "Heron görüntülerini izleyen görevlilerle bombardıman emrini veren Genelkurmay yetkilileri arasındaki görüşme trafiğinin ve bu kararın nasıl, neye dayanarak alındığının mutlaka açıklanması gerekiyor" dedi.
"Olay günü yaklaşık 10 saat kayıt var, görüntülerde olayın öncesi ve bombardıman yer alıyor. İlk görüntü 18:23'te alınıyor, 40 kişilik bir kafile Gülyazı köyünden Haftanin'deki ovaya geliyor. burada yük taşıdığı belli olan 6-8 kamyon bekliyor. Burada bir saat boyunca yükleme yapılıyor. Köylüler 19:16'da Türkiye sınırına doğru yola çıkıyorlar."
"21:40'ta bombardıman başlıyor. Bombardıman Heron'larla da başından sonuna izleniyor. Biz bile çıplak gözle köylülerin yük taşıdığını gördük."
"Görüntüleri bizimle birlikte izleyen askeri yetkililere ve uzmanlara 'Birileri köylülerin göz göre göre bombalanmasına izin verdi mi?', 'Uzmanlar insanların köylü olduğunu nasıl anlamadı?' diye sorduk ancak hiçbir sorumuza yanıt vermediler. Komisyona gelmeden önce soruşturmayı yürüten Diyarbakır Özel Yetkili Savcısıyla görüştükleri bilgisini aldık."
"Bombardıman kararı nasıl alındı? Heron'ları izleyenlerle bombardıman kararı verenler arasındaki görüşmelerde ne konuşuldu, deneyimli insanlar görüntüleri yanlış mı yorumladı? Heron görüntülerini izleyenler görüntülerdekilerin sivil olduğunu iletmiş olabilirler. Bu soruların cevabının verilmesi ve görüşme trafiğinin açıklanması gerekiyor."
Aygün, sağlıklı bir sonuca ulaşılması için olayla ilgili olan tüm sorumluların açığa çıkmasının şart olduğunu ifade etti.
"Kaçakçı oldukları belli"
Aygün, "Köylülerin bize anlattığı her şey doğru çıktı" derken CHP Milletvekili Levent Gök de "Çıplak gözle bile kaçakçı oldukları belli oluyor" açıklamasını yaptı.
Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Mersin Milletvekili Ertuğul Kürkçü de "Görüntüler karşısında donduk kaldık" dedi.
Komisyon Başkanı Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Sakarya Milletvekili Ayhan Sefer Üstün ise "Görüntüler tek başına büyük resmi görmeye yetmez. Bütün verileri değerlendirerek sonuca ulaşacağız" dedi.
Uludere Alt Komisyon Başkanı İhsan Şener de "Sonucu belli bir olay olduğu için 'Görüntülerde kaçakçı oldukları belli' deniyor. Sonucu belli olmayan bir olay olsaydı 'terörist mi kaçakçı mı' sadece Heron görüntüleriyle anlaşılamazdı" diye konuştu.
Toplantıya komisyon üyesi olmayan CHP İstanbull Milletvekili Binnaz Toprak ile BDP Şırnak Milletvekili ve Grup Başkan Vekili Hasip Kaplan da katılmak istedi. Ancak her iki vekil de komisyon üyesi olmadıkları için toplantıya alınmadı. Toplantı salonuna gazeteciler de yaklaştırılmadı.
Toplantıya Askerî Elektronik Sanayii'nden (ASELSAN) üç uzmanın yanı sıra Genelkurmay'dan da iki subay katıldı.
"Dehşetle izledik"
Şırnak'ın Uludere ilçesindeki Gülyazı (Bujeh) ve Ortasu (Roboski) köylerinden 34 kişinin sınırı geçerken bombardımanla öldürülmesinin ardından Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu bünyesinde kurulan alt komisyon, Şırnak'ta askeri ve sivil yetkililer ile yakınlarını kaybedenlerle görüşmüştü. Komisyon dün akşam katliam sırasında ve öncesinde çekilen Heron İnsansız Hava Aracı (İHA) görüntülerini de izledi.
Toplantının ardından açıklama yapan Aygün, "Katırların ayakları bile görünüyordu. Köylülerin, bize anlattığı her şey doğru çıktı. 40 dakika boyunca dört kez bombalamışlar" diye konuştu.
CHP Sivas Milletvekili Malik Ecder Özdemir, "Dehşete düşerek izledik. Çünkü olayın başından sonuna kadar her karesi, bu insanların kaçakçı olduklarını gösteriyor. Yanlarında katırlarla çıplak gözle görünüyor" diye konuştu.
"Görüntüler çok net"
Görüntülerin çok net olduğunu ifade eden Özdemir, "Bir dereden insanların ve katırların geçtiğini gördük. Öyle bir yer ki insanlar ve katırlar tek tek geçmek durumunda. Kaç katır, kaç insan geçtiğini görmek mümkün" dedi.
CHP Ankara Milletvekili Levent Gök de "Çıplak gözle Türkiye hududundan Irak hududuna binek hayvanı ve insan hareketi olduğunu tespit ettik. Bu insanlar bir mal alışverişi yaptıktan sonra tekrar geri döndüler. Tüylerimiz ürperdi. Görüntüler o kadar net ki, yardım için çağırdığımız uzmanlara bile ihtiyacımız kalmadı" dedi.
Kürkçü, 15.59'da başlayıp 01.01'de biten görüntüleri izlediklerini belirterek, "Köy içinden görüntü yok, hepsinde sınır ötesindeki mal alışverişi görünüyor. Köylüler bize ne anlattıysa Heron görüntüleri de aynı. Görüntüler sınır ötesinden" dedi.
Komisyon üyesi CHP Hatay Milletvekili Refik Eryılmaz da "Grubun tespit edilmesinden saldırıya geçildiği zamana kadar saatler var. Bu geçen süreyi dikkate alınca 'Farklı yerlerden istihbarat alınabilir miydi' sorusunun sorulması gerek" diye konuştu.
Sorularına cevap alamadılar
Milletvekilleri, görüntüleri izlerken uzmanlara ve askeri yetkililere şu soruları yöneltti:
"PKK'lilerin ve kaçakçıların daha önce çekilmiş Heron görüntülerini bu görüntülerle kıyaslamak için görebilir miyiz?", "Siyasi irade neye göre bu saldırıya karar verdi?", "Birinci bombalama ile son bomba arasında 45 dakika var. Asker, bu sürede kaçakçı olduklarını anlamadı mı?" Ancak sorularına cevap alamadılar.
Özdemir, görüntülere dayanarak olayın gelişimini şöyle anlattı:
"Önce Kuzey Irak'tan sekiz araç geliyor. Haftanin ile Kutalma derelerinin birleştiği vadide bu araçlar bekliyor. Yük getirdikleri belli. Daha sonra görüntünün ilerleyen saatinde Türkiye topraklarından o bölgeye doğru çok kalabalık bir grup hareket ediyor. Geliyorlar, orada uzunca bir süre bekliyorlar. Mallar yükleniyor katırlara. Sonra geldikleri güzergahtan Türkiye tarafına 2'şerli 3'erli gruplar halinde dönmeye başlıyorlar."
Komisyon üyeleri, 9 saatlik görüntü kayıtlarını, atlayarak yaklaşık 4 saatte izledi. Özdemir, olayın dakika dakika gelişimini ise şöyle anlattı:
17.20'de Irak'tan Türkiye'ye doğru gelen dört araç görünüyor. Araçlar Haftanın ile Kutalma deresi arasındaki vadide toplanıyor.
18.25'te köyden gelen ilk kalabalık grup kaçakçıların buluşma noktasına doğru geliyorlar. Köylülerin ilk görüntüsü bu.
18.55'de üçüncü bir kalabalık insan grubu köylüler geliyor.
19.16'da malı alan ilk grup geldikleri güzergahtan yeniden Türkiye sınırına doğru dönmeye başlıyor.
19.40'ta Türkiye'ye doğru gelen gruplar bir alanda toplanmaya başlıyorlar.
21.24'e kadar bunlar sınıra yakın bir alanda bekliyorlar. Bu arada da demek ki topçuların atışları yapılıyor.
21.36'da da Heron bir lazer ışığı ile uçaklara nokta tarifi yapıyor.
21.36'da ilk bomba atılıyor
21.43'te ikinci bomba atılıyor.
22.04'te üçüncü bomba atılıyor.
22.24'te arkadan gelen bir başka grup ayrıca bombalanıyor.
22.45'te de köyden insanlar telaş içinde o tarafa yöneliyor.
23.00'te köylüler olay yerine ulaşıyorlar.
Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Üstün ise şu açıklamayı yaptı:
"ASELSAN'dan gelen ekibe süre verdik. Komisyon üyelerinin soruları çerçevesinde yazılı bir rapor hazırlayacaklar. Biz görüntüleri bu yorumlarla birlikte yazılı bir rapor haline getirmiş olacağız" dedi.
"Resmin tamamını görmeden bir yorum yapmak erken ve kamuoyunu yanıltıcı olur. Dinlediğiniz insanlara göre kanaatleriniz değişebiliyor. Belki uzmanları bir daha çağırabiliriz. Büyük resme bakmak lazım. Bu görüntüler büyük resmi göstermiyor. Sonuç için bir kanaat de oluşturmuyor. Başladığımız noktadan ilerdeyiz ama daha alacağımız mesafe var."
"Görüntüler zaman zaman siyah bir leke gibi. Ama hareketlenme olduğu zaman bunun bir insan hareketi olduğunu veya canlı hayvan hareketi olduğunu anlıyorsunuz. Ancak çok kümeleştikleri zaman tek bir leke gibi duruyor. Araç hareketleri vardı. Onların araç olduğunu anlıyorsunuz. Hareketlilik Irak'ın kuzeyindeki topraklardan başlıyor."
Komisyondaki diğer AKP'li vekiller, "soruşturmanın gizliliğini" öne sürerek açıklama yapmadı. (AS)
