Edebiyatçı Nikolay Gogol'un "Palto" adlı tiyatro oyununu oynayan İzmir Yenikapı Tiyatrosu'nun altı oyuncusuna İzmir 20. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 318. maddesine dayanılarak "Halkı askerlikten soğutmak" suçlamasıyla beşer ay hapis cezası verildi.
Karar beş yıl süreyle ertelendi.
Yenikapı Tiyatrosu oyuncularından Nazlı Masatçı, bianet'e yaptığı değerlendirmede mahkemenin kendilerine beş yıl süreyle halkı askerlikten soğutma yasağı getirdiğini belirterek, bu yasağa uymayacaklarını söyledi.
Masatçı: Gözaltına alındım
Masatçı, söz konusu oyunu 2010'da tutuklu bulunan vicdani retçi İnan Süver'e destek olmak amacıyla İzmir'de oynadıklarını söyledi.
Oyunu oynadıktan iki ay sonra bir sanatçı dostunun kendisini arayarak hakkında arama kararı olduğunu söylediğini dile getiren Masatçı, kendisine konuya ilişkin kağıt gelmediği için ifade vermeye gitmediğini söyledi.
"Hakkımda arama olduğuna dair kağıt İnsan Hakları Derneği'ne (İHD) gitmiş. Ben turnedeyken bunu öğrendiğim için gidip ifade veremedim. Avukatımla görüştüm ve döndükten sonra ifade vermeye karar verdim. Döndüğümde de Güzelyalı karakolunda gözaltına alındım."
"Sanat yasalardan güçlüdür"
Masatçı, Halkı askerlikten soğutmayı suç olarak yorumlayan 318. maddenin derhal yürürlükten kaldırılması gerektiği görüşünde.
"Biz 'Sanatla işlenebilecek suç yoktur' diye bir imza kampanya düzenlemiştik. Orada da Genco Erkal, Altan Gördüm, Orhan Aklaya, Orhan Aydın gibi sanatçı dostlarımız kampanyamıza destek vermek için yazılar yazdı.
"Bir sanat kurumunun savaş karşıtı bir eylemde olması kadar doğal bir şey olamaz. Eğer vicdani ret hakkını savunuyorsak, savaşa karşı çıkıyorsak, savaşa evet diyen bir zihniyetin devleti ne kadar sağlıklıdır, ne kadar ahlakidir, bunu da tartışmak gerekiyor.
"Biz alanlarda olmaya devam edeceğiz. Bugün bizim ismimizle haberler yapılıyor ama burada yargılanan biz değiliz, yargılanan sanattır.
"Geçmişte Ankara Sanat Tiyatrosu'nda (AST) da aynı şeyler olmuştu. Erkan Yücel'in oyuna çıkması yasaklanarak doğrudan sanat yargılanmıştı. Sonradan yasa değiştiği için bu emsal olarak gösterilemiyordu. Ancak bugün bizi yargılamaları ve ceza vermeleri diğer sanatçılar için de emsal olarak gösterilecek. Zaten bugünlerde sokak tiyatrolarının, şehir tiyatrolarının ve devlet tiyatrolarının üstünde ciddi baskı var.
"Sanatı değerlendiren insanlar elbette devletin yasalarından daha güçlüdür. Muhtemelen korkutan da budur. Biz Yenikapı Tiyatrosu olarak korku veriyorsak buna devam edeceğiz."
2009'da polis müdahale etmişti
İstanbul Amatör Tiyatro Günleri için İstanbul Kadıköy'de Gogol'un Palto oyununu sergilemek isteyen İzmir Yenikapı Tiyatrosu oyuncularına 4 Mayıs 2009'da polis müdahale etmişti.
İstanbul Taksim'de bir gün önce polisin müdahale ettiği oyun ertesi gün Kadıköy'de de yasaklanmıştı.
Polisin tiyatro oyuncularına müdahalesi, İstanbul, Denizli, İzmir, Mardin merkez, Mardin Kızıltepe, Manisa, Ankara ve Bartın'da yapılan basın açıklamalarıyla kınanmış, İzmir'de yapılan basın açıklaması sırasından oyunun yönetmeni Orçun Masatçı gözaltına alınmıştı.
Yenikapı Tiyatrosu: Uslu durmayacağız
İzmir Yenikapı Tiyatrosu'nun internet sayfasından konuya ilişkin basın açıklaması yayımlandı.
Basın açıklamasında özetle şu ifadelere yer verildi:
"Bizler en basından beri bu davada yargılanan sanat olduğunu söyledik. Bugün orada ceza alan Nazlı Masatçı değil, Nikolay Gogol'dur. Bu davaya karşı belirleyeceğimiz duruş, sanatın gelecekte nasıl bir yerde duracağını gösterecektir. Ceza sadece İzmir Yenikapı Tiyatrosu'na değil, 'Rağmen' açılış yapan Şehir Tiyatroları sanatçılarına, Devlet Tiyatrosu'nun kapatılmasına ve şehir tiyatrolarının yönetmeliğinin değiştirilmesine karşı çıkan bütün bir kamuoyuna verilmiş gözdağıdır.
"Adalet'in terazisi 'uslu' çocuklar olmayı öğretmeye koşullandırılmış olsa da bizler uslu durmayacağız. Gogol'u bu suçta yalnız bırakmayacak ortaklar bulacağız. Mesela Shakespeare, Çehov, Weiss, Vian ya da Melih Cevdet Anday, Can Yücel, Yaşar Kemal, Haldun Taner... Oyunlarımızı her koşulda sahneye ve sokağa 'Bir derdimiz var ki' diye çıkaracağız.
"Tüm dostlarımız ve dost olamayanlarımız bilsin ki; bir toplumun sanatı yapanlar, yasalarını yapanlardan daha güçlüdür.
"Dava sürecinde kamuoyuna, 'Sanat Yargılanıyor, susacak mısınız?' diye sormuştuk. Yüzlerce insan imzalarıyla, onlarca aydın-yazar-sanatçı yazılarıyla destek vermişti. Bir kez daha soruyoruz şimdi; Gogol beş ay ceza aldı! Ne yapacaksınız? Sanatta işlenebilecek hiç bir suç yoktur!" (EKN)
