İzmir’de yaşayan Şeyma Büyükurvay Şatay adlı görme engelli yurttaş, 27 Ekim Cuma günü İzmir Banliyö Sistemi’ne (İZBAN) binmek istediğinde güvenlik görevlisi tarafından turnikelerde bekletildi.
bianet’e konuşan Büyükurvay, Şirinyer durağında yanında ‘refakatçisi’ olmadığı gerekçesiyle bekletildiğini belirterek, “Acelem olduğunu ve merdivenlerden kendi başıma inebileceğimi söyledim. Ancak erkek güvenlik görevlisi, kadın güvenlik görevlisi gelmeden beni içeri alamayacağını söyledi” ifadelerini kullandı.
Büyükurvay, güvenlik görevlisinin ‘refakatçi’ gelene kadar kendisini oyaladığını belirterek şunları söyledi:
“Güvenlik nereye gitmek istediğimi sordu. Ona acelemin olduğunu ve havaalanına gitmek istediğimi söylediğimde ‘O yöne giden tren yeni kalktı’ cevabını aldım. Ancak kısa süre sonra kadın güvenlik görevlisi geldiğinde ve birlikte platforma indiğimizde trenin henüz kalktığını öğrendim. Yani diğer güvenlik görevlisi beni oyalamak için yanılttı.”
“Refakatçin ile gelseydin”
Büyükurvay, bu durumu kadın güvenlik görevlisine ilettiğini ve “Refakatçin ile gelseydin” cevabını aldığını söyledi.
Bunun üzerine görevliye “Yanımda durmanızı ben istemedim. Ben bekçilik talep etmedim” dediğini belirten Büyükurvay, trene binerken görevliye kendisine temas etmemesini söylediğini ancak güvenliğin bu talebini dikkate almadığını anlattı.
“Bu uygulama sadece İZBAN’da var”
Büyükurvay ‘refakatçi’ uygulamasının bir dayatma olduğunu belirterek “İzmir’de bu uygulama sadece İZBAN’da var. Diğer demiryolu ulaşımlarında böyle bir uygulama yok. Ankara, İstanbul, Kocaeli hiçbir ilde böyle bir uygulama yok” dedi.
bianet’e konuşan İzmir’de yaşayan görme engelli Ramazan Akel de İZBAN’da farklı duraklarda bu sorunla karşılaştığını, özel güvenliklere nedenini sorduğunda ise “Emir yukarıdan geldi” cevabı aldığını aktardı.
Ramazan Akel, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Metroda böyle bir sorunumuz olmuyor ama İZBAN’da bu sorunu yaşıyoruz. Eşimle beraber en çok Halkapınar ve Hilal duraklarını kullanıyoruz. Güvenlikler bizi tek başımıza bırakmıyor. Bize ‘merdivenler çok dik’, ‘başınıza bir şey gelirse biz sorumluyuz’, ‘emir bize yukarıdan geldi’ gibi cevaplar veriyorlar.”
bianet’e konuşan İzmir’de yaşayan bir başka görme engelli yurttaş Şebnem Ayna ise “İZBAN’da ciddi bir müdahale var. Güvenlik görevlileri “Bize yukarıdan emir geldi” diyor ve asla bırakmıyorlar. Bazı zamanlar gözükmeden binmeye çalışıyorum hemen arkamdan koşuyorlar” dedi. Bunun aslında sistemsel bir sorun olduğunu belirten Ayna, yeterli erişebilirlik uygulamalarının olmadığını vurguladı.
“Bu uygulamalar yalnızca yara bandı”
Uygulamanın olumlu bir yanının da olduğunu söyleyen Büyükurvay, “Bilmediğim bir yerde görevliden destek alabilirim ama bildiğim yerde ise ya da sık kullanacağım bir yeri de öğrenmem gerekiyor ki tek başıma gideyim. Görevli olduğu zaman bu mümkün olmuyor” dedi.
Büyükurvay sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“Bütün bunlar yapılması gereken erişilebilirlik uygulamaları yapılmadığı için bir yara bandı niyetine yapılıyor. Olması gereken bütün istasyonlarda sarı çizgilerin olması. İstasyonlara cam bariyerler koyulması.”
İZBAN yetkilisi: Böyle bir emir yok
Konuyla ilgili telefonla ulaştığımız İZBAN AŞ Genel Müdürlük yetkilisi özel güvenliklerin iddia ettiği gibi bir uygulamanın söz konusu olmadığını söyledi.
Güvenliklerin ancak görme engelli yurttaşlara yardım talep etmesi halinde eşlik edebileceğini belirten İZBAN yetkilisi, “Belki doktor randevusu var ya da uçağına yetişmek durumunda. Nasıl alıkoyabiliriz ki? Böyle uygulama mümkün değil. Tespiti durumunda da gerekli cezai işlemler uygulanır” dedi.
Yetkili ayrıca, Büyükurvay’ın yaşadığı olayla ilgili gerekli işlemlerin yapılacağını da belirtti.
(AD/VC)
