Click here to read the article in English / Haberin İngilizcesi için buraya tıklayın
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Yüzüklerin Efendisi serisindeki “Gollum” karakteri ile yan yana fotoğraflarının yayınlanmasının ardından açılan hakaret davasında bilirkişi raporu mahkeme iletildi.
Bilirkişi, davanın görüldüğü Aydın 3. Asliye Ceza Mahkemesinin talebiyle, “Smeagol/Gollum”un karakter analizi yaptı.
“Geçmişi, unutulan yanı…”
Evrensel gazetesinden Eda Yıldırım’ın haberine göre bilirkişi heyeti raporunda ilk olarak serinin filmini yöneten Peter Jackson’ın da açıkladığı gibi “suç unsuru” sayılan fotoğraftaki karakterin Gollum değil, Smeagol olduğunu ifade etti.
PETER JACKSON: FOTOĞRAFLARDAKİ GOLLUM DEĞİL, SMEAGOL
Yüzüklerin Efendisi üçlemesini izleyen bilirkişi heyeti, film karakterleri üzerine daha önce yapılan akademik çalışmaları da referans göstererek, şu sonuca vardıklarını açıkladı:
“Smeagol yüzüğün etkisi altına girmeden önce özünde bir hobbit olan iyi, barışsever, sadık ve olumlu çağrışımlara sahip bir karakter. Ancak, ‘iyi ve kötü’ kavramları filmde kesin çizgilerle ayrılmıyor. Yani Smeagol iyi diye, Gollum kötü bir karakter değil. Smeagol’un ‘Gollum’un geçmişi, unutulan yanı’, yüzüğün etkisiyle yozlaşsa da Gollum’un özünde iyi olduğu izleyiciye anlatılmak isteniyor.”
Meslekten atıldı, yargılanıyor
Aile Hekimi Doktor Bilgin Çiftçi’nin “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla yargılanmasına hatta memuriyetten atılmasına neden olan fotoğrafta, dönemin Başbakanı Erdoğan ile Smeagol/Gollum’un “Yeme, şaşma, hayret halleri” yan yana yer alıyor.
23 Ağustos 2014 tarihinde paylaştığı fotoğraf nedeniyle Çiftçi, 15 Ekim 2015 tarihinde memuriyetten men edildi.
“Gücün kendisine geçmesi arzusu”
10 Mart 2016 tarihli bilirkişi raporunda, izleyiciye Gollum’a “kötü” deme kolaycılığından vazgeçme çağrısının yapıldığı belirtilirken, dayanak olarak da Yüzüklerin Efendisi filminin Yüzük Kardeşliği, İki Kule ve Kralın Dönüşü üçlemesi üzerine yapılan incelemeler ve akademik çalışmalar gösterildi.
Filmdeki “iyi-kötü” anlatımına ilişkin Deniz Yengin tarafından 2006 yılında tamamlanan “Yüzüklerin Efendisi Üçlemesinin Filmsel Anlatı Çözümlemesi” başlıklı akademik tezden şu alıntı yapıldı:
“Filmde kötü ve iyi kesin çizgilerle ayrılmaz. Destekleyici kahramanlardan bazılarının gücün kendilerine geçmesi arzusuna kapılıp kötü karaktere büründükleri yani değişime uğradıkları sıkça görülür. Gollum ‘Yüzük’ün yozlaştırıcı gücüne yenik düşerek hem ruhsal hem de fiziksel değişime uğrayan bir kahramandır. Film bize açık şekilde yüzük kullanmanın aşamalı yozlaştırıcı etkisini göstermektedir; çünkü filmin kahramanı Frodo bile yüzüğün yozlaştırıcı etkisine yenik düşer.”
“Zavallı/acınası bir karakter”
Raporda Smeagol ve Gollum’a ilişkin en detaylı ve aydınlatıcı irdemelenin Claire Valente tarafından yapıldığı belirtilerek Valente’nin şu tespitine de yer veriliyor:
“Gollum karakteri Tolkien ve Jackson’ın merhamete atfettiği önemin altını çizer. Jackson, Tolkien’in Gollum tasvirini kötü olarak değil, dokunaklı bir biçimde ‘zavallı/acınası’ bir karakter olarak yansıtır. Bir zamanların hobbiti olan bu bölünmüş kişiliğin özgün doğasını (Sadakatten anlayan ve Frodo’nun nazik muamelesi sayesinde baskın hale gelen Smeagol) ve bozulmuşluğunu yüzük arzusunun kontrolündeyken ve Sam’in şüpheci davranışları yüzünden baskın hale gelen Gollum) merkeze alır. Kendi kendiyle tartışan Smeagol/Gollum sahneleri tek kelimeyle takdire şayandır.”
“Kötülüğün timsali olmaktan ziyade…”
Raporun sonunda tüm akademik çalışmalar ve incelemeler neticesinde, Smeagol karakterinin olumlu özelliklerinin bulunduğunun tartışmasız olduğu ancak Gollum karakterinin de büsbütün “kötü” olarak nitelendirilemeyeceği ifade edildi:
“Hem orijinal eserin yazarı Tolkien’in hem de romanı filme uyarlayan Jackson’ın Gollum karakterini kötülüğün timsali olmaktan ziyade aslında bir kurban yahut mazlum olarak resmettiklerinin altını çizmek ve karakterin okur ve izleyiciler bakımından da yaygın olarak bu şekilde anıldığına dikkat çekmek yerinde olacaktır.”
Ne olmuştu?
Smeagol ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yan yana konulduğu fotoğrafı Facebook’ta paylaşan doktor Bilgin Çiftçi’ye soruşturma açıldı, hakkında Şubat 2015’te Aydın Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından 20 ihtar puanı cezası verildi.
Ceza Aydın Valiliği tarafından Temmuz ayında geri alınınca Aydın Halk Sağlığı Müdürlüğü savcılığa şikayette bulundu.
Suç duyurusunun ardından Aydın Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Çiftçi hakkında “kamu görevlisine hakaret” iddiasıyla dava açıldı.
Çiftçi’ye ayrıca, “Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek” suçlamasıyla memuriyetten men cezası verildi.
Hakaret suçlamasıyla da yargılanan Çiftçi’yle ilgili davada mahkeme, “Gollum’ın kötü olup olmadığının incelenmesi için” bilirkişi atanmasına karar vermişti. Dosya 23 Aralık 2015‘te bilirkişiye gönderildi.
Filmin Yönetmeni Peter Jackson da kendini açıklama yapmak zorunda hissetti, fotoğraftaki karakterin “iyi özellikteki Smeagol olduğunu” söyledi.
ABD'li politik komedyen Stephen Colbert de, Gollum davasıyla dalga geçmişti.
Mahkeme kararı Guardian, Independent, FOX gibi uluslararası haber kuruluşlarında yer aldı. (EA)
* Seride, karanlık ve nemli mağaralarda yaşayan Gollum, hobitler Sam ve Frodo ile seyahat etmeye başlayınca, eski kimliği olan Smeagol'a dönüyor. Filmde Gollum'un Smeagol'ı yeniden ele geçirme çabasını ve iki karakter arasındaki diyalogları görüyoruz.
